7 φυσικοί τρόποι αντιμετώπισης του άσθματος
Γράφει ο Γουίλιαμ Τάιλερ, Dr of Naturopathy 7 φυσικοί τρόποι αντιμετώπισης του άσθματος
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 μέχρι και σήμερα, έχει παρατηρηθεί τεράστια αύξηση του άσθματος στις δυτικές χώρες Το άσθμα σκοτώνει σήμερα περίπου 2000 ανθρώπους το χρόνο στην Αγγλία και την Ουαλία.
Από το 1958 έως το 1986, ο αριθμός των παιδιών ηλικίας μέχρι και 4 ετών που εισήχθησαν στο νοσοκομείο αυξήθηκε 20 φορές: Από 4 στα 10.000 σε 80 ανά 10.000 (BMJ, 1990, 100: 1306-10). Από τότε υπήρξε και άλλη σημαντική αύξηση αυτού του ποσοστού. Μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο ο αριθμός των πασχόντων από άσθμα ξεπερνά τα 5,4 εκατομμύρια ανθρώπους.
Γιατί συνέβη αυτό;
Πολλοί παρατηρητές το απέδωσαν στην αύξηση της ρύπανσης του αέρα στην ατμόσφαιρα, ειδικότερα λόγω των εκπομπών μονοξειδίου του αζώτου από τα αυτοκίνητα.
Αλλά αυτό δεν εξηγεί γιατί το λιγότερο ρυπογόνο τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου, το νησί Σκάι, έχει υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης άσθματος, σε ποσοστό 17%, από το Αμπερντίν ή το Κάρντιφ, το οποίο είχε περίπου 11% (Archives of Diseases in Childhood, 1994; 71: 211-16).
Ομοίως, η Λειψία στην πρώην Ανατολική Γερμανία, η οποία έχει σοβαρή ρύπανση, είχε χαμηλότερο ποσοστό άσθματος λίγο μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου από το Μόναχο, το οποίο είναι πολύ λιγότερο μολυσμένο (Am J Respir Crit Care Med, 1994, 149: 358-64). Η μόλυνση θεωρείται ότι προκαλεί μόνο το 5% των επιθέσεων άσθματος.
Ποια είναι λοιπόν η πραγματική αιτία αυτής της αύξησης;
Ο κορυφαίος αλλεργιολόγος Δρ Τζον Μάνσφιλντ, μετά από χρόνια έρευνας και παρατήρησης των ασθενών, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν τρεις βασικοί παράγοντες:
- Η τεράστια αύξηση της εσωτερικής ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
- Η μακροχρόνια διατροφή με υπερβολικές ποσότητες από σιτάρι, ζάχαρη, γαλακτοκομικά προϊόντα, σόγια και μαγιά, τα οποία οδηγούν σε υψηλή ευαισθησία στα τρόφιμα.
- Η υπερβολική εξάρτηση από κατασταλτικά φάρμακα για τη θεραπεία του άσθματος.
Η βασική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος είναι η διάκριση μεταξύ των εισβολέων που μπορεί να είναι επιβλαβή μικρόβια που προκαλούν ασθένεια από τους ακίνδυνους παράγοντες όπως είναι η γύρη, η σκόνη, τα ακάρεα και τα μόρια τροφίμων. Η ικανότητα να κάνει αυτή τη διάκριση και να μην αντιδρά σε αβλαβή αντικείμενα ονομάζεται επαγωγή ανοχής.
Μελέτες σε ζώα δείχνουν ότι η εισπνοή ορισμένων χημικών ουσιών μπορεί να επηρεάσει τη διαδικασία αυτή και να εμποδίσει τα ανοσοποιητικά συστήματα των ζώων να μάθουν να αποκτούν ανεκτικότητα σε αβλαβείς ουσίες.
Ένας από τους κύριους χημικούς ενόχους είναι το διοξείδιο του αζώτου, το οποίο δεν υπάρχει μόνο στα καυσαέρια των αυτοκινήτων, αλλά αποβάλλεται από κουζίνες αερίου και λέβητες αερίου και πετρελαίου.
