Πως να επιλέξω καλό χώμα για τον κήπο-Τύποι χωμάτων
Το έδαφος αποτελεί πρωταρχικό παράγοντα τόσο για έναν καλά εξελισσόμενο κήπο όσο και για έναν παραγωγικό λαχανόκηπο, πόσο μάλλον για τη σωστή ανάπτυξη των φυτών σε γλάστρες και φυτοδοχεία! Το χώμα του κήπου δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν το μέσο στήριξης των φυτών μιας και ο ρόλος του είναι πολύ ουσιαστικότερος από αυτό.
Το έδαφος τροφοδοτεί τα φυτά με νερό και θρεπτικά συστατικά ενώ ταυτόχρονα πρέπει να εξασφαλίζει τις κατάλληλες συνθήκες για τη σωστή ανάπτυξη του ριζικού συστήματος (αποστράγγιση, αερισμός κ.α.).
Γνωρίζοντας λοιπόν τη σημασία που έχει το έδαφος στην εγκατάσταση και την ανάπτυξη των φυτών, το πρώτο πράγμα που κάνει κανείς πριν διαμορφώσει τον κήπο ή πριν εγκαταστήσει τον λαχανόκηπο, είναι να επιλέξει ένα καλό χώμα ή να βελτιώσει το ήδη υπάρχον.
Η ποιότητα του εδάφους εκτιμάται ανάλογα με
τη μηχανική του σύσταση (δηλαδή τη δομή του και την περιεκτικότητά του σε άργιλο, πηλό και άμμο),
τη χημική του σύσταση (δηλαδή την περιεκτικότητά του σε θρεπτικά συστατικά αλλά και οργανική ουσία)
και το pH.
Τα χαρακτηριστικά αυτά δεν είναι σταθερά αλλά μεταβάλλονται με το χρόνο.
Τα φυτά καθώς αναπτύσσονται καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες θρεπτικών συστατικών, οι οποίες δεν αναπληρώνονται, ενώ με την κίνηση του νερού της άρδευσης, την ανάπτυξη των ριζών αλλά και με την επίδραση άλλων παραγόντων (όπως για παράδειγμα το πάτημα) αλλάζει και η δομή του εδάφους.
Έτσι η αρχική επιλογή ενός καλού χώματος για τον κήπο, το λαχανόκηπο ή τα φυτοδοχεία δεν αρκεί για τη σωστή ανάπτυξη των φυτών σε βάθος χρόνου. Για το λόγο αυτό η ανανέωση του χώματος είναι απαραίτητη και πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο στις αρχές της Άνοιξης ή στο τέλος του Φθινοπώρου.
Στο λαχανόκηπο ή στα παρτέρια που φυτεύονται εποχιακά φυτά, στην αρχή κάθε καλλιεργητικής περιόδου το χώμα καθαρίζεται από τα υπολείμματα της προηγούμενης καλλιέργειας, συμπληρώνεται νέο χώμα μαζί με κόμποστ ή κοπριά, φρεζάρεται, ισοπεδώνεται και είναι έτοιμο να δεχτεί τις νέες φυτεύσεις.
Στον κήπο η ανανέωση του εδάφους γίνεται τοπικά, κοντά στο ριζικό σύστημα των θάμνων και των δέντρων. Στα σημεία αυτά προστίθεται χώμα όπου χρειάζεται αλλά κυρίως εμπλουτίζεται το έδαφος με κόμποστ ή κοπριά, ώστε να ενισχυθεί η οργανική του ουσία και τα αποθέματά του σε θρεπτικά συστατικά.
Τι εννοούμε «καλό χώμα»:
Τα διάφορα φυτά έχουν και διαφορετικές εδαφικές απαιτήσεις, επομένως για να περιγράψουμε το ιδανικό χώμα πρέπει να αναφερόμαστε και σε συγκεκριμένο φυτό. Με τον όρο «καλό χώμα» συνήθως περιγράφεται ένα εδαφικό μείγμα που είναι κατάλληλο για την καλή ανάπτυξη των περισσότερων φυτών.
Είναι αμμοπηλώδες (δηλαδή περιλαμβάνει άμμο σε ποσοστό μεγαλύτερο από 50-60% και πηλό (άργιλο) σε ποσοστό μικρότερο από 30-35%) και έχει pH 6,3-7,5. Επίσης, είναι πλούσιο σε οργανική ουσία και θρεπτικά συστατικά και το χρώμα του είναι σκούρο καστανό έως μαύρο-καστανό ή βαθύ κόκκινο.
Όταν δεν ανανεώνεται το χώμα του κήπου αυξάνει το κόστος συντήρησής του, καθώς τα φυτά που δεν αναπτύσσονται σωστά γρήγορα χαλάνε και απαιτείται εγκατάσταση νέων.
Στα φυτά που αναπτύσσονται σε φυτοδοχεία η ανανέωση του χώματος είναι ζωτικής σημασίας αφενός μεν γιατί με το νερό της άρδευσης ένα μέρος των θρεπτικών συστατικών εκπλύσσεται, αφετέρου και πιο σημαντικό, γιατί στον περιορισμένο χώρο του φυτοδοχείου συγκεντρώνονται πολλά άλατα κατά το πότισμα.
