Κράταιγος: Το αντιγηραντικό της καρδιάς, χαλαρώνει και διαστέλλει τις αρτηρίες
Περιγραφή Κράταιγος: Το αντιγηραντικό της καρδιάς, χαλαρώνει και διαστέλλει τις αρτηρίες
H λατινική ονομασία του βοτάνου είναι Crataegus oxyacanhoeides (Κράταιγος ο οξυάκανθος) και ανήκει στην οικογένεια των Ροδοειδών. Στην Κρήτη συναντούμε τα είδη Crataegus azarolus L. και Crataegus monogyna Jacq (ονομάζεται έτσι γιατί έχει στον καρπό του ένα σπόρο, ενώ ο oxyacanhoeides έχει 2-3 σπόρους). Aλλα είδη είναι οι C. chrysocarpa, C. douglasii, C. pinnatidida, C. laevigata.
Οι κοινές ονομασίες του βοτάνου είναι Τρικουκιά, Λευκάγκαθο, Τσαμπουρνιά, Μουρτζιά, Μουμουτζελιά, Γλόγο, Ατζουμαλιά, Κουδουμηλιά, Αντρικοκιά κ.ά.. Στην Κύπρο ονομάζεται Μοσφιλιά.
Είναι μικρό φυλλοβόλο δέντρο που φτάνει συνήθως τα 5-6 μέτρα. Εχει φύλλα τοξοειδή που αποτελούνται από 3-5 λοβούς με οδοντωτά χείλη. Από την πάνω μεριά είναι πράσινα γυαλιστερά και από κάτω σταχτοπράσινα.
Τα κλαδιά της είναι αγκαθωτά και τα άνθη λευκά ή ρόδινα πάνω σε χνουδωτό ποδίσκο. Οι καρποί της είναι σφαιρικοί, βρώσιμοι, με χρώμα πορτοκαλί η κόκκινο που ωριμάζουν στα τέλη του Καλοκαιριού. Το συναντούμε σε φράκτες, άκρες δόμων, αγροτικές θέσεις μέχρι την ορεινή ζώνη
Ιστορικά στοιχεία
Ως βότανο έχει μακραίωνη ιστορία και είναι γνωστό από την αρχαιότητα. Σύμφωνα με τον Διοσκουρίδη, οι κοπανισμένες ρίζες του βοτάνου βοηθούσαν στην εξαγωγή σκλήθρων και αγκίδων.
Παραδοσιακά χρησιμοποιούσαν τα φύλλα και τα άνθη λόγω της στυπτικότητάς τους σε προβλήματα διάρροιας, σε βαριά έμμηνη αιμορραγία και ως πρώτη βοήθεια για βγάλσιμο θραυσμάτων.
Τον μεσαίωνα μερικοί γιατροί χαρακτήρισαν τον Κράταιγο ως την πολυτιμότερη “εφεύρεση” του 14ου αιώνα, λόγω της δράσης του σε προβλήματα καρδιακών διαταραχών.
Το χρησιμοποιούσαν πολύ οι γυναίκες θεραπεύτριες κατά τη διάρκεια της εποχής του Μεσαίωνα. Το λουλούδι του είχε υιοθετηθεί από αυτές ως έμβλημα του έργου τους, επειδή σχετίζεται με την καρδιά. Όμως τότε θεωρήθηκαν μάγισσες λόγω των γνώσεων τους και εκδιώχθηκαν. Δεν υπήρχε θέση γι’ αυτές σε μία ανδροκρατούμενη ιατρική. Το βότανο ξεχάστηκε.
Μόλις στο τέλος του 19ου αιώνα διαπιστώθηκε από Αμερικανούς γιατρούς η αξιόλογη τονωτική του δράση στην καρδιά, με αποτέλεσμα να γίνει το δημοφιλέστερο βότανο για καρδιακά προβλήματα.