Τα σύγχρονα σπίτια είναι επίσης γεμάτα με άλλα χημικά:
Υλικά όπως η φορμαλδεΰδη, το τριχλωροαιθελένιο, η φαινόλη, για παράδειγμα, χρησιμοποιούνται σε αντικείμενα όπως χαλιά, μοριοσανίδες και μαλακά πλαστικά. Οι περισσότεροι από εμάς ζούμε σε καλά μονωμένα σπίτια, πράγμα που σημαίνει ότι αυτές οι ουσίες δεν είναι σε θέση να διασκορπιστούν.
Δεν γνωρίζουμε με σιγουριά ότι αυτό που συμβαίνει στα ζώα ισχύει αναγκαστικά και στους ανθρώπους, αλλά υπάρχουν παραλληλισμοί σε αυτήν την περίπτωση.
Μια αμερικανική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Lancet διαπίστωσε ότι οι κουζίνες φυσικού αερίου δημιουργούσαν συγκεντρώσεις διοξειδίου του αζώτου 200-400 μέρη ανά δισεκατομμύριο, επίπεδα που θα μπορούσαν να βρεθούν μόνο σε εξωτερικό χώρο κατά τη διάρκεια σοβαρών περιόδων ρύπανσης του αέρα.
Επιπλέον, μια μελέτη παιδιών ηλικίας 3-4 ετών, βρήκε εντυπωσιακή συσχέτιση μεταξύ έκθεσης σε διοξείδιο του αζώτου και άσθματος (Am J of epidemiology, 1993, 137: 834-44).
Φαίνεται λοιπόν ότι η ανάπτυξη του άσθματος που συνδέεται με ευαισθησία στη σκόνη, τα ακάρεα και τη μούχλα, που υποστηρίζεται από θετικά τεστ, μπορεί να εξηγηθεί από το συνδυασμό χημικών εσωτερικών χώρων, εισπνεόμενων αλλεργιογόνων όπως η σκόνη και τα ακάρεα και ερμητικά κλειστών σπιτιών που δεν ανανεώνεται ο αέρας.
Η άλλη μορφή της πάθησης, το λεγόμενο εγγενές άσθμα, συχνά αλλά όχι πάντα συνδέεται με την ευαισθησία σε τροφές.
Ένα μεγάλο ποσοστό των ασθενών που έχουν διαγνωστεί με εγγενές άσθμα θα δουν τα συμπτώματά τους να εξαφανίζονται εάν κάνουν μια τυπική δίαιτα αποκλεισμού για να ανακαλύψουν σε ποια τρόφιμα αντιδρούν άσχημα. Αυτά θα είναι συχνά τα κοινά αλλεργιογόνα, όπως το σιτάρι, η ζάχαρη, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, αν και μπορεί να είναι οποιαδήποτε τροφή.
Υπάρχουν αρκετές δημοσιευμένες μελέτες εκατοντάδων ασθενών που δείχνουν ότι η ευαισθησία στις τροφές είναι μια σημαντική αιτία πρόκλησης άσθματος, που αγνοήθηκε σε μεγάλο βαθμό από την ιατρική, η οποία προτιμά να συνεχίσει να προτείνει φάρμακα καταστολής των συμπτωμάτων αντί για την εξάλειψη της αιτίας (J Brostoff, Food Allergy and Intolerance, Balliere Tindall, 1987).
Το γεγονός ότι το άσθμα μπορεί να προκληθεί περισσότερο από την εσωτερική και όχι την εξωτερική ρύπανση είναι στην πραγματικότητα καλή είδηση για τους πάσχοντες.
Δεν υπάρχουν πολλά που μπορούμε, ως άτομα, να κάνουμε άμεσα για να επηρεάσουμε το υπαίθριο περιβάλλον και είναι απίθανο να υπάρξει σημαντική αλλαγή στα εξωτερικά επίπεδα ρύπανσης μέσα στα επόμενα 20 χρόνια. Ωστόσο, το περιβάλλον του εσωτερικού αέρα και τα τρόφιμα που τρώμε είναι παράγοντες οι οποίοι είναι γενικά υπό τον άμεσο έλεγχό μας.
