Σαμπούκος: Για καταπολέμηση μολύνσεων, θεραπεία βήχα, κρυολογήματος, γρίπης, ιγμορίτιδας
Ο ζαμπούκος ή σαμπούκος αποτελεί ένα βότανο το οποίο πρωταγωνιστεί στο τομέα της βοτανολογίας. Παραδοσιακά έχει χρησιμοποιηθεί από πολλούς πολιτισμούς για την αντιμετώπιση ιώσεων, μολύνσεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος καθώς και για την επούλωση πληγών του δέρματος, ενώ αποτελεί από τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα φυτά στο τομέα των φαρμάκων.
Τι είναι ο σαμπούκος
Ο σαμπούκος είναι από τα φυτά με τα περισσότερα ονόματα. Στο εξωτερικό αποκαλείται Elderberries, το επιστημονικό του όνομα είναι Sabmucus nigra ή αλλιώς Βlack elder, ενώ στη Ελλάδα είναι γνωστό ανά περιοχές με ονομασίες όπως Κουφοξυλιά, Αφροξυλιά αλλά και Ζαμπούκος. Φύεται σε αφθονία τόσο στην Ελλάδα όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη και το φυτό αποτελεί ένα φυλλοβόλο δέντρο, γνωστό και ως Elder, ο πρεσβύτερος.
Τα άνθη του φυτού είναι ιδιαίτερα αρωματικά και έχουν ένα λευκό – υποκίτρινο χρώμα και η περίοδος ανθοφορίας του είναι η Άνοιξη. Ο καρπός του φυτού έχει ένα σκούρο μαύρο χρώμα και μοιάζει πολύ με τα μούρα. Τα θεραπευτικά μέρη του φυτού είναι τα φύλλα του, τα άνθη, οι καρποί και ο φλοιός του δέντρου.
Θεραπευτικές ιδιότητες
Στη σύγχρονη βοτανοθεραπεία ο ζαμπούκος χρησιμοποιείται κυρίως για την αντιμετώπιση της γρίπης και των συμπτωμάτων της. Κλινικές έρευνες έδειξαν πως η κατανάλωση ζαμπούκου μειώνει σημαντικά τόσο τα συμπτώματα όσο και το χρόνο ανάρρωσης από τη γρίπη (τόσο τύπου Α όσο και τύπου Β).
Τα φύλλα έχουν έντονη καθαρτική δράση αλλά η γεύση τους δεν είναι ευχάριστη. Τα φύλλα αφού πολτοποιηθούν και αραιωθούν με νερό διώχνουν μακριά τις μύγες, σκοτώνουν τις αφίδες, και άλλα έντομα. Συλλέγονται τον Ιούνιο και τον Ιούλιο, μόνο με αίθριο καιρό, και αφού ο ήλιος έχει διώξει την πρωινή δροσιά, και αποξηραίνονται.
Τα φύλλα δρουν ως εξωτερικό μαλακτικό και επουλωτικό, εσωτερικό καθαρτικό, αποχρεμπτικό, διουρητικό και εφιδρωτικό. Επίσης λιωμένα χρησιμοποιούνται για μωλωπισμούς, διαστρέμματα, τραύματα και χιονίστρες συνήθως σε μορφή μίας ζεστής κομπρέσας.
Για κρυολογήματα και πυρετούς ο ζαμπούκος συνδυάζεται με Μέντα, Αχιλλέα ή Ύσσωπο.
Για τη γρίπη συνδυάζεται με Αγριμόνιο.
Για την καταρροή με τη Χρυσόβεργα.
Ο φλοιός του δρα ως καθαρτικό, εμετικό και διουρητικό.
Συνοπτικά, τα άνθη και τα μούρα του χρησιμοποιούνται για:
– Ανακούφιση από τον πόνο.
– Καταπολέμηση των μολύνσεων.
– Θεραπεία του βήχα, του κρυολογήματος, της γρίπης και της ιγμορίτιδας.
– Δερματικές παθήσεις.
– Θεραπεία του πυρετού.
– Αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας.
– Αγωγή για πρήξιμο (οίδημα) λόγω της διουρητικής του ιδιότητας.
Τα άνθη του δρουν ως εφιδρωτικό και αντικαταρροικό, είναι πολύ καλά για θεραπεία κρυολογημάτων και γρίπης, πονόλαιμου, πονόδοντου, ξερόβηχα, αμυγδαλών και φαρυγγίτιδας. Είναι κατάλληλα και για κάθε καταρροϊκή φλεγμονή του ανωτέρου αναπνευστικού συστήματος, όπως πυρετός εκ χόρτου και ιγμορίτιδα. Εξωτερικά τα λουλούδια μπορούν να χρησιμοποιηθούν όπως και το χαμομήλι.