Η κινέζικη βοτανολογία υποστηρίζει ότι τονώνει την καρδιά και τον χρησιμοποιούν σαν το καλύτερο αντιγηραντικό. Τον ονομάζουν το βότανο για τη γερασμένη καρδιά. Ο κράταιγος αποδεδειγμένα με εκτεταμένες κλινικές έρευνες έχει τη δυνατότητα να διαλύει τις αθηρωματικές πλάκες στα αγγεία (στεφανιαία, αορτή, καρωτίδα, περιφερειακό αγγειακό δίκτυο).
Ο Crataegus azarolus L. θεωρείται ότι έχει καταγωγή γνήσια κρητική, αν και τον συναντούμε σε αρκετές χώρες. Η μακροβιότητά του είναι μεγάλη μια και φτάνει τα 600 χρόνια.
Συστατικά – χαρακτήρας
Περιέχει: Φλαβονοειδείς γλυκοσίδες (κερκετίνη, ρουτίνη, βιτεξίνη), ανθοκυανίδες και προανθοκυανίδες, που έχουν επίδραση στο καρδιοαγγειακό σύστημα. Αυτό που χαρακτηρίζει ιδιαίτερα τον κράταιγο είναι οι καρδιοτονωτικές άμυνες που περιέχει (φαινυλαιθυπαμίνη, μεθόξυ – φαινυλαιθυλαμίνη, τυραμίνη και ίσοβουτυλαμίνη).
Επίσης περιέχει: τριτερπενοειδή, τανίνες, χολίνη ακετυχολαμίνη, πουρίνες (αδενοσίνη, αδενίνη, γουανίνη και κουμεϊκό οξύ) αμυγδαλίνη και πηκτίνη.
Τα φύλλα, τα άνθη και οι καρποί περιέχουν φλαβονοειδή (υπεροσίδη και βιτεξινραμνοσίδη), λευκο- ανθοκυανιδίνες και τριτερπενικά παράγωγα (κραταιγολακτόνη που περιέχει κραταιγολικό, ουρσολικό και ολεανολικό οξύ).
Aνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή
Το βότανο στην Κρήτη ανθίζει τον Μάρτιο. Σε περιοχές μεγαλύτερου υψομέτρου η ανθοφορία μπορεί να κρατήσει και τις πρώτες εβδομάδες του Απρίλη. Σε βορειότερα κλίματα της Κρήτης η άνθιση γίνεται Απρίλιο και Μάιο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται οι ανθοφόρες κορυφές του βοτάνου και οι καρποί του. Η συλλογή είναι προτιμότερο να γίνεται τις πρώτες δύο εβδομάδες της ανθοφορίας. Ο καρπός συλλέγεται Ιούλιο και Αύγουστο.
Έρευνα-Μελέτες: Ο κράταιγος έχει ερευνηθεί διεξοδικά.
Η κύρια φαρμακευτική του επίδραση οφείλεται στα βιοφλαβονοειδή που περιέχει. Αυτά τα συστατικά χαλαρώνουν και διαστέλλουν τις αρτηρίες, ιδιαίτερα τη στεφανιαία αρτηρία. Αυτό αυξάνει τη ροή του αίματος στους καρδιακούς μύες. Τα βιοφλαβονοειδή είναι επίσης ισχυρά αντιοξειδωτικά βοηθούν στην πρόληψη ή τη μείωση του εκφυλισμού των αιμοφόρων αγγείων.
Τονώνει τα τοιχώματα των αγγείων και του καρδιακού μυός. Βελτιώνοντας τη συσταλτικότητα του μυοκαρδίου. Δίνεται στην αρχική φάση της ανεπάρκειας της καρδιάς και σε ισχαιμία. Κλινικές δοκιμές έχουν αποδείξει ότι βοηθάει στην ιδιοπαθή υπέρταση αλλά και σε εκείνη που οφείλεται σε αρτηριοσκλήρυνση. Η χρήση του κράταιγου επεκτείνεται στην ταχυκαρδία και τις αρρυθμίες της καρδιάς.
