Παιδί: Γιατί δεν ξεκολλάει από τις οθόνες και θέλει συνέχεια γλυκά;
Τα τελευταία χρόνια, οι νευροεπιστήμονες έχουν αρχίσει να κατανοούν καλύτερα τι συμβαίνει στον εγκέφαλο
των παιδιών (αλλά και των ενηλίκων) ενώ παρακολουθούν κινούμενα σχέδια, παίζουν
βιντεοπαιχνίδια, περιηγούνται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τρώνε τρόφιμα γεμάτα ζάχαρη.
Τα smartphones και τα ζαχαρούχα τρόφιμα πυροδοτούν μικρές αυξήσεις ενός νευροδιαβιβαστή βαθιά μέσα στον εγκέφαλο που ονομάζεται ντοπαμίνη. Αυτές μπορούν να επηρεάσουν τη συμπεριφορά μας μακροπρόθεσμα.
Διαμορφώνουν τις συνήθειές μας, τη διατροφή μας, την ψυχική μας υγεία και το πώς περνάμε τον ελεύθερο χρόνο μας.
Μπορούν επίσης να προκαλέσουν πολλές συγκρούσεις μεταξύ γονέων και παιδιών.
Η ντοπαμίνη έχει ονομαστεί και «ορμόνη της ευτυχίας».
Αλλά την τελευταία δεκαετία, οι έρευνες δείχνουν ότι η ντοπαμίνη δεν μας κάνει να αισθανόμαστε ευτυχισμένοι.
Αντίθετα, οι μελέτες δείχνουν τώρα ότι προκαλεί κυρίως ένα άλλο συναίσθημα: την επιθυμία.
Στην ουσία, μας κάνει να θέλουμε πράγματα. Το απροσόκητο της υπόθεσης είναι ότι μπορεί να μη σας αρέσει καν η δραστηριότητα που προκαλεί την αύξηση της ντοπαμίνης. Μπορεί να μην είναι ευχάριστη.
Τι σημαίνει αυτό για το παιδί μου;
Ας υποθέσουμε ότι το παιδί σας βλέπει κινούμενα σχέδια μετά το φαγητό. Ο εγκέφαλός του βιώνει μικές εκρήξεις ντοπαμίνης, ξανά και ξανά. Αυτό κάνει το παιδί να συνεχίζει να θέλει να τα παρακολουθήσει, ακόμη και αν στην πραγματικότητα είναι πολύ κουρασμένο και θέλει να πάει για ύπνο.
Τότε έρχεστε εσείς και λέτε στο παιδί να κλείσει το τάμπλετ και να πάει για ύπνο. Αλλά το παιδί δεν είναι έτοιμο να σταματήσει, επειδή ο εγκέφαλός του λέει το αντίθετο. Τα επίπεδα ντοπαμίνης είναι ακόμα υψηλά.
Και τι κάνει η ντοπαμίνη; Σου λέει ότι κάτι σημαντικό συμβαίνει και ότι κάπου υπάρχει μια ανάγκη στην οποία πρέπει
να ανταποκριθείς. Εκείνη τη στιγμή εσείς εμποδίζετε το παιδί να ικανοποιήσει αυτή την ανάγκη, την οποία ο εγκέφαλός του μπορεί να του λέει ότι είναι κρίσιμη για την επιβίωσή του.
Με άλλα λόγια, μια νευρική οδός που δημιουργήθηκε για να διασφαλίσει ότι οι άνθρωποι θα αναζητήσουν νερό
όταν διψούν, χρησιμοποιείται τώρα για να κάνει το παιδί να θέλει να δει ακόμη ένα επεισόδιο.
Το παιδί μπορεί να αισθάνεται εκνευρισμένο, ανήσυχο, ενδεχομένως και εξοργισμένο αν το αναγκάσετε να το αφήσει στη μέση. Αυτή η αντίδραση μπορεί να συμβεί στα παιδιά σε οποιαδήποτε ηλικία, ακόμη και στα νήπια.
Επειδή η έξαρση της ντοπαμίνης απασχολεί τόσο έντονα την προσοχή του παιδιού, οι γονείς προετοιμάζονται για καυγά
όταν προσπαθούν να το πείσουν να κάνει οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα που προκαλεί μικρότερες εξάρσεις,
όπως το διάβασμα ή το καθάρισμα.
