Το εγκληματικό πραξικόπημα της χούντας στην Κύπρο άνοιξε το δρόμο για την εισβολή της Τουρκίας. Η Αγκυρα από καιρό περίμενε μια τέτοια ευκαιρία για να βάλει μπροστά τα σχέδια της διχοτόμησης. Η απόφαση για την εισβολή λαμβάνεται το βράδυ της 15ης Ιούλη 1974, κατ’ αρχήν, από το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας της Τουρκίας και, στη συνέχεια, από το υπουργικό συμβούλιο. Η επιχείρηση παίρνει την κωδική ονομασία «Αττίλας 1» και ορίζεται για το βράδυ της 19ης προς 20ή Ιούλη.
Στις 17 του μηνός, ο Τούρκος πρωθυπουργός Μπουλέντ Ετσεβίτ μεταβαίνει στο Λονδίνο, κατόπιν προσκλήσεως του Βρετανού πρωθυπουργού Χάρ. Ουίλσον. Στη συνάντησή τους, ο Ετσεβίτ προτείνει στους Βρετανούς να επέμβουν από κοινού ως εγγυήτριες δυνάμεις. Την άλλη μέρα, στην τουρκική πρεσβεία στο Λονδίνο, ο Ετσεβίτ συναντά τον Αμερικανό υφυπουργό Εξωτερικών Τζόζεφ Σίσκο. Μετά τη συνάντηση, ο Σίσκο αναλαμβάνει να μεταφέρει στη χούντα της Αθήνας τους όρους της Τουρκίας, δηλαδή την εγκατάσταση τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο για «αποκατάσταση της ισορροπίας».
Στις 19 Ιουλίου, διεξάγεται η κρίσιμη έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Η Σοβιετική Ενωση προτείνει ψήφισμα για την καταδίκη του πραξικοπήματος, αλλά προσκρούει στο βέτο των ΗΠΑ, που ήθελαν για ευνόητους λόγους να παραμείνει το θέμα στα ΝΑΤΟικά πλαίσια.
Η εισβολή
Τα ξημερώματα της 20ής Ιούλη, οι κάτοικοι της Λευκωσίας ξυπνούν από το θόρυβο των αεροπλάνων και στο πρώτο φως βλέπουν να πέφτουν κατά κύματα οι Τούρκοι αλεξιπτωτιστές. Πέφτουν οι πρώτοι πυροβολισμοί και οι εγκαταστάσεις της Εθνοφρουράς βομβαρδίζονται με ναπάλμ. Στις 6.30 π.μ., οι πρώτοι Τούρκοι στρατιώτες αποβιβάζονται στην παραλία της Κυρήνειας.
Στις 5 το απόγευμα, η τουρκική απόβαση έχει ολοκληρωθεί, η αντίσταση που συνάντησαν ήταν μηδαμινή. Μόνον προς το απόγευμα οι ελληνικές και οι ελληνοκυπριακές δυνάμεις ανασυντάσσονται και προχωρούν σε κάποιες επιθετικές ενέργειες. Οσο περνάει η ώρα, οι μάχες γίνονται σκληρότερες, καθώς οι ελληνικές δυνάμεις γνωρίζουν ότι έχουν ελάχιστα χρονικά περιθώρια, μέχρι το επόμενο αποβατικό κύμα.
Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, με το υπ’ αριθμόν 353 ψήφισμά του, καταδικάζει την τουρκική εισβολή και ζητεί την απομάκρυνση όλων των ξένων στρατευμάτων. Το ψήφισμα είναι ομόφωνο, αλλά ο Ετσεβίτ γνωρίζει ότι έχει την υποστήριξη των Αμερικανών και διατάσσει τον απηνή βομβαρδισμό, αδιακρίτως, στρατιωτικών στόχων και αμάχων. Η επιχείρηση ονομάστηκε «Βροχή θανάτου» και ξεκίνησε από το πρωί της 21ης Ιούλη.
Ο τουρκικός στρατός εντός τριών ημερών κατέλαβε την Κερύνεια και την περιοχή γύρω από την πόλη. Στις 23 Ιουλίου κηρύχθηκε εκεχειρία και τόσο η Χούντα των Αθηνών όσο και η πραξικοπηματική κυβέρνηση της Κύπρου κατέρρευσαν.
Ακολούθησαν δύο γύροι διαβουλεύσεων στη Γενεύη μεταξύ των εμπλεκόμενων χωρών, στις οποίες η Τουρκία ζητούσε ομοσπονδιακή λύση, ανταλλαγή πληθυσμού και το 34% των εδαφών της Κύπρου να ελέγχεται από τους Τουρκοκύπριους.
Στις 14 Αυγούστου, οι συνομιλίες της Γενεύης κατέρρευσαν και η Τουρκία ξεκίνησε την επιχείρηση «Αττίλας ΙΙ».
Η Τουρκία κατέλαβε το 36,2% της Κύπρου, εκτοπίζοντας 150.000 Ελληνοκυπρίους και προκαλώντας απώλειες της τάξεως των 4.500-6.000 σε στρατιώτες και άμαχους (νεκροί και τραυματίες) αλλά και πάνω από 2.000 αγνοούμενους.
Ένα χρόνο αργότερα, 60.000 περίπου Τουρκοκύπριοι, μετακινήθηκαν από τις ελεύθερες νότιες περιοχές, στις ελεγχόμενες από τις τουρκικές δυνάμεις βόρειες περιοχές.
