Ελληνικές Λαϊκές ονομασίες του μήνα Μάρτη
Ο Μάρτιος πήρε το όνομα του από το λατινικό όνομα του θεού Άρη (Mars), ο οποίος δεν ήταν μόνο Θεός του πολέμου, αλλά και των αέρηδων που φυσούσαν την Άνοιξη και βοηθούσαν τη βλάστηση της γης και των χωραφιών. Είναι ο πρώτος μήνας του ρωμαϊκού ημερολογίου (primus) και αντιστοιχεί με τον Ελαφηβολιώνα των Αρχαίων Ελλήνων. Είναι ο μήνας των μεγάλων αντιθέσεων και των απότομων μεταβολών κυρίως του καιρού και έτσι δέχτηκε τα καταιγιστικά πυρά του λαού που του έδωσε ένα σωρό παρατσούκλια.
Μέσα στις παραδόσεις και τις παροιμίες που έπλασε ο λαός, ο Μάρτης λέγεται «Ανοιξιάτης», γιατί είναι ο μήνας που φέρνει την άνοιξη και βγαίνουν τα μαρτολούλουδα ή μαρτιλάκια. «Ο Μάρτης με τα λούλουδα και ο Απρίλης με τα στάχυα».
Χαρακτηριστικό γνώρισμα του Μάρτη, του «Γδάρτη» και «Παλουκοκαύτη», είναι ο άστατος καιρός.
Τον ονομάζουν και «Δίγαμο» γιατί λένε πως έχει δύο γυναίκες. Η μία είναι πολύ όμορφη και φτωχή και η άλλη πολύ άσχημη και πολύ πλούσια. Ο Μάρτης κοιμάται στη μέση. Όταν γυρίζει και βλέπει την άσχημη, κατσουφιάζει γι’ αυτό και σκοτεινιάζει όλος ο κόσμος (Παλουκοκαύτης). Μόνο όταν γυρίζει και βλέπει την όμορφη είναι χαρούμενος.
Μια παροιμία λέει: «Ο Μάρτης πότε κλαίει και πότε γελάει». Κάποιοι υποστηρίζουν πως ο Μάρτης παντρεύτηκε μία γυναίκα, η οποία από μπροστά ήταν πολύ άσχημη, ενώ από πίσω ήταν πολύ όμορφη! Όταν ο Μάρτης τη βλέπει κατά πρόσωπο κλαίει και ο καιρός χαλάει εξού και «Κλαψομάρτης» ενώ όταν την κοιτάει από πίσω ο καιρός γαληνεύει. «Ο Μάρτης ώρα βρέχει και χιονίζει κι ώρα μαρτολουλουδίζε» γι’ αυτό λέγεται «Πεντάγνωμος».
Επίσης ονομάζεται «Βαγγελιώτης» λόγω της γιορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στις 25 Μαρτίου.
Υπάρχουν πολλές παροιμίες, στίχοι και εκφράσεις για το Μάρτη. Για τους δύσθυμους ανθρώπους που ποτέ δεν γελάνε και είναι κατσούφηδες λένε «Εγέλασεν και ο Μάρτης» ή «ο αγέλαστον ο Μάρτ΄ς».
Όπως και να ‘χει «Μη σε γελάσει ο Μάρτης το πρωί και χάσεις την ημέρα».
Καλό Μήνα!