Είναι αξιοσημείωτη μία δοκιμή,
που έγινε στη Γερμανία το 1994 και έδειξε ότι ο κράταιγος βελτιώνει το ρυθμό των καρδιακών παλμών και χαμηλώνει την πίεση του αίματος.
Σε μια τυχαία ελεγχόμενη δοκιμή που διεξήγαγαν μελετητές στο Reading (Ηνωμένο Βασίλειο), σε 79 ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 χορηγήθηκαν τυχαία για 16 εβδομάδες 1.200mg εκχυλίσματος κράταιγου ημερησίως ή placebo. Το 71% των ασθενών έκαναν χρήση κάποιου φαρμάκου για την υπέρταση.
Μετά το πέρας των 16 εβδομάδων, οι ασθενείς που λάμβαναν το συμπλήρωμα κράταιγου παρουσίασαν μια αξιοσημείωτη μείωση στον μέσο όρο της διαστολικής πίεσης (2,6 mm Hg). Δεν σημειώθηκαν αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στο βότανο και τα άλλα φάρμακα.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Ο Κράταιγος είναι ένα πραγματικά πολύτιμο βότανο. Αν γνωρίζαμε καλά και περισσότεροι τη δράση του στον ανθρώπινο οργανισμό λίγοι δεν θα το ενέτασσαν στην καθημερινή τους διατροφή.
Τα άνθη, τα φύλλα και οι καρποί συμβάλουν θετικά στη λύση σοβαρών καρδιακών προβλημάτων. Λειτουργούν ως αντιοξειδωτικά προστατεύοντας τους ιστούς της καρδιάς από βλάβες. Χαλαρώνουν τις αρτηρίες που είναι επιφορτισμένες με την αιμάτωση του μυοκαρδίου, γεγονός που βελτιώνει την αιμάτωση και ανακουφίζει από την στηθάγχη.
Οι αμπουρίνες που περιέχει ρυθμίζουν την κυκλοφορία αίματος και το φυτό βοηθά ενάντια στην ευθραυστότητα των φλεβών και των τριχοειδών αγγείων.
Εξισορροπούν τους παλμούς της καρδιάς κάνοντας έτσι τη λειτουργία της πιο αποτελεσματική. Αυτή η δράση είναι χρήσιμη σε περιπτώσεις καρδιακής ανεπάρκειας. Βοηθά στη μείωση της υψηλής πίεσης. Δεν το χρησιμοποιούμε βέβαια αν παίρνουμε παράλληλα φαρμακευτική αγωγή για την υψηλή πίεση γιατί υπάρχει φόβος να χαμηλώσει η πίεση μας περισσότερο από όσο πρέπει.
Είναι κορυφαίο καρδιοτονωτικό.
Δρα στα αγγεία και στο μυοκάρδιο διαστέλλοντας τη στεφανιαία αρτηρία. Σαν τονωτικό του κυκλοφοριακού συστήματος χρησιμοποιείται κυρίως στη θεραπεία της υπέρτασης, της αρτηριοσκλήρυνσης και της στηθάγχης.
Επιπλέον έχει ηρεμιστική δράση η οποία σε συνδυασμό με την αγγειοδιασταλτική μπορεί να βοηθήσει στη ρύθμιση της υπέρτασης. Είναι σπασμολυτικό και καταπραϋντικό βότανο. Βοηθά στην καταπολέμηση της αϋπνίας που οφείλεται σε νευρική υπερένταση.
Αυξάνει την ροή του αίματος στις στεφανιαίες αρτηρίες και βελτιώνει την κατάσταση ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια. Το αποτέλεσμα φαίνεται μετά από παρατεταμένη θεραπεία. Ο Κράταιγος χρησιμοποιείται για καρδιακές παθήσεις νευρικής προέλευσης όταν ενεργεί σαν γενικό καταπραϋντικό. Χρησιμοποιείται επίσης για τις δυσκολίες της εμμηνόπαυσης.
