Αντιφλεγμονώδεις τροφές και βότανα
Dr. Δημήτρης Τσουκαλάς Αντιφλεγμονώδεις τροφές και βότανα
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου UNI.NA. Federico II
Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Μεταβολομικής Ιατρικής
Μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της Νέας Υόρκης Αντιφλεγμονώδεις τροφές και βότανα
Έχουμε όλοι ακούσει για τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Έχετε όμως ακούσει για αντιφλεγμονώδεις τροφές; Οι τροφές που καταναλώνουμε παίζουν σημαντικό ρόλο στο πως νοιώθουμε.
Τι είναι όμως η φλεγμονή;
Ας δούμε τι είναι: Φλεγμονή είναι η τοπική αντίδραση του οργανισμού σε ερεθισμό, βλάβη ή λοίμωξη (μικρόβια). Τα συμπτώματα της φλεγμονής συμπεριλαμβάνουν ερυθρότητα στη περιοχή, πρήξιμο, πόνο και αυξημένη θερμότητα.
Πρόκειται για μια προσπάθεια του οργανισμού να «περιχαρακώσει» τη βλάβη και να αυξήσει την συγκέντρωση θρεπτικών συστατικών ώστε να βοηθήσει στην ταχύτερη επούλωση της. Ο πόνος δε, έχει ως στόχο την ακινητοποίηση και προστασία του πάσχοντος μέρους μέχρι πλήρους ίασης.
Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι η φλεγμονή δεν είναι το πρόβλημα αλλά η προσπάθεια του οργανισμού να λύσει ένα πρόβλημα.
Η φλεγμονή ακολουθεί μια βλάβη. Χτυπήσαμε το χέρι μας που στη συνέχεια πονάει και είναι πρησμένο, φλεγμένει. Το πρόβλημα ήταν το χτύπημα, το πρήξιμο και ο πόνος αφορούν στην προσπάθεια του οργανισμού να διορθώσει την βλάβη που προκλήθηκε με το χτύπημα.
Οι βλάβες μπορούν να προκληθούν ξαφνικά και βίαια (οξέως) ή σταδιακά και σε σταθερή βάση (χρονίως). Αν το σώμα μας έχει όλα τα συστατικά που χρειάζεται για να επουλώσει, ολοκληρώνει τη διαδικασία και έτσι η φλεγμονή περνά. Αν όχι η διαδικασία χρονίζει και η προσπάθεια επούλωσης γίνεται πρόβλημα η ίδια.
Η κατάληξη (-ίτιδα) προστίθεται στο όνομα του οργάνου που αφορά για χαρακτηρίσει την περιοχή της φλεγμονής. Αρθρίτιδα για τις αρθρώσεις, δερματίτιδα για το δέρμα, αγγειίτιδα για τα αγγεία κ.ο.κ. Αφορά μια πληροφορία που έχει να κάνει με το σημείο της φλεγμονής και όχι με την αίτια που την προκάλεσε.
Τροφές και φλεγμονή
Νέες έρευνες συνδέουν τον τρόπο ζωής και διατροφής μας με τη φλεγμονή και τη προδιάθεση για νόσο. Η παχυσαρκία, τα καρδιολογικά νοσήματα, ο καρκίνος, η οστεοπόρωση μέχρι και η κατάθλιψη συνδέονται με το τι τρώμε.
Οι τροφές που προάγουν τη φλεγμονή περιλαμβάνουν τις επεξεργασμένες τροφές οι οποίες παρέχουν πολλές θερμίδες ενώ έχουν χάσει το μεγαλύτερο μέρος της θρεπτικής τους αξίας. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων τροφών είναι η ζάχαρη, το άσπρο αλεύρι, και το επεξεργασμένο αλάτι.
Οι επεξεργασμένες τροφές, σε αντίθεση με αυτές που δεν έχουν υποστεί επεξεργασία, έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά όπως βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία και ένζυμα (χημικές ενώσεις απαραίτητες για να πραγματοποιηθούν χημικές αντιδράσεις μέσα στο σώμα μας).
Αυτές οι τροφές όταν εισέλθουν στο σώμα μας προκαλούν μεγάλες και απότομες διακυμάνσεις στα επίπεδα του ζαχάρου στο αίμα μας. Το ζάχαρο αρχικά ανεβαίνει απότομα, στη συνέχεια πέφτει απότομα, ανεβαίνει και πάλι κ.ο.κ. Αυτό προκαλεί αυξημένες εκκρίσεις ορμονών που τροφοδοτούν τη φλεγμονή και κυρίως της ινσουλίνης.
Το σώμα μας στη προσπάθεια του να κρατήσει το ζάχαρο στο αίμα στα επιθυμητά επίπεδα, αυξάνει την έκκριση ινσουλίνης. Αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα μας έχουν συσχετισθεί με αυξημένα επίπεδα δεικτών φλεγμονής.
