Τι λέει η νομοθεσία για την είσοδο κατοικιδίων σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος
Αφορμή για το συγκεκριμένο κείμενο υπήρξε η διαπίστωση ότι δεν είναι λίγοι οι κάτοχοι ζώων συντροφιάς αλλά και οι πολίτες που δεν διαθέτουν τέτοια, οι οποίοι έχουν εσφαλμένη ή ελλιπή πληροφόρηση αναφορικά με το νομικό πλαίσιο που διέπει την πρόσβαση και την παραμονή των ζώων συντροφιάς σε εμπορικά καταστήματα και σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος (εστιατόρια, μπαρ κλπ).
Κατ’ αποτέλεσμα παρατηρείται συχνά το φαινόμενο να δημιουργούνται διενέξεις και διαπληκτισμοί μεταξύ κατόχων κατοικιδίων και ιδιοκτητών καταστημάτων ή μεταξύ κατόχων κατοικιδίων και θαμώνων των καταστημάτων, λόγω του ότι αγνοούν τη νομοθεσία ή επειδή την ερμηνεύουν κατά το δοκούν.
Παρακάτω, γίνεται μία προσπάθεια διασαφήνισης του ισχύοντος νομικού αυτού πλαισίου.
Τι ισχύει για τα εμπορικά καταστήματα
Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 23 του Ν.4039/2012 («Περί ζώων συντροφιάς») όπως τροποποιήθηκε με το Ν.4235/2014 και ισχύει σήμερα, αλλά και με την γνωμοδότηση με αρ. 102/2013 του ΝΣΚ καταργήθηκε ρητά η διάταξη του άρθρου 17 παρ. 1 εδάφιο δ’ της υπ’αρ. Υ1β/2000/1995 Υγειονομικής Διάταξης («Περί όρων ιδρύσεως και λειτουργίας πτηνοτροφικών εγκαταστάσεων») που εισήγαγε κανονιστική ρύθμιση περί της απόλυτης απαγόρευσης της παρουσίας και διατήρησης κατοικιδίων ζώων στα δημόσια κέντρα και καταστήματα (εμπορικά κλπ) κατά τις ώρες λειτουργίας αυτών.
Η νεότερη αυτή διάταξη του Ν.4039/2012 συμπορεύεται με την ευρωπαϊκή νομοθεσία και με τις πολιτικές αρκετών καταστημάτων, γεγονός που γίνεται μάλιστα εύκολα αντιληπτό όταν ταξιδεύει κάποιος στο εξωτερικό όπου υπάρχουν πολλά φιλικά προς τα κατοικίδια καταστήματα (‘pet-friendly shops’).
Ωστόσο, στην Ελλάδα παρατηρείται στην πράξη ότι πολλοί καταστηματάρχες, προφανώς μη επιθυμώντας να δυσαρεστήσουν πελάτες που φοβούνται ή έχουν αλλεργίες ή για άλλους λόγους που δεν χρειάζεται να παρατεθούν στο παρόν, δεν επιτρέπουν την είσοδο κατοικιδίων στα καταστήματά τους, επικαλούμενοι ότι δήθεν απαγορεύεται από τη νομοθεσία, γεγονός που όπως προεκτέθηκε δεν είναι αληθές.
Τι ισχύει για τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος
Σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία, και συγκεκριμένα με τον ευρωπαϊκό Κανονισμό του Ευρωπαϊκου Κοινοβουλίου και Συμβουλίου για την υγιεινή των τροφίμων (ΕΚ/852/2004), ο οποίος θεσπίζει κατευθυντήριες οδηγίες στα κράτη μέλη που πρέπει να τις εισάγουν στις εθνικές τους νομοθεσίες, δεν απαγορεύεται ρητά η παρουσία σκύλων και κατοικιδίων σε επιχειρήσεις τροφίμων. Η απόφαση αυτή παραμένει στη διακριτική ευχέρεια του ιδιοκτήτη της επιχείρησης τροφίμων.
Ωστόσο ορίζεται ότι πρέπει να υπάρχουν κατάλληλες διαδικασίες για να εμποδίζονται τα οικιακά ζώα να εισέρχονται σε χώρους όπου παρασκευάζονται, διακινούνται ή αποθηκεύονται τρόφιμα ώστε να μην υπάρχουν κίνδυνοι από την επιμόλυνση των τροφίμων.