Φαρμακευτική αντιμετώπιση του άσθματος
Φάρμακα ελέγχου
– Αντιφλεγμονώδη
– Κορτικοειδή
– Αντιλευκοτριένια
– Β2 – διεγέρτες μακράς δράσης
– Θεοφυλλίνη SR
Φάρμακα ανακούφισης
– Β2 – διεγέρτες βραχείας δράσης
Συνήθως η συμβατική θεραπεία για το άσθμα περιλαμβάνει ένα συνδυασμό εισπνεόμενων και φαρμάκων από το στόμα. Ωστόσο, η παρατεταμένη χρήση μπορεί να έχει ανεπιθύμητες παρενέργειες, όπως υπνηλία, διαταραχές μνήμης και καρδιακές αρρυθμίες (Ann Allergy Asthma Immunol, 1997; 78: 439 – 46).
Παρενέργειες βρογχοδιασταλτικών:
Ταχυκαρδία, αρρυθμία, τρέμουλο στα χέρια, πονοκέφαλος, νευρικότητα, αϋπνία. Ειδικότερα, τα αντιχολινεργικά δεν πρέπει να χορηγούνται σε ασθενείς με υπερτροφία προστάτη και γλαύκωμα κλειστής γωνίας, επειδή έχουν συσχετιστεί με τη διόγκωση του προστάτη και την αύξηση της πίεσης στα μάτια.
Παρενέργειες κορτικοστεροειδών:
Βραχνάδα στη φωνή, μυκητίαση του στόματος (γι’ αυτό και μετά τη χρήση τους πρέπει να ξεπλένεται καλά το στόμα).
Σε μεγάλες δόσεις, στο πλαίσιο μακροχρόνιας χρήσης, μπορεί να γίνει απορρόφηση της κορτιζόνης από το αίμα και να προκληθούν σοβαρότερες παρενέργειες (γαστρίτιδα, οστεοπενία, οστεοπόρωση, ευπάθεια σε λοιμώξεις, σακχαρώδης διαβήτης, λέπτυνση δέρματος, εκχυμώσεις, καταρράκτης, γλαύκωμα).
Η χρόνια λήψη τους έχει συσχετιστεί με την αναστολή της ανάπτυξης των παιδιών.
Εναλλακτικές λύσεις για την αντιμετώπιση του άσθματος
1. Βελονισμός
Αυτή η παραδοσιακή κινεζική τεχνική έχει χρησιμοποιηθεί για χιλιάδες χρόνια για να διορθώσει τις υποκείμενες ανισορροπίες που προκαλούν συμπτώματα άσθματος όπως δύσπνοια, βήχα και συριγμό και μια πρόσφατη αξιολόγηση μελετών επιβεβαίωσε την αποτελεσματικότητά της.
Η χρήση του βελονισμού και της μόξα ήταν σημαντικά αποτελεσματικότερη από μια τεχνική ελέγχου σε μια συγκεντρωτική ανάλυση 22 δημοσιευμένων μελετών στις οποίες συμμετείχαν περισσότερα από 3.000 άτομα με άσθμα. (Zhongguo Zhen Jiu, 2010; 30: 787-92)
2. Γιόγκα
Περιλαμβάνοντας ασκήσεις αναπνοής και τεχνικές χαλάρωσης, η γιόγκα μπορεί να βοηθήσει το άσθμα βελτιώνοντας τη λειτουργία των πνευμόνων και την ποιότητα ζωής, καθώς και τη μείωση της ποσότητας των φαρμάκων που απαιτούνται για τον έλεγχο των συμπτωμάτων.
