Ο ορισμός της σαρκοπενικής παχυσαρκίας είναι ο συνδυασμός δύο διαφορετικών λέξεων, της σαρκοπενίας και της παχυσαρκίας. Η έννοια της σαρκοπενίας είναι η απώλεια των μυών του σώματος και η έννοια της παχυσαρκίας είναι η αύξηση του ποσοστού σωματικού λίπους. Πιο συγκεκριμένα, είναι η σωματική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από φυσιολογικό βάρος, αλλά αυξημένο σωματικό λίπος και μειωμένη μυϊκή μάζα.Σαρκοπενική παχυσαρκία
Σχέση μειωμένης μυϊκής μάζας με παχυσαρκία
Ο συνδυασμός της μειωμένης μυϊκής μάζας με ταυτόχρονα αυξημένη θερμιδική πρόσληψη και μειωμένη σωματική δραστηριότητα δημιουργεί το φαινόμενο της σαρκοπενικής παχυσαρκίας ή, με απλά λόγια, την «κρυμμένη» παχυσαρκία που διαπιστώνουμε σε αδύνατα άτομα, έπειτα από ανάλυση της σύστασης του σώματός τους. Ενώ το βάρος των ατόμων αυτών είναι φυσιολογικό, εμφανίζουν αυξημένο ποσοστό λιπώδους ιστού και ελαττωμένη μυϊκή μάζα, με συνέπεια τελικά να κατατάσσονται στους παχύσαρκους. Συνήθως το φαινόμενο αυτό παρατηρείται σε γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση και ενώ μπορεί να φαίνονται αδύνατες, το ποσοστό λιπώδους ιστού στο σώμα τους είναι υπερβολικά αυξημένο. Η μειωμένη μυϊκή μάζα οδηγεί σε μειωμένο βασικό μεταβολισμό, με αποτέλεσμα οι γυναίκες αυτές να έχουν την τάση να «παίρνουν» βάρος πιο εύκολα.Προβολή
Αιτίες εμφάνισης της σαρκοπενικής παχυσαρκίας
Η υπερβολική πρόσληψη ενέργειας, η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας, ο χαμηλός βαθμός φλεγμονής, η αντίσταση στην ινσουλίνη και οι αλλαγές στο ορμονικό περιβάλλον μπορεί να οδηγήσουν στην ανάπτυξη της σαρκοπενικής παχυσαρκίας. Η εμφάνιση της σαρκοπενίας μπορεί να είναι άγνωστης αιτιολογίας, αλλά η σταδιακή της πρόοδος συνδέεται με φυσική ανικανότητα, με φτωχή ποιοτικά διατροφή, με περιορισμό της σωματικής δραστηριότητας, με αλλαγές στον μεταβολισμό των πρωτεϊνών και στη μειωμένη αναβολική ικανότητα στην πέψη των διαιτητικών πρωτεϊνών. Η μείωση αυτή της μυϊκής μάζας με την πάροδο της ηλικίας συσχετίζεται με σοβαρά νοσήματα και γι’ αυτό αποτελεί μια σύγχρονη μάστιγα, που πρέπει να προλαμβάνεται, ίσως ακόμα και από την ηλικία των 40 χρόνων.
Επιπτώσεις της σαρκοπενίας στην υγεία
Με την ύπαρξη της σαρκοπενίας, είναι πιθανών να προκύψουν παθολογικές καταστάσεις, όπως:
Ο καρδιακός ρυθμός σε άτομα με σαρκοπενία αυξάνεται δυσανάλογα, ενώ συχνά εμφανίζονται στηθαγχικά ενοχλήματα ύστερα από μέτρια κόπωση.Κακή λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος, οδηγώντας σε καταστάσεις όπως η χρόνια αναπνευστική πνευμονοπάθεια. Έχουν μεγάλη τάση για πτώσεις και ατυχήματα τα σαρκοπενικά άτομα και αυτό οφείλετε στις διαταραχές του νευρικού συστήματος τους και την κινητικότητα.Παρουσιάζουν αυξημένη συχνότητα οστεοπόρωσης και καταγμάτων, ειδικά οι γυναίκες με σαρκοπενία μετά την εμμηνόπαυση. Παρουσιάζουν μεγαλύτερη εκφυλιστική αρθροπάθεια και ισχυρότερους αρθριτικούς πόνους τα άτομα με σαρκοπενία και ταυτόχρονη παχυσαρκία. Στα επίπεδα γλυκόζης. Έχει φανεί πως η απώλεια της μυϊκής μάζας που συνοδεύει τη σαρκοπενία οδηγεί σε αυξημένη αντίσταση στην ινσουλίνη, που ευνοεί την ανάπτυξη μεταβολικού συνδρόμου και παχυσαρκίας. Ειδικά τα παχύσαρκα σαρκοπενικά άτομα κινδυνεύουν σε πολύ μεγάλο βαθμό λόγω της υψηλότερης συχνότητας θανάτου.
