Το 1843, ο ήδη δημοφιλής για την εποχή στην Αγγλία Κάρολος Ντίκενς είχε την ευφυή ιδέα να γράψει μια ιστορία για έναν κακότροπο άνθρωπο που δεν εκτιμούσε τίποτα παρα μόνο το χρήμα και ακόμα και τα Χριστούγεννα ήταν γι’ αυτόν κάτι περιττό και πολύ ενοχλητικό για το οποίο δυστυχώς χρειαζόταν να ξοδέψει χρήματα. Τότε όμως, με τη μεσολάβηση του πρώην συνεργάτη του, ομοίως τσιγγούνη και κακότροπου σαν τον ίδιο του παρουσιάζονται τη βραδιά της παραμονής, τα τρία πνεύματα των Χριστουγέννων, του παρελθόντος του παρόντος και του μέλλοντος, κι αυτός αλλάζει πορεία και γίνεται άνθρωπος.
Πανέξυπνο σαν ιδέα, αν και αρκετά αθώο, για να πουμε την αλήθεια όμως, από τη μια το μοναδικό γράψιμο του Ντίκενς, από την άλλη η ίδια η προσωπικότητα του Εμπενέζερ Σκρουτζ, έτσι όπως έχει δημιουργηθεί από τον μεγάλο συγγραφέα και βέβαια η εποχή στην οποία γράφτηκε και τοποθετήθηκε όλο αυτό, στο ξεκίνημα δηλαδή της Βικτωριανής Αγγλίας που άλλαξε ουσιαστικά όλη την Ευρώπη, έκανε το βιβλίο να έχει από την αρχή, από την πρώτη του κιόλας έκδοση, τεράστια επιτυχία, η οποία το ακολούθησε πεισματικά μέχρι σήμερα, 180 σχεδόν χρόνια μετά ενώ, από τότε ο κόσμος έχει αλλάξει πολλές φορές. Και όχι μόνο αυτό, αλλά ο βασικός ήρωας έγινε τόσο πολύ δημοφιλής που ξεπέρασε και τον ίδιο τον τίτλο του βιβλίου. Ο κανονικός πλήρης τίτλος του βιβλίου είναι: “A Christmas Carol. In Prose. Being a Ghost Story of Christmas” και εν συντομία “Α Christmas Carol” δηλαδή “Τα Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα” που σημαίνει ουσιαστικά: “Τα Χριστουγεννιάτικα Καλά Νέα”.
Όμως, το όνομα “Σκρουτζ” αποδείχτηκε τόσο πολύ δυνατό που σε πολλές εκδόσεις από τότε μέχρι σήμερα, σε ολόκληρο τον κόσμο, πήρε τη θέση του τίτλου στο εξώφυλλο και σημαίνει από τότε τον τσιγγούνη και κακότροπο άνθρωπο, γεγονός που είχε σαν αποτέλεσμα ακόμα και ο Disney να δώσει το όνομα του στον τσιγγούνη θείο Σκρουτζ Μακ Ντακ…
Ο Σκρουτζ σε κινηματογράφο, τηλεόραση, θέατρο
Λογικό ήταν ο κινηματογράφος, από το ξεκίνημα του ήδη, να χρησιμοποιήσει τη δημοφιλή αυτή φιγούρα και το δημοφιλές αυτό βιβλίο. Ήδη από το 1908, όταν ακόμα στην ουσία δύσκολα γυρίζονταν οι ταινίες μεγάλου μήκους με ολοκληρωμένη ιστορία γυρίστηκε το “Α Christmas Carol”. Ξαναγυρίστηκε το 1910, μετά πάλι το 1914 και ξανά το 1923. Τέσσερις φορές μόνο στον βωβό κινηματογράφο. Από εκεί και πέρα το 1938 γυρίστηκε η πρώτη ομιλούσα version, που θεωρήθηκε και μια από τις καλύτερες που έχουν γυριστεί ποτέ, ενώ η πρώτη “τηλεοπτική” ας πούμε εκδοχή γυρίστηκε το 1943, μέσα στην καρδια του πολέμου -ίσως γι’ αυτό ακριβώς να γυρίστηκε.
Στην εποχή μετά τον πόλεμο ξαναγυρίστηκε το 1947 και την ίδια χρονιά ξαναγυρίστηκε για την τηλεόραση όπως άλλωστε και το 1948 αλλά και το 1950. Για να μην τα πολυλογούμε από το 1908 που λέγαμε πως γυρίστηκε για πρώτη φορά μέχρι σήμερα η αθάνατη αυτή ιστορία και ο ήρωας του Ντίκενς μεταφέρθηκαν στην μεγάλη αλλά και στην μικρή οθόνη πάνω από 150 φορές κάνοντας τον Εμπενέζερ Σκρουτζ, αν όχι τον πιο μεταφερμένο ήρωα από τη λογοτεχνία στο σινεμά, σίγουρα έναν από τους πιο δημοφιλής.