Έχει βρεθεί ότι προκαλεί μετρήσιμες βιοχημικές αλλαγές στο σώμα, όπως αυξημένα επίπεδα αιμοσφαιρίνης και του αντιοξειδωτικού υπεροξείδιο της δισμουτάσης, γεγονός που μπορεί να εξηγεί τα ευεργετικά αποτελέσματά της. (Int J Yoga, 2014; 7: 17-21)
3. Μέθοδος Buteyko
Αποτελεί πλέον μια καθιερωμένη συμπληρωματική θεραπεία για το άσθμα. Αυτή η τεχνική βασίζεται στη θεωρία ότι ορισμένες διαταραχές, συμπεριλαμβανομένου του άσθματος, προκαλούνται από υπερέκταση ή υπεραερισμό που μειώνει τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα και ως εκ τούτου μειώνει τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο.
Η μέθοδος Buteyko περιλαμβάνει μια σειρά από ασκήσεις αναπνοής που επικεντρώνονται στη ρινική αναπνοή, στο κράτημα της αναπνοής και στη χαλάρωση – οι οποίες μπορούν να ωφελήσουν ιδιαίτερα τους ασθενείς με άσθμα.
Περίπου το ένα τρίτο των ασθενών με άσθμα θεραπεύονται πλήρως από τα συμπτώματά τους, ενώ ένα τρίτο έχει και τη μεγαλύτερη βελτίωση. Οι ελεγχόμενες μελέτες δείχνουν ότι η μέθοδος Buteyko μπορεί να βοηθήσει τους πάσχοντες να μειώσουν σημαντικά τη χρήση των φαρμάκων για το άσθμα και να απολαύσουν καλύτερη ποιότητα ζωής. (N Z Med J, 2003; 116: U710; Respir Med, 2008; 102: 726-32; Med J Aust, 1998; 169: 575-8)
4. Διατροφή
Η σωστή διατροφή, σύμφωνα με τα στοιχεία, μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση του άσθματος. Ακολουθούν ορισμένες γενικές οδηγίες.
Ελέγξτε για τροφικές αλλεργίες. Το άσθμα που προκαλείται αποκλειστικά από τα τρόφιμα είναι σπάνιο, αλλά ορισμένες τροφές ενδέχεται να προκαλέσουν συμπτώματα και να επιδεινώσουν το άσθμα (Paediatr Drugs, 2007; 9: 157-63). Εξετάστε το ενδεχόμενο να δείτε έναν ειδικευμένο αλλεργιογόνο για να μάθετε αν υπάρχουν συγκεκριμένες τροφές ή πρόσθετα που αξίζει να αποφύγετε.
Ακολουθείστε χορτοφαγική διατροφή. Η vegan διατροφή για ένα χρόνο σε συνδυασμό με ειδικές διατροφικές αλλαγές, όπως η αποφυγή της καφεΐνης, της ζάχαρης, του αλατιού και του χλωριωμένου νερού της βρύσης καθώς και η λήψη συγκεκριμένων βοτάνων και συμπληρωμάτων διατροφής, οδήγησε μια ομάδα ασθενών σε σημαντική βελτίωση του άσθματος (J Asthma, 1985; 22: 45-55).
Αν και δεν είναι σαφές σε ποιο βαθμό βοήθησε το στοιχείο της χορτοφαγίας στο πρόγραμμα, θεωρητικά η δίαιτα θα μπορούσε να έχει μειώσει τα επίπεδα του αραχιδονικού οξέος που απαντώνται σε ζωικά προϊόντα και εμπλέκεται στο άσθμα (Indian J Allergy Asthma Immunol, 2014; 28: 61-2). (σ.σ. το αραχιδονικό οξύ απαντάται και σε πολλά φυτικά προϊόντα-σπόρους-ξηρούς καρπούς, κ.α.)
Αυξήστε τις αντιοξειδωτικές τροφές. Το οξειδωτικό στρες φαίνεται να εμπλέκεται στο άσθμα, οπότε η κατανάλωση πολλών αντιοξειδωτικών που απαντώνται σε αφθονία στα φρέσκα φρούτα και τα λαχανικά μπορεί να βοηθήσει.
