Social media: Βλάπτουν τελικά τον εγκέφαλο των παιδιών;
Κάθε γενιά έχει τον δικό της ηθικό πανικό, αλλά για τους σημερινούς εφήβους είναι αναμφίβολα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ειδικά για τα κορίτσια, τα δεδομένα είναι τουλάχιστον ανησυχητικά. Τα προβλήματα ψυχικής υγείας αυξάνονται, το άγχος αυξάνεται κατακόρυφα και οι εικόνες του “ιδανικού σώματος” κατακλύζουν σχεδόν καθημερινά.
Ωστόσο, οι νευροεπιστήμονες και οι ψυχολόγοι που ειδικεύονται στον εφηβικό εγκέφαλο έχουν δηλώσει σαφώς ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν εύλογη ανησυχία, καθώς ο αναπτυσσόμενος εφηβικός εγκέφαλος είναι ακόμη ευάλωτος σε ό,τι παρουσιάζουν αυτές οι πλατφόρμες. Από την άλλη πλευρά, δεν υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις ότι τα κοινωνικά δίκτυα προκαλούν προβλήματα ψυχικής υγείας στους νέους.
Τι υποστηρίζουν οι ειδικοί
Η Δρ Francis Jensen, νευρολόγος στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια και συγγραφέας του βιβλίου The Teenage Brain, λέει: “Πρόκειται ουσιαστικά για την πρώτη ψηφιακή γενιά και δεν γνωρίζουμε ακόμη τον πλήρη αντίκτυπο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε αυτούς.
“Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι ο εγκέφαλος ωριμάζει από πίσω προς τα εμπρός. Κατά την εφηβεία, το μεσαίο τμήμα του εγκεφάλου, το οποίο σχετίζεται με τις ανταμοιβές και την κοινωνική ανατροφοδότηση, γίνεται πιο ενεργό. Οι περιοχές που σχετίζονται με την πίεση των συνομηλίκων και την παρορμητικότητα είναι πιο ενεργές”, δήλωσε η Δρ Jensen.
Σύμφωνα με την ίδια, “τα μηνύματα που λαμβάνει ένα άτομο φτάνουν στον εγκέφαλο μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται μυελίνωση. Η διαδικασία αυτή δεν ολοκληρώνεται μέχρι την ηλικία των 20 ετών. Αυτό σημαίνει ότι κατά τη διάρκεια της εφηβείας, τα σήματα δεν φτάνουν στον εγκέφαλο αρκετά γρήγορα ώστε τα παιδιά να μπορούν να ελέγχουν τα συναισθήματά τους”. Ομοίως, ο προμετωπιαίος φλοιός, ο οποίος είναι υπεύθυνος για τον αυτοέλεγχο και άλλους παράγοντες, δεν έχει ακόμη ωριμάσει στην εφηβεία”.
Ο δρ Μιτς Πρίνστιν, επικεφαλής επιστήμονας της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας, λέει: “Ο εγκέφαλος των εφήβων μοιάζει με αυτοκίνητο με υπερδραστήριο γκάζι και σχετικά χαμηλής λειτουργίας φρένα. Το ανασταλτικό κέντρο του εγκεφάλου, το οποίο βάζει φρένο σε όλες τις παρορμήσεις και τα ένστικτα, βρίσκεται επίσης σε εφηβικό, ή αναπτυσσόμενο, στάδιο.
Τι γνωρίζουμε από έρευνες
“Οι ερευνητές γνωρίζουν πολύ περισσότερα για την ανάπτυξη του εγκεφάλου των εφήβων απ’ ό,τι πριν από μια δεκαετία, αλλά είναι δύσκολο να προσδιοριστεί πλήρως η αιτιώδης σχέση μεταξύ των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της κακής ψυχικής υγείας. Οι ανασκοπήσεις των ερευνών σχετικά με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και την ευημερία είναι μέχρι στιγμής ασαφείς ή ασυνεπείς”, σημειώνει ο Δρ Prinstein.
“Σύμφωνα με τους ειδικούς που μελετούν τη σχέση μεταξύ των εφήβων και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι εφηβικές κρίσεις ψυχικής υγείας είναι πιο σοβαρές μεταξύ των κοριτσιών. Μπορεί να υπάρχουν ορμονικές επιρροές, αλλά αυτό δεν έχει ακόμη κατανοηθεί πλήρως. Σε κάθε περίπτωση, η σχέση μεταξύ της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των προβλημάτων ψυχικής υγείας στα κορίτσια στην εφηβεία δεν έχει αποδειχθεί επιστημονικά”, λέει η Dr Jensen.
Συμπερασματικά
Τόσο η Δρ Jensen όσο και ο Δρ Prinstein επισημαίνουν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι εγγενώς ούτε καλά ούτε κακά. Ωστόσο, τονίζουν ότι οι αλλαγές που συμβαίνουν στον εγκέφαλο των νέων μπορεί να τους κάνουν να έλκονται ιδιαίτερα από αυτές τις πλατφόρμες και να είναι πιο επιρρεπείς σε πιθανές παγίδες.
“Η διαφορά μεταξύ των σημερινών εφήβων και των άλλων γενεών είναι ότι βιώνουν αυτές τις εγκεφαλικές αλλαγές σε έναν διαδικτυακό κόσμο που δημιουργεί συνεχείς ευκαιρίες για ανταμοιβές και κοινωνική ανατροφοδότηση. Και είναι αυτός ο συνδυασμός που θα πρέπει να προκαλεί ανησυχία”, τόνισαν και οι δύο.