Διατηρείστε την ποιότητα του χώματος στον κήπο
Ακόμα και τα πιο πλούσια εδάφη χρειάζονται ετήσια ανανέωση και η καλύτερη περίοδος για να γίνει είναι νωρίς την Άνοιξη ή στο τέλος του Φθινοπώρου.
Ο καλύτερος τρόπος να ανανεωθεί το χώμα του κήπου είναι ο εμπλουτισμός του με κόμποστ το οποίο αυξάνει την οργανική ουσία, βελτιώνει την αποστράγγιση και ενισχύει τη δράση και την ανάπτυξη των μικροοργανισμών του εδάφους. Επιπλέον έχει παρατηρηθεί ότι τα διάφορα κόμποστ προσφέρουν φυτοπροστασία από διάφορες ασθένειες.
Για τη λίπανση των φυτών πρέπει να επιλέγονται οργανικά λιπάσματα. Τα χημικά λιπάσματα καθώς και τα φυτοφάρμακα καταστρέφουν τους μικροοργανισμούς του εδάφους και τους γαιοσκώληκες. Όταν το έδαφος είναι βρεγμένο πρέπει να αποφεύγεται το πάτημα καθώς είναι ευαίσθητο στη συμπίεση.
Πηγή: www.gardenguide.gr Πως να επιλέξω καλό χώμα για τον κήπο-Τύποι χωμάτων
Χώμα του δάσους.
Αποτελείται από τα φύλλα, από τα μικρά κλαδιά των φυτών, από τις ρίζες και από όσα άλλα οργανικά υπολείμματα συσσωρεύονται σε ένα δάσος, ανάμεικτα με το ανόργανο από κάτω χώμα. Παρουσιάζεται σαν μια μαύρη σπογγώδης μάζα, είναι πλούσιο σε οργανικές ουσίες και πολύ γόνιμο. Το καλύτερο χώμα του δάσους είναι αυτό που προέρχεται από τα μικτά δάση με πλατύφυλλα δέντρα.
Φυλλόχωμα.
Προέρχεται από τη μερική αποσύνθεση μόνο των φύλλων των φυλλοβόλων φυτών. Περιέχει οργανικές ουσίες που δεν έχουν αποσυντεθεί τελείως και είναι πολύ ελαφρύ.
Χώμα οξιάς.
Σχηματίζεται από το επιφανειακό στρώμα του δάσους με Οξιές (φύλλα και χώμα). Είναι το πλέον κατάλληλο για τη καλλιέργεια γλαστρικών φυτών επειδή είναι πολύ ελαφρύ και πορώδες με σταθερό ΡΗ. Χρησιμοποιείται κυρίως και για τη παρασκευή άλλων μειγμάτων.
Καστανόχωμα.
Λανθασμένη ονομασία γιατί πρόκειται για αποσυντεθειμένο χυλό από παλιές Καστανιές. Σχετικά φτωχό σε οργανικές ουσίες χρησιμοποιείται όπως είναι ή σε μείγματα. Είναι αποκλειστικά οργανικό, ελαφρύ, πολύ απορροφητικό για το νερό και αρκετά όξινο.
Ερεικόχωμα.
Προέρχεται από τα δάση όπου φυτρώνουν αυτοφυή τα Ρείκια, γύρω στις προαλπικες λιμνούλες. Έχει χρώμα κοκκινωπό, είναι ελαφρό, φτωχό σε οργανικές ουσίες και αρκετά όξινο. Ενδύκνειται για τη καλλιέργεια μόνο ορισμένων οξύφυλλων ειδών.
Χώμα από φτέρες.
Σχηματίζεται κυρίως από τις ρίζες των φυτών Osmunda regalis (Οσμουνδα η βασιλική) και Polypodium (πολυπόδιον) και χρησιμοποιείται για ιδιαίτερες καλλιέργειες όπως Ορχιδέες και άλλα Επίφυτα είδη.
Κοπρόχωμα.
Σχηματίζεται από χωνεμένη κοπριά, ανακατεμένη με χώμα. Παρουσιάζει σκούρο χρώμα με 50% οργανικές ουσίες. Χρησιμοποιείται αφού προηγουμένως απολυμανθεί με θερμική μέθοδο και αντιπροσωπεύει σχεδόν πάντα τη βάση στα διάφορα μείγματα εδάφους.
Χώμα από χλόη λιβαδιού.
Είναι το “loam” των Άγγλων. Σχηματίζεται με τη συσσώρευση χόρτων τα οποία αφήνονται να αποσυντεθούν αργά. Ύστερα από ένα χρόνο δημιουργείται ένα ινώδες χώμα που μπορεί να αποτελέσει το καλύτερο υπόστρωμα για τα φυτά που καλλιεργούνται σε γλάστρες.
Τύρφη.