Σε μία δοκιμασία 137 ατόμων που έπασχαν από άσθμα, εκείνοι που έτρωγαν μεγάλη ποσότητα αντιοξειδωτικών (πέντε μερίδες λαχανικών και δύο μερίδες φρούτων καθημερινά) είχαν μεγαλύτερη βελτίωση από ό, τι όσοι ακολούθησαν δίαιτα μειωμένων αντιοξειδωτικών. (Am J Clin Nutr, 2012; 96: 534-43)
5. Συμπληρώματα
Αρκετά συμπληρώματα διατροφής μπορεί να είναι χρήσιμα για τους ασθματικούς, ιδιαίτερα οι αντιοξειδωτικές βιταμίνες και τα μέταλλα.
Η βιταμίνη C μπορεί να μειώσει τη σοβαρότητα και τη συχνότητα των επιθέσεων άσθματος σε ενήλικες. Μπορεί επίσης να βοηθήσει άτομα με άσθμα που προκαλείται από άσκηση (Trop Geogr Med, 1980; 32: 132-7; Respir Med, 2007; 101: 1770-8).
Το σελήνιο μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα άσθματος, σύμφωνα με μια μικρή δοκιμή. Η λήψη μιας μορφής που ονομάζεται «σεληνίτης νατρίου» για περίπου τρεις μήνες είχε ως αποτέλεσμα κλινικές βελτιώσεις σε 6 από τους 11 ασθενείς σε σύγκριση με μόνο έναν στους 10 ασθενείς που έλαβαν εικονικό φάρμακο. (Allergy, 1993; 48: 30-6)
Τα συμπληρώματα μαγνησίου ανακούφισαν τα συμπτώματα του άσθματος και αύξησαν την ποιότητα ζωής σε μία δοκιμή. (J Asthma, 2010; 47: 83-92)
Το ιχθυέλαιο, ως αντιφλεγμονώδες, μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα άσθματος στα παιδιά και ο συνδυασμός του με βιταμίνη C και ψευδάργυρο μπορεί να είναι ακόμη πιο αποτελεσματικός (Eur Respir J, 2000; 16: 861-5; Acta Paediatr, 2009; 98: 737-42).
Η ανεπάρκεια της βιταμίνης D έχει συνδεθεί πρόσφατα με το άσθμα (J Family Community Med, 2014; 21: 154-61), με αποτέλεσμα τα συμπληρώματα της «βιταμίνης του ήλιου» να είναι ωφέλιμα.
6. Βότανα
Σε μια μελέτη παιδιών με σοβαρό άσθμα που έλαβαν Amrita Bindu, ένα φυτικό αγιουρβεδικό παρασκεύασμα, οι περισσότεροι κατάφεραν να σταματήσουν τα φάρμακά τους για το άσθμα και δεν υπέφεραν πλέον από άσθμα μετά από τρεις μήνες. (J Ethnopharmacol, 2004; 90: 105-14)
Άλλα χρήσιμα βότανα περιλαμβάνουν το εκχύλισμα φύλλων κισσού, την κονιοποιημένη Picrorhiza και το βάμμα από Ginkgo.
Για τη σωστή χρήση των βοτάνων συμβουλευτείτε έναν εξειδικευμένο θεραπευτή.
7. Βιοανάδραση
Η τεχνικές βιοανάδρασης, οι οποίες χρησιμοποιούν ειδικές συσκευές για την ανατροφοδότηση πληροφοριών που σχετίζονται με συγκεκριμένες εσωτερικές φυσιολογικές καταστάσεις, χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο για το άσθμα.
Μία μελέτη διαπίστωσε ότι η βιοανάδραση που χρησιμοποιείται παράλληλα με θεραπεία με στεροειδή βελτίωσε σημαντικά τη λειτουργία των πνευμόνων και τη σοβαρότητα του άσθματος σε σύγκριση με αντίστοιχη θεραπεία μόνο με στεροειδή. Οι ασθενείς που χρησιμοποιούν βιοανάδραση χρειάζονται επίσης λιγότερη φαρμακευτική αγωγή (Chest, 2004; 126: 352-61).