Η χρήση του βοτάνου επεκτείνεται στην ταχυκαρδία και στην αρρυθμία.
Δηλαδή, εάν κάποιος έχει αίσθημα παλμών, λαχανιάζει ή έχει ατονία. Ο κράταιγος έχει τη δυνατότητα είναι αποδεδειγμένο από εκτεταμένες κλινικές έρευνες να διαλύει τις αθηρωματικές πλάκες στα αγγεία. (στεφανιαία, αορτή, καρωτίδες, περιφερειακό αγγειακό δίκτυο).
Τονώνει τα τοιχώματα των αγγείων και του καρδιακού μυός βελτιώνοντας τη συσταλτικότητα του μυοκαρδίου.
Στην Κίνα το χρησιμοποιούν επίσης για να ανοίξει το γαστρεντερικό κανάλι και να διευκολύνει την πέψη του φαγητού. Δηλαδή πίνεται και σαν χωνευτικό ρόφημα.
Είναι ισχυρό καρδιοτονωτικό που επιτρέπει την αποκατάσταση της υπότασης και της υπέρτασης, της ταχυκαρδίας και της αρρυθμίας.
Φαίνεται παράξενο το γεγονός ότι ο Κράταιγος μπορεί να βοηθά σε προβλήματα υπέρτασης αλλά και υπότασης. Αυτό οφείλεται στην αμφότερη δράση του βοτάνου που εξομαλύνει την καρδιακή λειτουργία. Δηλαδή στην ικανότητά του να χαλαρώνει ή να διεγείρει την καρδιά, ανάλογα με το τι χρειάζεται.
Η ενίσχυση συστολής του καρδιακού μυός βοηθά σε προβλήματα υπότασης αλλά η παράλληλη ικανότητα του βοτάνου να προκαλεί διαστολή των αγγείων της στεφανιαίας κυκλοφορίας βοηθά σε προβλήματα υπέρτασης.
• Τα άνθη, τα φύλλα και οι καρποί συμβάλουν θετικά στη λύση σοβαρών καρδιακών προβλημάτων.
• Λειτουργούν ως αντιοξειδωτικά προστατεύοντας τους ιστούς της καρδιάς από βλάβες.
• Χαλαρώνουν τις αρτηρίες που είναι επιφορτισμένες με την αιμάτωση του μυοκαρδίου, γεγονός που βελτιώνει την αιμάτωση και ανακουφίζει από την στηθάγχη.
• Εξισορροπούν τους παλμούς της καρδιάς κάνοντας έτσι τη λειτουργία της πιο αποτελεσματική. Αυτή η δράση είναι χρήσιμη σε περιπτώσεις καρδιακής ανεπάρκειας.
• Βοηθά στην μείωση της υψηλής πίεσης.
• Είναι κορυφαίο καρδιοτονωτικό. Δρα στα αγγεία και στο μυοκάρδιο διαστέλλοντας τη στεφανιαία αρτηρία.
• Τονώνει τα τοιχώματα των αγγείων και του καρδιακού μυός βελτιώνοντας τη συσταλτικότητα του μυοκαρδίου.
• Είναι καλό αντιγηριατρικό. Λέγεται βότανο για τη γερασμένη καρδιά.
Παρασκευή και δοσολογία
ΕΓΧΥΜΑ: Σε βραστό νερό ρίχνουμε το βότανο. Το αφήνουμε για 10-20 λεπτά, το σουρώνουμε και το χρησιμοποιούμε (1-3 κουταλάκια του γλυκού για κάθε φλιτζάνι νερό).
