Άνοια: Τρεις παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για τους 65ρηδες
Τους παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν τον κίνδυνο γνωστικής εξασθένησης και άνοιας για τους άνω των 65 ετών παρουσιάζει νέα επιστημονική μελέτη
Μπροστά στον κίνδυνο διάγνωσης με ήπια γνωστική εξασθένηση βρίσκονται περίπου 2 στους 10 ανθρώπους άνω των 65 ετών σύμφωνα με μελέτη. Αυτό προκύπτει εν μέρει εξαιτίας των ίδιων εγκεφαλικών μεταβολών που παρατηρούνται και στην περίπτωση της άνοιας. Παρόλο που η ήπια γνωστική εξασθένηση δεν διαταράσσει σημαντικά τον τρόπο ζωής, ωστόσο σύμφωνα με τα στοιχεία στο 5-10% των περιπτώσεων θα εκδηλωθεί άνοια.
Όπως τονίζει σε άρθρο του στο The Conversation ο Mark Dallas, αναπληρωτής καθηγητής Κυτταρικής Νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο Reading της Μεγάλης Βρετανίας «πρόσφατη μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Columbia ξεχώρισε αρκετούς παράγοντες που καθορίζουν αν κάποιος άνθρωπος είναι λιγότερο ή περισσότερο πιθανό να αναπτύξει ήπια γνωστική εξασθένηση». «Αυτά τα ευρήματα», λέει ο ίδιος, «μας δίνουν ένα στοιχείο για το ποιοι τελικά είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν άνοια».
Στο πλαίσιο της μελέτης, οι ερευνητές εξέτασαν 2.903 ανθρώπους ηλικίας από 65 ετών και άνω και παρακολούθησαν την εγκεφαλική λειτουργία τους για εννέα χρόνια. Η γνωστική εξασθένηση διεγνώσθη όταν οι συμμετέχοντες εξετάστηκαν για το αν δυσκολεύονται με μία εργασία μνήμης, αν έχουν αναφέρει δυσκολία στην εκτέλεση καθημερινών εργασιών (όπως η χρήση του κινητού) και αν δεν είχαν διαγνωσθεί με άνοια.
Μετά από 6 χρόνια παρακολούθησης, οι 1.805 από τους συμμετέχοντες είχαν φυσιολογική εγκεφαλική λειτουργία, οι 752 είχαν ήπια γνωστική εξασθένηση και οι 301 είχαν άνοια. Στη συνέχεια οι ερευνητές παρακολούθησαν την ομάδα των συμμετεχόντων με την ήπια γνωστική εξασθένηση για άλλα τρία χρόνια. Μετά από αυτά, οι ερευνητές παρακολούθησαν μόνο 480 από την αρχική ομάδα με την ήπια γνωστική εξασθένηση. Ενώ οι 142 από αυτούς εξακολουθούσαν να έχουν ήπια γνωστική εξασθένηση, οι 62 είχαν πλέον άνοια.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι παράγοντες που συνδέονται με χαμηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης ήπιας γνωστικής εξασθένησης είναι οι εξής:
Άνοια: Τρεις παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για τους 65ρηδες
Εκπαίδευση
Οι άνθρωποι με 11,5 χρόνια φοίτησης και σπουδών είχαν 5% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν ήπια γνωστική εξασθένηση, συγκριτικά με εκείνους που είχαν 10 χρόνια στην εκπαίδευση. Μια πιθανή εξήγηση για αυτό, σύμφωνα με το συγγραφέα του άρθρου, “είναι πως ο μεγαλύτερος χρόνος φοίτησης σχετίζεται με ένα καλύτερο κοινωνικοοικονομικό επίπεδο και με καλύτερη πρόσβαση σε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής και περίθαλψης.
Άλλη εξήγηση είναι πως λόγω της πολυετούς εκπαίδευσης δημιουργήθηκαν περισσότεροι νευρώνες στον εγκέφαλο κάτι που τον βοηθά να διατηρήσει την καλή λειτουργία του.
Δραστηριότητες αναψυχής
Οι άνθρωποι που είναι πιο ενεργοί κοινωνικά και σωματικά αντιμετώπισαν μικρότερο κίνδυνο ανάπτυξης ήπιας γνωστικής εξασθένησης.
Εισόδημα
Οι άνθρωποι με μεγάλο ετήσιο εισόδημα είχαν 20% μικρότερο κίνδυνο ανάπτυξης ήπιας γνωστικής εξασθένησης και ο λόγος εδώ φαίνεται πως είναι παρόμοιος με αυτόν της εκπαίδευσης. Όσοι έχουν μεγαλύτερο εισόδημα είναι πιο πιθανό να έχουν καλύτερη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας, καλύτερο διαιτολόγιο και τρόπο ζωής.
Πέρα από αυτούς τους παράγοντες, ο Mark Dallas αναφέρει στο άρθρο του και δύο ακόμα που έθεσαν οι ερευνητές του πανεπιστημίου της Columbia
Γονίδια
Η παρουσία της απολιποπρωτείνης Ε -APOE E4- (μία από τις δύο ή περισσότερες εκδοχές ενός γονιδίου) αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης ήπιας γνωστικής εξασθένησης κατά 18%, ενώ τα άτομα με APOE E4 έχουν περίπου τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν νόσο Αλτσχάιμερ σε σχέση με άτομα που έχουν διαφορετική παραλλαγή του συγκεκριμένου γονιδίου.
Υποκείμενες συνθήκες υγείας
Τα άτομα με μία ή περισσότερες χρόνιες παθήσεις, όπως καρδιακές παθήσεις, κατάθλιψη ή διαβήτη, έχουν 9% μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης ήπιας γνωστικής εξασθένησης, όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές του πανεπιστήμιου Columbia.
«Η παρούσα έρευνα», σύμφωνα με τον δρ Dallas, «μας υπενθυμίζει πως η ήπια γνωστική εξασθένηση δεν αποτελεί απαραίτητα προοίμιο της άνοιας. Στην πραγματικότητα, ορισμένοι από τους συμμετέχοντες στη μελέτη που είχαν ήπια γνωστική εξασθένιση κατέληξαν να επιστρέψουν σε φυσιολογική εγκεφαλική λειτουργία. Αυτό θα μπορούσε να οφείλεται σε αλλαγές στον τρόπο ζωής μετά τη διάγνωση που θα βελτίωσαν τα αποτελέσματα πιθανά» κατέληξε ο Dallas.
Άνοια: Τρεις παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για τους 65ρηδες
