Διατροφή κατά των πετρών στο ουροποιητικό
Γράφει: Δρακοπούλου Χριστίνα Έλενα, Κλινικός Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, RD, MSc
Οι πέτρες στο ουροποιητικό σύστημα εμφανίζονται συνήθως όταν ένας μεγάλος αριθμός αλάτων στα ούρα δημιουργεί συμπλέγματα που δεν αποβάλλονται κανονικά (από τα ούρα) και φράζουν τη δίοδο του ουροποιητικού. Διατροφή κατά των πετρών στο ουροποιητικό
Αυτά τα συμπλέγματα αλάτων (πέτρες) σχηματίζονται επειδή ο ασθενής έχει ένα πρόβλημα στην απέκκρισή τους παράλληλα με μια υψηλή διατροφική πρόσληψη.
Ένα κύριο σημείο που είναι κοινό για τη μείωση της εμφάνισης των πετρών είναι η μεγάλη κατανάλωση νερού- ποσότητα τουλάχιστον 12 ποτηριών υγρών ημερησίως (παραπάνω από 2 λίτρα) με αύξηση της ποσότητας αυτής στους θερμούς μήνες του χρόνου.
Αυτό συμβαίνει γιατί η κατανάλωση υγρών αραιώνει τα άλατα και δεν δημιουργούνται πέτρες τόσο εύκολα.
Προτιμότερο είναι να πίνει κανείς νερό, ενώ ο στόχος μας είναι τα ούρα μας μετά το μεσημέρι να είναι ολοένα και πιο ανοιχτόχρωμα. Οι πέτρες δημιουργούνται από διάφορες μίξεις αλάτων και τα άλατα αυτά θα πρέπει να αποφεύγονται σε μεγάλες ποσότητες στη διατροφή του ασθενούς που έχει εμφανίσει πέτρες στο ουροποιητικό του σύστημα.
Ανάλογη με τον τύπο της πέτρας που δημιουργήθηκε στα ούρα, θα πρέπει να είναι και η διατροφή σας. Οι παρακάτω οδηγίες είναι διαφορετικές για τον κάθε τύπο πέτρας που μπορεί να εμφανιστεί.
Οι 4 κύριες μορφές πέτρας είναι οι εξής:
Πέτρες ασβεστίου
Πέτρες ουρικού οξέος
Πέτρες κυστίνης
Πέτρες στουρβίτη
Πέτρες ασβεστίου
Οι πέτρες που περιέχουν ασβέστιο είναι κυρίως οι πέτρες οξαλικού και φωσφορικού ασβεστίου. Η διατροφή δεν φαίνεται να επηρεάζει την εμφάνιση λίθων φωσφορικού ασβεστίου.
Οι πέτρες οξαλικού ασβεστίου είναι οι πιο συχνά εμφανιζόμενες και παράγονται είτε γιατί οι νεφροί εκκρίνουν πιο πολύ ασβέστιο, είτε γιατί απορροφάται περισσότερο ασβέστιο από τη διατροφή.
Οι αρχές πρόληψης από τη διατροφή έχουν ως εξής:
αποφεύγουμε την υπερβολική κατανάλωση γαλακτοκομικών και δεν υπερβαίνουμε τις 2 μερίδες ημερησίως (2 ποτήρια γάλα ή 2 κεσεδάκια γιαούρτι)
αποφεύγουμε την υπερκατανάλωση ζωικών πηγών πρωτεΐνης (κρέας, πουλερικά, ψαρικά) και προτιμούμε τις φυτικές πηγές πρωτεϊνών, όπως είναι τα όσπρια και τα δημητριακά
αποφεύγουμε τα τρόφιμα που έχουν αυξημένη ποσότητα οξαλικού οξέος π.χ. παντζάρια, σοκολάτα, φιστίκια και ξηρούς καρπούς, σπανάκι, τσάϊ
αποφεύγουμε την κατανάλωση επεξεργασμένου αλατιού. Μειώνουμε την κατανάλωση αλμυρών, παστών, καπνιστών και προϊόντων διατηρημένων σε άλμη.