ΑΦΕΨΗΜΑ: Παίρνουμε το θεραπευτικό μέρος του φυτού και το βράζουμε με νερό (Συνήθως βράζουμε τα σκληρά τμήματα του φυτού ρίζες, φλούδες, κοτσάνια, σπόροι). Αν είναι ψιλοκομμένα χρειάζονται βράσιμο μόνο 5 λεπτά, αλλιώς 5-15 λεπτά. Τρεις κουταλιές σε δύο φλιτζάνια νερού και να καταναλωθούν σε 12 ώρες.
BAMMA: Παρασκευάζεται από τους καρπούς και τα άνθη (10-30 σταγόνες σε μισό ποτήρι νερό 3 φορές την ημέρα).
Παρασκευάσματα-Χρήσεις
– Το έγχυμα που παρασκευάζεται από τα άνθη ή τα φύλλα βοηθάει στην επαναφορά των επιπέδων της πίεσης του αίματος στο κανονικό.
– Το βάμμα από τα ανθοφόρα στελέχη ή τα μούρα είναι το παρασκεύασμα που χρησιμοποιείται συνήθως.
– Το αφέψημα από τα ανθοφόρα στελέχη είναι πολύτιμο για τις διαταραχές του κυκλοφορικού.
– Τα δισκία που περιέχουν κονιορτοποιημένα ανθοφόρα στελέχη είναι κατάλληλα, για μακροχρόνια χρήση.
– Τα άνθη του κράταιγου, μόνα τους ή με άλλα κατευναστικά φυτά, είναι κατά της αϋπνίας και κατά των ενοχλήσεων της εμμηνόπαυσης. Η θεραπεία για την πρώτη περίπτωση της «νευρικής αϋπνίας», είναι χρησιμοποίηση ενός αφεψήματος των ανθέων
– Το υγρό εκχύλισμα του φυτού συστήνεται κατά της στηθάγχης, ενώ με τους ξερούς καρπούς του φυτού παρασκευάζεται αφέψημα στυπτικό, πολύ καλό κατά της διάρροιας.
– Η φλούδα του φυτού, που μαζεύεται από νεαρά κλαδιά, νωρίς την άνοιξη, συστήνεται ως αντιπυρετικό. Με τα άνθη γίνεται έγχυμα, τονωτικό της καρδιάς (10 γρ. σε 1 κιλό νερό), ενώ οι καρποί χρησιμοποιούνται ως έγχυμα κατά του πονόλαιμου (10 γρ. σε ένα κιλό νερό).
– Τα άνθη και οι καρποί χρησιμοποιούνται κατά της υπέρτασης ως έγχυμα (4 κουταλιές φυτού σε 750 γρ, νερό, η δόση είναι 1 ποτήρι τη μέρα ως ρόφημα) ή ως βάμμα (κατά προτίμηση 10-25 σταγόνες μέσα στο νερό, 3 φορές τη μέρα).
Τέλος, φαρμακευτικά, ο κράταιγος γίνεται: Βάμμα 1/5: 20 σταγόνες, 2-3 φορές τη μέρα.
Ρευστό εκχύλισμα: 10-15 σταγόνες, 3-5 φορές τη μέρα.
Σε προβλήματα υπέρτασης και κακής κυκλοφορίας συνδυάζεται καλά με την αχιλλέα, το τίλιο και τον ιξό.
Προφυλάξεις
Μπορούμε να το χρησιμοποιούμε για μεγάλα χρονικά διαστήματα αλλά καλό είναι να κάνουμε μικρές διακοπές στην χρήση του π.χ. το πίνουμε όλη την εβδομάδα εκτός από Σαββατοκύριακο.
Είναι βότανο χωρίς καμία αντένδειξη παρ’ όλα αυτά πρέπει πάντα να χρησιμοποιείται υπό την επίβλεψη ειδικού και ειδικά όταν λαμβάνεται ταυτόχρονα με άλλα φάρμακα ή βότανα.
Στοιχεία από
www.haniotika-nea.gr
www.bambakia.gr
www.divinum.gr
ellas2.wordpress.com