Η ήπια άσκηση μπορεί να βοηθήσει;
Η σωματική δραστηριότητα επηρεάζει άμεσα τη σύσταση του σώματος μέσω της επίδρασής της στην κατανάλωση θερμίδων και έμμεσα, μέσω της διεγερτικής δράσης της στην ανάπτυξη των μυών. Δεν είναι τυχαίο ότι η μείωση της μυϊκής μάζας συνοδεύετε συνήθως από μείωση της σωματικής δραστηριότητας. Αν και η ελάττωση της μυϊκής μάζας με την ταυτόχρονη αύξηση του λιπώδους ιστού, θεωρείται μέρος της φυσικής πορείας της γήρανσης, σε μεγάλο βαθμό είναι πιθανών να οφείλονται τα αποτελέσματα στην αδράνεια και την καθιστική ζωή. Οι ειδικοί έχουν υπολογίσει ότι 20 λεπτά περπατήματος ημερησίως οδηγούν σε απώλεια 5 κιλών βάρους ετησίως.Έχει υπολογιστεί ότι οι καθημερινές μας δραστηριότητες αντιστοιχούν σε 5.000 βήματα. Για να ελέγξουμε το σωματικό μας βάρος και να έχουμε καρδιοαγγειακά και αναπνευστικά οφέλη πρέπει να προσθέσουμε επιπλέον 4.000 βήματα ημερησίως, που αντιστοιχούν σε 30 λεπτά γρήγορου περπατήματος. Ακόμα και η αποφυγή της καθιστικής ζωής, όπως το να μείνει κανείς όρθιος αντί να παρακολουθήσει 1 ώρα τηλεόραση, αντιστοιχεί στο «κάψιμο» 1-2 κιλών λίπους ετησίως. Οι πιο πρόσφατες οδηγίες λοιπόν προτείνουν 30 λεπτά έντονου περπατήματος σε καθημερινή βάση.
Διαιτητική αντιμετώπιση
Πρώτα από όλα, τα άτομα που πάσχουν από σαρκοπενική παχυσαρκία πρέπει να ακολουθήσουν μια ισορροπημένη υγιεινή διατροφή και ταυτόχρονα ένα πρόγραμμα αερόβιας άσκησης, προκειμένου να μειωθούν τα επίπεδα του σωματικού λίπους.Η διαιτητική αντιμετώπιση βασίζεται κυρίως στην επαρκή πρόσληψη πρωτεϊνών. Έτσι, ενώ για τον γενικό πληθυσμό η σύσταση είναι 0,8 γρ./kg/ημέρα, η International Cachexia Society συστήνει πρόσληψη 1,0-1,5 γρ./kg/ημέρα.
Πιο γενικά, συστήνεται η λήψη περίπου 20 γρ. πρωτεϊνών ανά γεύμα. Η κατανάλωση κρέατος και άλλων ζωικών πρωτεϊνών, σε συνδυασμό με ασκήσεις αντίστασης, ενισχύει την πρωτεϊνική σύνθεση των μυών και βελτιώνει την σύσταση του σώματος αυξάνοντας την άλιπη μάζα σε σχέση με την λιπώδη μάζα.Επιπλέον, η συμπληρωματική χορήγηση άλλων διατροφικών στοιχείων, όπως, κρεατίνη και βιταμίνη D, έχει φανεί ότι έχει θετική επίπτωση στην υγεία των ατόμων με ήδη διαγνωσμένη σαρκοπενία.
Η συμπληρωματική λήψη κρεατίνης αυξάνει τη μυϊκή δύναμη και όχι τόσο τη μυϊκή μάζα, ειδικά όταν αυτή συνδυάζεται με κατάλληλη άσκηση. Ειδικά σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, συστήνεται η χορήγηση 800 μονάδων (UI) βιταμίνης D, μέσα από τη λήψη συμπληρωμάτων ασβεστίου και βιταμίνης D.
Συμπερασματικά
Είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε ότι η άσκηση αποτελεί μέρος της θεραπείας για τα σαρκοπενικά άτομα, κυρίως με τη μορφή της αεροβικής γυμναστικής. Κάνοντας συστηματικά γυμναστική για 2-3 ώρες την εβδομάδα, βοηθάει σημαντικά στην θεραπεία της.