Πέτρες ουρικού οξέος
Οι πέτρες ουρικού οξέος προκαλούνται από μια υψηλή συγκέντρωση οξέος στα ούρα.
Οι βασικές αρχές της διατροφής για μείωση των επεισοδίων ουρικής αρθρίτιδας είναι οι εξής:
- αποφεύγουμε τη μεγάλη κατανάλωση πρωτεΐνης- μεγάλες ποσότητες κρέατος, ψαρικών, πουλερικών, αυγών και γαλακτοκομικών
- αποφεύγουμε τις τροφές που είναι υψηλές σε πουρίνες όπως π.χ. το κόκκινο κρέας, ο ζωμός κρέατος (π.χ. κύβοι λαχανικών), το συκώτι, οι νεφροί, τα γλυκάδια, η χήνα, το κυνήγι, η πέρδικα και η μαγιά. Από ψαρικά καλό είναι να αποφεύγονται τα λιπαρά ψάρια όπως οι σαρδέλες, η ρέγκα, οι αντσούγιες, αυγοτάραχο, χτένια, μύδια και το σκουμπρί. Από λαχανικά αποφεύγουμε τα σπαράγγια, το κουνουπίδι, τα μανιτάρια, το σπανάκι και τα φασόλια
- μείωση του αλκοόλ, ιδιαίτερα της μπύρας
- μείωση του βάρους στα φυσιολογικά επίπεδα. Εάν το βάρος σας είναι αυξημένο ακολουθήστε μια ολιγοθερμιδική διατροφή χαμηλή σε λιπαρά και πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και όσπρια. Η μείωση του βάρους θα πρέπει να γίνει σταδιακά και όχι απότομα για να μην εμφανιστεί ξανά κρίση. Για την απώλεια βάρους ακολουθείτε τις συμβουλές ειδικών.
Πέτρες μόλυνσης- πέτρες στρουβίτη
Οι πέτρες αυτές εμφανίζονται συνήθως μετά από λοίμωξη του ουροποιητικού από την ένωση μαγνησίου και αμμωνίας στα ούρα. Δεν φαίνεται να επηρεάζονται από τη διατροφή, επειδή όμως οι συχνές λοιμώξεις του ουροποιητικού αποτελούν κίνδυνο, καλό θα ήταν οι ασθενείς να προλαμβάνουν την εμφάνισή των λοιμώξεων με την κατανάλωση χυμού cranberry (όχι παραπάνω από 2 ποτήρια την ημέρα).
Πέτρες κυστίνης
Η κυστινουρία είναι μια πολύ σπάνια κληρονομική πάθηση. Η κυστίνη είναι ένα αμινοξύ που υπάρχει σε ζωικές πρωτεΐνες, κυρίως στους μύες και τα νεύρα του σώματος, οπότε σε μια διατροφή πρόληψης της εμφάνισης πετρών κυστίνης προσπαθούμε να:
- μειώσουμε την ποσότητα κρέατος, πουλερικών, αυγών, ψαριών και θαλασσινών που καταναλώνουμε
- μειώσουμε την ποσότητα γαλακτοκομικών στη διατροφή μας- μέχρι 2 μερίδες γαλακτοκομικών την ημέρα (2 ποτήρια γάλα ή 2 κεσεδάκια γιαούρτι)
- μειώσουμε το επεξεργασμένο αλάτι στη διατροφή μας αποφεύγοντας την περίσσεια αλατιού στο μαγείρεμα αλλά και τροφές όπως τα παστά, τα καπνιστά, τα αλμυρά και τα τυποποιημένα τρόφιμα
- προσπαθούμε να αναπληρώσουμε τις ζωικές πρωτεΐνες από πρωτεΐνες φυτικής προέλευσης όπως είναι τα όσπρια, οι ξηροί καρποί, τα φασόλια, το τοφού, η σόγια και το ρύζι
- μειώνουμε την κατανάλωση καφεΐνης και τεΐνης από αναψυκτικά, καφέδες και τσάι γιατί είναι διουρητικά
Η γενικότερη καλή κατάσταση της υγείας του ασθενούς μπορεί να προλάβει την εμφάνιση των κρίσεων.