Αντιφλεγμονώδεις Τροφές
Ανάλογα λοιπόν με τις τροφές που τρώμε, ακόμη και εάν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα μας κυμαίνονται στα φυσιολογικά επίπεδα όταν είμαστε νηστικοί, μπορεί να έχουμε αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης και προδιάθεση για φλεγμονή.
Ο γλυκαιμικός δείκτης των τροφών είναι μια κατηγοριοποίηση των τροφών ανάλογα με την ταχύτητα που ανεβάζουν το ζάχαρο στο αίμα μας. Η κατανάλωση τροφών με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη είναι επωφελής για την υγεία μας και έχει αντιφλεγμονώδη δράση.
Τέτοιες τροφές είναι τα μήλα, τα πράσινα λαχανικά, το λάδι ελιάς, τα βιολογικά αυγά, τα κρίθινα παξιμάδια. Οι μη επεξεργασμένες τροφές είναι πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά και έχουν και χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη.
Τροφές όπως αυτές που ανέφερα, αλλά και οι ωμοί ξηροί καρποί, τα ψάρια, οι σπόροι, τα μούρα όπως και βιολογικές τροφές που έχουν υποστεί ζύμωση περιέχουν φυσικές βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία, πρωτεΐνες , καλά λίπη και ένζυμα τα οποία παρέχουν στο σώμα μας τις βασικές πρώτες ύλες και εξασφαλίζουν μια καλή υγεία.
Σε περιπτώσεις φλεγμονωδών νοσημάτων η συμπλήρωση της διατροφής με βιταμίνη C και φυσικά αντιοξειδωτικά όπως η ρεσβερατρόλη, το άλφα λιποϊκό οξύ, η κουερσετίνη και οι φαινόλες από το πράσινο τσάι μπορούν σύμφωνα με μελέτες να βοηθήσουν σημαντικά στη μείωση της φλεγμονής.
Όταν καταναλώνετε τροφές που είναι πιο κοντά στη φυσική τους κατάσταση και ενισχύετε τους αντιοξειδωτικούς μηχανισμούς το σώμα σας βιώνει μείωση της φλεγμονής. Αυτό σημαίνει ότι νοιώθετε καλύτερα, έχετε περισσότερη ενέργεια και κάνετε ένα σημαντικό βήμα στο δρόμο για μια πιο όμορφη και υγιή ζωή.
Οι κορυφαίες τροφές που «σβήνουν» τις φλεγμονές
Τα 10 τρόφιμα που ακολουθούν καταπολεμούν τις φλεγμονές και μας προστατεύουν από πολλές σύγχρονες παθήσεις, όπως οι καρδιοπάθειες, η αρθρίτιδα ή το Αλτσχάιμερ. Πολλές φορές μάλιστα οι τροφές αυτές είναι εξ ίσου αποτελεσματικές με τα φάρμακα.
Μπορεί να μην μας θεραπεύουν όταν ήδη υποφέρουμε από κάποια πάθηση, είναι ωστόσο ιδιαίτερα ωφέλιμες μιας και η αξία τους έγκειται στην πρόληψη. Αξίζει να διαβάσετε ποιες είναι , πώς, γιατί και από ποιες παθήσεις μας προστατεύουν αλλά και με ποιες ποσότητες θα αποκομίσετε τα ευεργετικά τους οφέλη.
Ελαιόλαδο:
Το extra παρθένο ελαιόλαδο είναι πλούσιο στα ωφέλιμα μονοακόρεστα λιπαρά, τα λεγόμενα καλά λιπαρά. Πρόκειται για λιπαρά οξέα τα οποία μειώνουν τις φλεγμονές στα κύτταρα και τις αρθρώσεις.
Σύμφωνα με έρευνες, το ελαιόλαδο είναι το ίδιο αποτελεσματικό όσο και ορισμένα γνωστά αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Όπως υποστηρίζουν οι ειδικοί, για να αποκομίσετε τα οφέλη του ελαιολάδου αρκούν 2 κουταλιές της σούπας την ημέρα.
Μαύρη σοκολάτα
Τα φλαβονοειδή που περιέχονται στην μαύρη σοκολάτα εμποδίζουν το σχηματισμό θρόμβων, ιδιότητα που περιορίζει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου, πνευμονικής εμβολής και καρδιακής προσβολής.
Επειδή είναι πλούσια σε θερμίδες, περιοριστείτε στην κατανάλωση μιας μικρής μπάρας μαύρης σοκολάτας την ημέρα που να περιέχει τουλάχιστον 70% κακάο.
Δημητριακά ολικής άλεσης
Τα δημητριακά ολικής άλεσης όπως το μαύρο ρύζι είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, οι οποίες περιορίζουν τις φλεγμονές και κρατούν την καρδιά και το έντερο υγιή. Προσέξτε όμως γιατί δεν είναι όλα τα ψωμιά ή οι φρυγανιές που διαφημίζονται ως ολικής άλεσης υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες.
