Η άνοια είναι μία από τις κύριες αιτίες αναπηρίας και εξάρτησης μεταξύ των ηλικιωμένων παγκοσμίως, επηρεάζοντας τη σκέψη και τις συμπεριφορές. Τι θα γινόταν όμως αν μπορούσατε να σταματήσετε αυτή την εκφυλιστική ασθένεια στα ίχνη της;
Μια παγκόσμια πρώτη μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Αυστραλίας θα μπορούσε να το κάνει πραγματικότητα, καθώς νέα γενετική έρευνα δείχνει μια άμεση σχέση μεταξύ της άνοιας και της έλλειψης βιταμίνης D. Να σημειωθεί ότι οι χαμηλές συγκεντρώσεις 25-υδροξυβιταμίνης D [25(OH)D] είναι ένας δείκτης της κατάστασης της βιταμίνης D. Ο επιπολασμός ανεπάρκειας βιταμίνης D (<25 nmol/L) κυμαίνεται από 5% έως 50%, ανάλογα με την τοποθεσία και πληθυσμιακά χαρακτηριστικά.
Υπάρχουν διάφοροι μηχανισμοί με τους οποίους η βιταμίνη D μπορεί να επηρεάσει τον εγκέφαλο, συμπεριλαμβανομένης της ρύθμισης των νευροτροφικών αυξητικών παραγόντων, των επιρροών στη φλεγμονή και της θρόμβωσης.
Διερευνώντας τη συσχέτιση μεταξύ της 25(OH)D και των χαρακτηριστικών νευροαπεικόνισης καθώς και του κινδύνου άνοιας και εγκεφαλικού, η μελέτη διαπίστωσε ότι:
τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D συσχετίστηκαν με χαμηλότερους όγκους εγκεφάλου και αυξημένο κίνδυνο άνοιας και εγκεφαλικού
οι γενετικές αναλύσεις υποστήριξαν μια αιτιολογική επίδραση της ανεπάρκειας βιταμίνης D και της άνοιας.
Σε ορισμένους πληθυσμούς έως και το 17% των περιπτώσεων άνοιας μπορεί να προληφθεί αυξάνοντας σε όλους σε φυσιολογικά επίπεδα βιταμίνης D (50 nmol/L).
Η άνοια είναι ένα χρόνιο ή προοδευτικό σύνδρομο που οδηγεί σε επιδείνωση της γνωστικής λειτουργίας. Περίπου 487.500 Αυστραλοί ζουν με άνοια και είναι η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου στη χώρα. Παγκοσμίως, περισσότεροι από 55 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν άνοια με 10 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις να διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο.
Με την υποστήριξη του Εθνικού Συμβουλίου Υγείας και Ιατρικής Έρευνας, η γενετική μελέτη ανέλυσε δεδομένα από 294.514 συμμετέχοντες στη UK Biobank, εξετάζοντας τον αντίκτυπο των χαμηλών επιπέδων βιταμίνης D (25 nmol/L) και τον κίνδυνο άνοιας και εγκεφαλικού. Η μη γραμμική Μεντελική τυχαιοποίηση (MR) -μια μέθοδος που εμπλέκει το ρόλο των γονιδίων στην εξέταση της αιτιολογικής επίδρασης μιας τροποποιήσιμης έκθεσης σε μια νόσο- χρησιμοποιήθηκε για τον έλεγχο της υποκείμενης αιτιότητας για άνοια και εγκεφαλικό επεισόδιο.
Η ανώτερη ερευνήτρια και Διευθύντρια του Αυστραλιανού Κέντρου Ακριβείας Υγείας της UniSA, Καθηγήτρια Elina Hyppönen, λέει ότι τα ευρήματα είναι σημαντικά για την πρόληψη της άνοιας και εκτιμούν την ανάγκη να καταργηθεί η ανεπάρκεια βιταμίνης D.
«Η βιταμίνη D είναι μια πρόδρομη ορμόνη που αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο για ευρέως διαδεδομένες επιδράσεις, συμπεριλαμβανομένης της υγείας του εγκεφάλου, αλλά μέχρι τώρα ήταν πολύ δύσκολο να εξεταστεί τι θα συνέβαινε αν μπορούσαμε να αποτρέψουμε την ανεπάρκεια βιταμίνης D», λέει ο καθηγητής Hyppönen. «Η μελέτη μας είναι η πρώτη που εξετάζει την επίδραση των πολύ χαμηλών επιπέδων βιταμίνης D στους κινδύνους άνοιας και εγκεφαλικού, χρησιμοποιώντας ισχυρές γενετικές αναλύσεις σε μεγάλο πληθυσμό. Σε ορισμένα πλαίσια, όπου η ανεπάρκεια βιταμίνης D είναι σχετικά συχνή, τα ευρήματά μας έχουν σημαντικές επιπτώσεις για τους κινδύνους άνοιας. Πράγματι, σε αυτόν τον πληθυσμό του Ηνωμένου Βασιλείου παρατηρήσαμε ότι έως και 17% των περιπτώσεων άνοιας μπορεί να είχαν αποφευχθεί με την ενίσχυση των επιπέδων της βιταμίνης D. εντός φυσιολογικού εύρους».
Τα ευρήματα είναι πολύ σημαντικά δεδομένου του υψηλού επιπολασμού της άνοιας σε όλο τον κόσμο. «Η άνοια είναι μια προοδευτική και εξουθενωτική ασθένεια που μπορεί να καταστρέψει άτομα και οικογένειες», λέει η Hyppönen. «Εάν είμαστε σε θέση να αλλάξουμε αυτή την πραγματικότητα διασφαλίζοντας ότι κανένας από εμάς δεν έχει σοβαρή ανεπάρκεια βιταμίνης D, θα είχε επίσης περαιτέρω οφέλη και θα μπορούσαμε να αλλάξουμε την υγεία και την ευημερία για χιλιάδες άτομα. Οι περισσότεροι από εμάς είναι πιθανό να είμαστε εντάξει, αλλά για όποιον μπορεί να μην λαμβάνει αρκετή βιταμίνη D από τον ήλιο, οι τροποποιήσεις στη διατροφή μπορεί να μην είναι αρκετές και μπορεί να χρειαστούν διατροφικά συμπληρώματα».
