Φυτοθρεπτικά: Τέσσερα super συστατικά που προστατεύουν την υγεία μας
Γνωρίζετε ότι τα φυτοθρεπτικά συστατικά με τα οποία είναι «οπλισμένα» τα φυτά έχουν τη δύναμη να προστατεύσουν και εμάς;
Ας δούμε ποιες τροφές αποτελούν πολύτιμη πηγή αυτών των χημικών ενώσεων και εγγυώνται μία ισορροπημένη διατροφή
Όλο και περισσότερες μελέτες ρίχνουν φως στα δυνητικά ευεργετικά οφέλη των φυτοθρεπτικών συστατικών στην ανθρώπινη υγεία. Οι επιστήμονες έχουν ήδη εντοπίσει χιλιάδες πηγές φυτοθρεπτικών συστατικών σε φρούτα, λαχανικά, σπόρους, ξηρούς καρπούς, βότανα και μπαχαρικά και η έρευνα σε αυτό το πεδίο είναι ταχέως εξελισσόμενη.
Τα φυτοθρεπτικά ή φυτοχημικά συστατικά είναι οι χημικές ενώσεις που παράγουν τα φυτά και οι οποίες τα βοηθούν να αναπτυχθούν σωστά αποκρούοντας τους «εχθρούς» (π.χ. παράσιτα) και καταπολεμώντας παθογόνα.
Στον άνθρωπο, κατά την πέψη και απορρόφηση τροφίμων και ροφημάτων πλούσιων σε φυτοθρεπτικά συστατικά, αυτές οι ενώσεις ενεργοποιούνται στις βιοχημικές οδούς του οργανισμού που επιδρούν στη συνολική κατάσταση της υγείας μας.
Ας δούμε, λοιπόν, τέσσερις πηγές πολύτιμων φυτοθρεπτικών συστατικών.
Καφεϊκό και χλωρογενικό οξύ
Εδώ πρωταγωνιστής είναι ο καφές, καθώς στους κόκκους του περιλαμβάνονται και τα δύο φυτοθρεπτικά συστατικά του καφεϊκού και χλωρογενικού οξέος.
Αν, όμως, τυγχάνει και δεν είστε λάτρεις του καφέ, μπορείτε να τα βρείτε αμφότερα σε μία ποικιλία από φρούτα, λαχανικά, βότανα και μπαχαρικά.
Το καφεϊκό οξύ περιλαμβάνεται σε χουρμάδες, δαμάσκηνα, ελιές, πατάτες, ηλιόσπορο, κανέλα, κύμινο, μοσχοκάρυδο, τζίντζερ, γλυκάνισο, δυόσμο, κύμινο, θυμάρι, ρίγανη, φασκόμηλο και δεντρολίβανο.
Το χλωρογενικό οξύ βρίσκεται σε δαμάσκηνα, βατόμουρα, μήλα, αχλάδια, οδάκινα, αγκινάρες, πατάτες, ηλιόσπορους, δυόσμο, φασκόμηλο και ρίγανη.
Το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας γύρω από το καφεϊκό οξύ και το χλωρογενικό οξύ έγκειται σε εργαστηριακές μελέτες, κατ’ επέκταση τα ευρήματα δεν έχουν άμεση εφαρμογή στον άνθρωπο.
Οι εργαστηριακές μελέτες καταδεικνύουν, πάντως, ότι αυτές οι ενώσεις επιδρούν σε οδούς σηματοδότησης που συμβάλλουν στην ανάπτυξη χρόνιων νοσημάτων, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου.
Παράλληλα, έρευνες σε πειραματόζωα έχουν δείξει πως το καφεϊκό οξύ και το χλωρογενικό οξύ κατέστειλαν την αύξηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα μετά το φαγητό. Πρόκειται για αποτελέσματα που υποδηλώνουν έναν μηχανισμό μείωσης της εκδήλωσης διαβήτη τύπου 2, ωστόσο σαφώς απαιτούνται περισσότερες έρευνες για τα όποια συμπεράσματα.
Κερκετίνη
Οι ενώσεις της κερκετίνης χαρίζουν στα λουλούδια, τα τρόφιμα και τα λαχανικά κάποιο από το χρώμα τους. Βοηθούν τα φυτά να προσαρμοστούν στις τοπικές συνθήκες και ρυθμίζουν τις ορμόνες που επηρεάζουν την ανάπτυξή τους.
Οι διατροφικές πηγές κερκετίνης είναι σπαράγγια, μαύρες ελιές, κακάο, βατόμουρα, δαμάσκηνα, κουκιά, μήλα, κόκκινα και καφέ κρεμμύδια, κρεμμύδια, βατόμουρα, σμέουρα, φράουλες, μπρόκολο, κόκκινο μαρούλι, κόκκινο κρασί, πράσινα φασόλια, κολοκύθια, ρίγανη, μαντζουράνα, γαρίφαλο και κάπαρη.
Αν και οι περισσότερες μελέτες σχετικά με την κερκετίνη έχουν διεξαχθεί εξίσου στο εργαστήριο ή σε πειραματόζωα, δείχνουν ότι διαθέτει αντιφλεγμονώδη, αντιοξειδωτική και αντικαρκινική δράση.
Βάσει αυτών των πολύ πρώιμων μελετών, η κερκετίνη μεταβάλει τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσσονται και εξαπλώνονται τα καρκινικά κύτταρα και συμβάλει στην εξουδετέρωσή τους.
Συμπληρώματα κερκετίνης έχουν χορηγηθεί επίσης στο πλαίσιο κλινικών μελετών σχετικά με την υπέρταση. Σε ανασκόπηση επτά τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων μελετών, τόσο η συστολική όσο και η διαστολική αρτηριακή πίεση μειώθηκαν σημαντικά μεταξύ των συμμετεχόντων που λάμβαναν συμπλήρωμα.
Γλυκοσινολάτες
Όσο για τις γλυκοσινολάτες, οι χημικές αυτές ενώσεις δίνουν σε συγκεκριμένα φυτά την έντονη γεύση τους. Βρίσκονται σε μπρόκολο, λάχανο, λαχανάκια Βρυξελλών, καλαμπόκι, ραδίκι, λαχανίδα, ραπανάκι, κουνουπίδι, κινεζικό λάχανο, αγριοράπανο γογγύλι, κάρδαμο και χόρτα μουστάρδας.
Η επεξεργασία των τροφίμων επηρεάζει την περιεκτικότητα σε γλυκοσινολάτη, με το μαγείρεμα στον ατμό να διατηρεί περισσότερες ουσίες.
Η βιοδραστικότητα των γλυκοσινολατών είναι πιθανόν να εξελίχθηκε στο πλαίσιο του συστήματος άμυνας των φυτών απέναντι σε έντομα και ασθένειες. Εργαστηριακές μελέτες σε κύτταρα και πειραματόζωα έχουν δείξει ότι οι γλυκοσινολάτες διαθέτουν αντιμικροβιακή δράση, καθώς και πιθανώς αντικαρκινική -τομείς στους οποίους απαιτείται βέβαια εκτενέστερη έρευνα.