Ο Σκρουτζ έγινε ταινίες, τηλεταινίες, θεατρικά έργα, μιούζικαλ κωμωδίες και δράματα ενώ ακόμα και δημοφιλής σειρές όπως πχ. οι Flintstones, το Muppet Show, οι Jetsons αλλά και ήρωες του Disney, ο Bugs Bunny και η παρέα του ή ο Mr. Magoo προσαρμόστηκαν για να γυρίσουν την ιστορία με βάση τους ήρωες του ενώ πολύ σημαντικοί ηθοποιοι θέλησαν να ενσαρκώσουν την προσωπικότητα του Σκρουτζ, ανάμεσά τους ο Ραλφ Ρίτσαρντσον, το 1951 στην τηλεόραση όπως και ο Φρέντερικ Μαρτς το 1955, επίσης στην τηλεόραση, ο Τζώρτζ Σ. Σκοτ και στο σινεμά και στην τηλεόραση αλλά και ο Μάικλ Κέιν, ενώ το πιστεύετε ή όχι έχει γυριστεί το 2004 και ταινία με τον πολύ εύγλωττο τίτλο “A Zombie’s Christmas Story”.
Πολλά χρόνια πριν, όταν εγώ ο ίδιος ήμουν παιδάκι, στο φινάλε της πρώτης περίπου δεκαετίας της ελληνικής τηλεόρασης, είχε γυριστεί και προβλήθηκε μέρες Χριστουγέννων αυτή η ιστορία με τον Μάνο Κατράκη στο βασικό ρόλο, αλλά αυτό προφανώς σβήστηκε και από ότι έχω καταλάβει δεν το θυμάται κανείς κι αυτό είναι μεγάλο κρίμα.
Κατά τα άλλα ας σημειώσουμε και την τηλεταινία “Barbie in a Christmas Carol” και το “Sesame Street Christmas Carol” και βέβαια επειδή οι τανίες και οι τηλεταινίες και όλα τα υπόλοιπα που αρχίζεις να ψάχνεις δεν τελειώνουν ποτέ ας σταματήσουμε αυτήν την ιστορική αναδρομή κάπου εδώ… Ο ήρωας του Ντίκενς, Εμπενέζερ Σκρουτζ, φαίνεται να φτιάχτηκε από την αρχή με τα υλικά της αθανασίας, γι’ αυτό και εξακολουθεί μέχρι σήμερα να μαγεύει, να δημιουργεί προσδοκίες για κάτι καλό που μπορεί να γεννηθεί μια βραδιά σαν την παραμονή των Χριστουγέννων και να ξημερώσει κάτι καλύτερο, για τον καθένα μας ξεχωριστά αλλά και για όλους μαζί.
Το έργο Σκρουτζ στο θέατρο, σήμερα
Αφορμή -γιατί μια αφορμή χρειάζεται, δεν είναι αυτή η αιτία- για αυτό το κομμάτι της αναδρομής ήταν, εκτός από το γεγονός ότι διανύουμε αυτές τις εορταστικές ημέρες είναι και ότι αυτή τη στιγμή στο ελληνικό θέατρο παίζονται δύο διαφορετικές εκδοχές του Σκρουτζ.
Από τη μια το “Σκρουτζ the musical” στο θέατρο “Ακροπόλ” με το Σπύρο Μπιμπίλα, που συνεχίζει την περυσινή μεγάλη επιτυχία που είχε κάνει τέτοια εποχή στο θέατρο Κάτια Δανδουλάκη και από την άλλη, η διασκευή του κλασικού έργου σε μιούζικαλ στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, με τον Πάνο Μουζουράκη, εκρηκτικό ροκ σταρ στο βασικό ρόλο της παράστασης που έχει τον τίτλο: “Scrooge and Ghosts and Rock and Roll”.
Δύο διαφορετικές versions που αξίζει όμως να τις επισκεφτείτε είτε μόνος ή “οικογενειακά”. Η ιστορία του Σκρουτζ εξακολουθεί να εμπνέει, να ψυχαγωγεί και -γιατί όχι;- να διδάσκει πως πάνω από όλα έχουμε μόνο μια ευκαιρία και μόνο μια ζωή…
Χρόνια Πολλά και Καλές Γιορτές!!!
Μια υπέροχη Χριστουγεννιάτικη ιστορία