Διαβάζετε τις ετικέτες με προσοχή λοιπόν και αναζητάτε τα συστατικά που περιέχουν και σε τι επίπεδα. Συνήθως τα προϊόντα που δεν είναι ολικής άλεσης περιέχουν υψηλές ποσότητες λίπους που επιδεινώνει τις φλεγμονές.
Κεράσια Αντιφλεγμονώδεις τροφές και βότανα
Σύμφωνα με έρευνα από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης των Η.Π.Α., τρώγοντας 45 κεράσια την ημέρα περιορίζεται ο κίνδυνος να εκδηλώσουμε τενοντίτιδα, αρθρίτιδα, θυλακίτιδα και ουρική αρθρίτιδα. Άλλες έρευνες υποστηρίζουν ότι περιορίζουν τον κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων παθήσεων και μεταβολικού συνδρόμου. Για μια εξαιρετική γευστική εμπειρία συνδυάστε τα με γιαούρτι.
Κουρκουμάς
Μπαχαρικό χαρακτηριστικό της ινδικής κουζίνας, ο κουρκουμάς περιέχει την ουσία κουρκουμίνη, η οποία εκτός του ότι του προσδίδει την πικάντικη γεύση και το χαρακτηριστικό χρώμα του, διαθέτει επίσης αντικαρκινικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
Αρκετές έρευνες δείχνουν ότι έχει ακόμη την ιδιότητα να εμποδίζει το σχηματισμό αθηρωματικής πλάκας που σχετίζεται με παθήσεις των αγγείων και τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Μισή κουταλιά της σούπας θα δώσει χρώμα και γεύση στο ψάρι ή το κοτόπουλο.
Λιπαρά ψάρια
Το σκουμπρί, η σαρδέλα, ο σολομός και τα υπόλοιπα «παχιά» ψάρια περιέχουν υψηλή δόση ω3 λιπαρών οξέων τα οποία προστατεύουν την καρδιά, τους πνεύμονες, τις αρθρώσεις και τον εγκέφαλο. Αποφύγετε τα ψάρια ιχθυοτροφείου καθώς περιέχουν μη αποδεκτά επίπεδα ω6 λιπαρών οξέων.
Τα λιπαρά οξέα που βρίσκονται στο λίπος αυτών των ψαριών μειώνει την πιθανότητα εκδήλωσης καρκίνου του παχέος εντέρου. Για να αποκομίσετε τα οφέλη τους τρώτε 4 μερίδες την εβδομάδα.
Λιναρόσπορος
Είναι πλούσιος σε πρωτεΐνη και φυτικές ίνες ενώ συνδυάζεται τέλεια με το γιαούρτι και τα δημητριακά πρωινού. Μπορείτε ακόμη να βρείτε το λάδι του σε υγρή μορφή ή κάψουλες. Είναι πλούσιος σε Ω-3 άλφα-λινολεϊκό οξύ που είναι ωφέλιμο για την καρδιά και για αυτό βρίσκεται δεύτερο στην λίστα των ωφέλιμων για την καρδιά τροφίμων μετά τα παχιά ψάρια.
Αποτελεί ακόμη εξαιρετική τροφή για τον εγκέφαλο. Για να αποκομίσετε τα ευεργετικά οφέλη του λιναρόσπορου αρκεί μια κουταλιά της σούπας την ημέρα.
Αμύγδαλα
Αποτελούν ένα ενεργειακό σνακ χαμηλής περιεκτικότητας σε κακή χοληστερόλη, πλούσιο σε φυτικές στερόλες και ωφέλιμο για τους διαβητικούς εξαιτίας της ιδιότητας του να ρυθμίζει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
Είναι ακόμη πλούσια τροφή σε αμινοξέα τα οποία ενισχύουν τα επίπεδα της τεστοστερόνης και ενδυναμώνουν το μυϊκό σύστημα. Καταναλώνετε το 1/3 του φλιτζανιού αμυγδάλων με τη φλούδα τους την ημέρα.
Μήλα
Ένα μήλο την ημέρα …περιορίζει τα οιδήματα όλων των μορφών χάρις σε ένα φλαβονοειδές που περιέχει, την κουερσιτίνη, η οποία περιέχεται ακόμη στη φλούδα του κόκκινου κρεμμυδιού. Η συγκεκριμένη ουσία περιορίζει επίσης τον κίνδυνο εκδήλωσης αλλεργιών, καρδιακού επεισοδίου, Αλτσχάιμερ, Πάρκινσον και καρκίνου του προστάτη και των πνευμόνων.
Προτιμήστε τα κόκκινα μήλα επειδή περιέχουν περισσότερα φλαβονοειδή.
Ανανάς
Περιέχει βιταμίνη C, αντιοξειδωτικά και ένζυμα. Πρόκειται για ένα κοκτέιλ από αντιφλεγμονώδη για όλο τον οργανισμό. Επιπλέον προστατεύει από τον καρκίνο του παχέος εντέρου, την αρθρίτιδα και την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. Καταναλώνετε μισό φλιτζάνι, ανανά 2 με 3 φορές την εβδομάδα.
ντιφλεγμονώδεις τροφές και βότανα