Τα αποξηραμένα λουλούδια έχουν μαλακτικές ιδιότητες για το δέρμα, ενώ τα φρέσκα αποφεύγονται γιατί είναι ερεθιστικά. Είναι κατάλληλα για την επιπεφυκίτιδα, για δερματικές παθήσεις, για το ξηρό δέρμα και τα εγκαύματα από τον ήλιο.
Το εκχύλισμα των ανθέων (Aqua Sambuci) είναι μαλακτικό, λευκαντικό και αναπλαστικό για το δέρμα, κατάλληλο τόσο για τις πανάδες, όσο και για τα τραύματα και τις ουλές.
Το αφέψημα των λουλουδιών ήταν η θαυματουργή λοσιόν των σημερινών Γαλλίδων γιαγιάδων, στα νιάτα τους. Έπλεναν μ’ αυτό το πρόσωπό τους, για να το κρατούν πιο άσπρο και χωρίς φακίδες.
Μπορεί να προστεθεί στο νερό του λουτρού για ένα αναζωογονητικό μπάνιο που θα καταπραΰνει τα ευερέθιστα νεύρα και θα ανακουφίσει από τη φαγούρα. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για το πλύσιμο των ματιών, σε πληγές ή φλεγμονές, όπως και το χαμομήλι.
Οι καρποί του ζαμπούκου δρουν ως εφιδρωτικό, διουρητικό και υπακτικό.
Έχουν παρόμοιες ιδιότητες με τα άνθη αλλά επιπλέον είναι χρήσιμοι και στους ρευματισμούς. τις νευραλγίες, και τις ορμονικές διαταραχές.Έχουν δράση διουρητική, καθαρτική και υπακτική. Προάγουν την εφίδρωση, καταπολεμούν τη δυσκοιλιότητα και συμβάλλουν στην αποτοξίνωση του οργανισμού.
Τρόπος χρήσης
Ρίχνουμε 1 κουτ. του γλυκού σε 1 φλιτζάνι νερό που βράζει για 2-3 λεπτά, έπειτα σβήνουμε τη φωτιά και αφήνουμε το αφέψημα σκεπασμένο για περίπου 6-7 λεπτά να σταθεί. Σουρώνουμε και πίνουμε 2-3 ποτήρια ημερησίως.
Το αφέψημά του είναι εφιδρωτικό, γι’ αυτό χρησιμοποιείται σε κρυολογήματα, συνάχι, βρογχίτιδα και πυρετούς. Επίσης, τα λουλούδια του χρησιμοποιούνται σε άσθμα, ρευματισμούς, δερματίτιδες, παθήσεις των νεφρών, κυστίτιδα και πονόματο. Τέλος, με το αφέψημά του πλένονται οι δερματικές φλεγμονές και οι «καλόγηροι».
Το έγχυμα του Ζαμπούκου σε γαργάρες θεραπεύει τη φαρυγγίτιδα, τον πονόλαιμο και τη στοματίτιδα. Ακόμη ο Ζαμπούκος έχει διουρητικές ιδιότητες, γι’ αυτό είναι πολύ χρήσιμος σε νεφροπάθειες, ψαμμίαση και ανουρία.
Προφυλάξεις – Παρενέργειες
Για τη χρήση του ζαμπούκου, λόγω του ότι μπορεί να παρουσιαστούν παρενέργειες, επιβάλλεται προσοχή. Τα ανώριμα ή αμαγείρευτα μούρα του ζαμπούκου είναι τοξικά. Μπορεί να προκαλέσουν ναυτία, εμετούς ή σοβαρή διάρροια. Μόνο τα μούρα χρώματος μπλε ή μαύρου του ζαμπούκου είναι εδώδιμα.
Επειδή τα άνθη του ζαμπούκου πιθανόν να έχουν διουρητικές δράσεις χρειάζεται προσοχή όταν χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα με φάρμακα που αυξάνουν τη διούρηση (διουρητικά).
Επίσης, οι σκούρες ρώγες του φυτού μπορούν να καταναλωθούν νωπές σε μικρή ποσότητα όταν είναι πλήρως ώριμες, γιατί είναι δηλητηριώδεις όσο είναι άγουρες. Οι καρποί είναι ασφαλείς -αφού μαγειρευτούν- και μπορούν να γίνουν μαρμελάδα, ζελέ, ή σιρόπι.
Πηγές:
iatroi.gr
www.ekriti.gr
www.sykopetra.com
votanatherapeutika.blogspot.com