Το πιο δημοφιλές από όλα τα υποστρώματα, σχηματίζεται από απολιθωμένα οργανικά υπολείμματα ελόβιων φυτών. Είναι πολύ όξινο πορώδες με μεγάλη απορροφητική ικανότητα. Χρησιμοποιείται ευρύτατα ως βάση για τη δημιουργία διαφόρων μειγμάτων όπως επίσης στις απαιτητικές καλλιέργειες που θέλουν πολύ νερό κατά τη διάρκεια του κύκλου της ζωής τους.
Κοκκοφοίνικας.
Γνωστός και σαν “τύρφη καρύδας” περιέχει πολύ μεγάλες ποσότητες οργανικού αζώτου που μπορεί να βλάψει τα φυτά. Είναι άριστο φυσικό λίπασμα και χρησιμοποιείται σε μικρές αναλογίες (10%-15% περίπου) στα διάφορα μείγματα. Περιέχει σχεδόν μηδενικά ποσοστά καλίου και μπορεί να κατακρατήσει υγρασία μέχρι και 8 φορές το βάρος της! Επίσης δεν επιτρέπει τους παθογόνους μύκητες να αναπτυχθούν και να προσβάλουν τα φυτά.
Σφαγνο.
Σχηματίζεται από την μερική αποσύνθεση υδροχαρών βρύων του γένους Sphagnum. Είναι όξινο πολύ ελαφρύ και πορώδες με μεγάλη απορροφητική ικανότητα, αρκετά κατάλληλο για καλλιέργεια επίφυτων Ορχοειδων και πτεριδοφυτων. Μέτα από χρόνια καλλιέργεια το Sphagnum μετατρέπεται σε τύρφη.
Κηπόχωμα.
Μολονότι ο όρος αυτός είναι μάλλον αόριστος, θεωρείται “κηπόχωμα” το επιφανειακό στρώμα εδάφους που καλλιεργείται, λιπαίνεται, ποτίζεται κ.λ.π. το οποίο περιέχει ιδεώδεις αναλογίες χούμου, αργίλου, άμμου με ουδέτερη αντίδραση και με σχεδόν τέλεια δομικά χαρακτηριστικά.
Άμμος.
Είναι η κοινή χοντρόκοκκη άμμος που παίρνουμε από ποταμούς ή λίμνες ή ακόμη και από τη θάλασσα αφού πρώτα ξεπλυθεί για να φύγει το αλάτι. Χρησιμοποιείται για να κάνει πορώδη τα μείγματα και ενδύκνειται πολύ κατάλληλη για το ρίζωμα των μοσχευμάτων.
Ποταμίσια άμμος.
Λεπτόκοκκης δομής είναι το ιδανικό υπόστρωμα για όλα τα φυτά που αγαπούν τα πορώδη εδάφη. Η χρήση της είναι απαραίτητη για όλα σχεδόν τα μείγματα καλλιέργειας. Στην ανθοκομία είναι γνωστή με την ονομασία “μίλι”.
Ασβέστης.
Χρησιμοποιείται σε μικρές ποσότητες ως βελτιωτικό σε όξινα και φτωχά εδάφη προκειμένου να ανεβάσει τη τιμή του ΡΗ.
Περλίτης.
Ελαφρύ, πορώδες, αδρανές υλικό που χρησιμοποιείται για τη ριζοβολία μοσχευμάτων ή και σε μείγματα για να διατηρεί ελαφρύ το υπόστρωμα παρέχοντας το απαραίτητο οξυγόνο στις ρίζες των φυτών.
Ξυλοκάρβουνο.
Σε σκόνη ή κομματάκια, χρησιμοποιείται μερικές φορές για να κάνει πορώδη τα μείγματα αλλά επειδή έχει και ελαφρά αντισηπτική ιδιότητα.
Βερμικουλίτης.
Το βρίσκουμε συχνά στις ατομικές συσκευασίες ριζωμάτων να περιβάλει τους βολβούς του εμπορίου. Είναι ανόργανο φελλώδες υλικό, πολύ ελαφρύ κατάλληλο ως εδαφοβελτιωτικό.
Ο βερμικουλίτης έχει πολλαπλές χρήσεις.
Ελαφρόπετρα.
Έχει την ίδια χρήση με το περλίτη, δηλαδή ως βελτιωτικό εδάφους. Υπάρχει σε διάφορα μεγέθη και η ανάμειξη του στα διάφορα μείγματα επιτρέπει τον καλό αερισμό των ριζών.
Άργιλος.
Έχει χρήση κυρίως σε αμμώδη εδάφη αλλά και σε αυτά που είναι πολύ πορώδη και δυσκολεύονται να κατακρατήσουν τα θρεπτικά συστατικά ή τα επιπλέον λιπάσματα. Ο άργιλος απορροφά την υγρασία και τις θρεπτικές ουσίες αποδίδοντας τα στα φυτά όταν έχουν ανάγκη.
Διογκωμένη Άργιλος.
Συνήθως χρησιμοποιείται σε ενυδρεία και σε διάφορες άλλες υδροκαλλιέργειες. Επιτρέπει τον αερισμό των ριζών και κατακρατά λιπάσματα και υγρασία δημιουργώντας τις κατάλληλες ισορροπίες για την ανάπτυξη των φυτών.
