Μάραθος: Ένα βότανο για τα μάτια
Μάραθος: η τροφή βότανο για τα μάτια – Θεραπευτικές ιδιότητες
Το μάραθο είναι θερμό, και κινεί τα ούρα και τα καταμήνια.
Κάμει πολύ γάλα και καθαρίζει τα νεφρά και δίδει πολλή ωφέλεια στα εντόσθια αλλά περισσότερο ωφελεί το φως των ματιών.
Να το τρώνε με λίγο ζουμί, αλλά και ωμό είναι καλό και όσοι έχουν ασθένεια στους οφθαλμούς, ας κοπανίζουν την ρίζα του, να την πλύνουν πρώτα καλά, να μην έχει χώμα, έπειτα να την στραγγίσουν και το νερό της να βάζουν στα μάτια πρωί και βράδυ και φωτίζονται όταν έχουν μικρή σκότιση έτσι ακριβώς όπως να πούμε αρνιθοτύφλωμα.
Και αυτό το μάθαμε από τα φίδια, τα οποία κρύβονται στις φωλιές και τις τρύπες τους όλο τον Χειμώνα και το Καλοκαίρι όταν βγουν είναι σαν τυφλά και τρίβοντας τα μάτια τους στο μάραθο, φωτίζονται.
Για αυτό έχει το όνομα αυτό, εκ του μάλα θεωρεί: δηλαδή όποιος το συχνεύει, βλέπει καλά, αμή όποιος το πολυτρώει κινδυνεύει να κάνει φιάγκο. Γιατί θερμαίνει πολύ το αίμα και γεννά την πέτρα.
Και ας τρώνε λίγο οι χολερικοί και νεότεροι και ας διαλέγουν το τρυφερότερο και ας το βάνουν στο νερό πρώτα να μείνει πολύ ώρα.
Πηγή: Γεωπονικόν-Αγάπιος Μοναχός του Κρητός-Ενετίησιν 1796
Eίνι κι άλλο ίλιάτζι διά τά μάτια
«Νά πάρης την ρίζαν τού μάλαθρου καί νά την στομπίσης καί νά την βρέξης με κρασί καί νά την πλακώσης τό βράδυ όταν κοιμάσι»
Ο ‘μάλαθρος’ (ονομασία που χρησιμοποιείται στην Ήπειρο) είναι ο γνωστός σε όλους μας μάραθος.
Ο Διοσκουρίδης παρατηρεί για το ‘μάραθον’ στο ‘Περί ύλης ιατρικής’ έργο του:
«ό δε χυλός έκθλιβέντων των καυλών καί τών φύλλων έν ήλίω ξηρανθείς εις τά οφθαλμικά, όσα προς όξυδερκίαν, σκευάζεται χρησίμως…».
Στο ίδιο έργο του ο Διοσκουρίδης σημειώνει ότι και ο χυμός από το χλωρό σπόρο μαζί με τα φύλλα και τα βλαστάρια, καθώς και ο χυμός της ρίζας, μόλις πρωτοβλαστήσει, χρησιμοποιείται για τον ίδιο σκοπό.
Αναφέρει μάλιστα στη συνέχεια ότι στην δυτική Ιβηρική οι ντόπιοι κόβουν στη μέση το βλαστό, όταν είναι ανθισμένος, βάζουν δίπλα του φωτιά, για να βγάλει ένα γαλάκτωμα, ένα κόμμι, το οποίο είναι το πιο δραστικό φάρμακο για τα μάτια.
Αλλά και στο ‘Περί άπλών φαρμάκων’ έργο του ο Διοσκουρίδης συνιστά να τρώγεται το μάραθον από όσους έχουν αμβλυωπία, ενώ και τον σπόρο του μάραθου συνιστά μαζί με κηραλοιφή ως κατάπλασμα για την εξαφάνιση των μωλώπων και των μελανιών κάτω από τα μάτια.
Άλλωστε και ο χυλός της ρίζας τον μάραθου, κατά τον Διοσκουρίδη, όταν επαλείφεται, καθαρίζει όσα σκοτεινιάζουν τις κόρες των ματιών, το άργεμα (λευκή ουλή στο μάτι), τα νεφελώματα και τις θολώσεις και ενισχύουν την όραση σε όσους έχουν αμβλυωπία.
Το κρασί της πιο πάνω συνταγής, αλλά και άλλων παρόμοιων συνταγών που θα πραγματευτούμε στη συνέχεια, προτείνει ως οφθαλμικό φάρμακο και ο Διοσκουρίδης και μάλιστα και στα δύο βιβλία του, όπως θα ιδούμε και πιο κάτω.
Στο ‘Περί ύλης Ιατρικής’ έργο του παρατηρεί για το κρασί της Χίου ότι είναι και χρήσιμο για τα οφθαλμικά φάρμακα, ενώ στο ‘Περί άπλών φαρμάκων’ αναφέρει το κρασί ως δεύτερο συστατικό πολλών οφθαλμικών φαρμάκων.
Δημ. Κρεκούκιας, Ένα παλιό ζαγορήσιο γιατροσόφι, ’Ηπειρωτική Εστία, τ. 22 (1973), τεύχος 252-253 (Απρίλιος-Μάιος 1973), σ. (σ. 239, αρ.14).