Στη χώρα μας, έχει θεσπιστεί η υπουργική απόφαση Υ1γ/ΓΠ/οικ.47829 /2017 «Υγειονομικοί όροι και προϋποθέσεις λειτουργίας επιχειρήσεων τροφίμων/ποτών και άλλες διατάξεις» κατά την οποία τα τρόφιμα και ποτά πρέπει να προφυλάσσονται μεταξύ άλλων και από οικόσιτα ή μη ζώα (άρθρο 12 παρ. 1).
Επιπρόσθετα, υπογραμμίζεται ότι ‘επιτρέπεται η είσοδος σκύλων βοηθείας που συνοδεύουν άτομα με προβλήματα όρασης ή άτομα με αναπηρία, δηλαδή εκπαιδευμένων και εκπαιδευόμενων σκύλων οδηγών ατόμων με προβλήματα όρασης και σκύλων βοηθείας ατόμων με αναπηρίες που συνοδεύονται από τους εκπαιδευτές τους ή τον ανάδοχό τους σε αίθουσες πελατών των επιχειρήσεων υγειονομικού ενδιαφέροντος που λειτουργούν αυτόνομα ή εντάσσονται σε άλλες ιδιωτικές εγκαταστάσεις ή υπηρεσίες’ (αρ. 5 παρ. 14 εδ. α και β του παραπάνω νόμου).
Δεν υπάρχει όμως σαφής πρόβλεψη σχετικά με το επιτρεπτό ή μη της παραμονής ζώων συντροφιάς στους εξωτερικούς χώρους των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος. Κατά συνέπεια, και σύμφωνα με τους κανόνες ερμηνείας των νόμων, επιτρέπεται η παραμονή των ζώων συντροφιάς στους εξωτερικούς χώρους αλλά όχι στους εσωτερικούς χώρους εστίασης, ενώ επιτρέπεται η παραμονή των σκύλων βοηθείας τόσο στους εξωτερικούς όσο και στους εσωτερικούς.
Η ευθύνη και οι ανάλογες κυρώσεις για την είσοδο ενός ζώου σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, βαραίνουν τον ιδιοκτήτη ή προσωρινά υπεύθυνο του καταστήματος.
Τι λέει η νομοθεσία για την είσοδο κατοικιδίων σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος
Συμπεράσματα
Από τα παραπάνω καταδείχθηκε ότι στην Ελλάδα η είσοδος και παραμονή των κατοικιδίων επιτρέπεται τόσο εντός εμπορικών καταστημάτων όσο και σε εξωτερικούς χώρους επιχειρήσεων υγειονομικού ενδιαφέροντος, υπο την προϋπόθεση ότι οι κάτοχοί τους λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα εποπτείας τους περιορίζοντας τους κινδύνους πρόκλησης ζημιών σε τρίτους, πελάτες των καταστημάτων (κατά το άρθρο 924 Αστικού Κώδικα υπέχουν μάλιστα αντικειμενική ευθύνη στηριζόμενη σε εικαζόμενο πταίσμα τους για τη φύλαξη και την εποπτεία του ζώου).
Πρόσθετη προϋπόθεση που πρέπει να συντρέχει για να επιτρέπονται στους παραπάνω χώρους τα κατοικίδια, είναι να τηρούνται από τους ιδιοκτήτες και οι λοιποί κανόνες που προβλέπονται στην ισχύουσα νομοθεσία (Ν.4039/2012 «Περί ζώων συντροφιάς») αναφορικά με τον τακτικό εμβολιασμό τους, την ηλεκτρονική σήμανση (τσιπάρισμα), την καθαριότητα του περιβάλλοντος, την αποφυγή θορύβων ή άλλων οχλήσεων σε βάρος των πελατών των καταστημάτων, την τοποθέτηση λουριού για να κρατείται το ζώο δεμένο και σε μικρή απόσταση από τον ιδιοκτήτη ή τον συνοδό του κλπ.
Εν κατακλείδι, ας ελπίσουμε να καθιερωθεί στη χώρα μας ένα κλίμα υπερ της εξοικείωσης των επιχειρήσεων εμπορικών καταστημάτων και καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος αλλά και εν γένει των πολιτών με τη νομοθεσία που διέπει το υπο μελέτη ζήτημα και ένα κλίμα υπερ της αρμονικής συνύπαρξης των πολιτών με τα οικόσιτα ζώα στο δημόσιο χώρο. Μέσω αυτής της εξοικείωσης δεν θα παρεμποδίζεται η πρόσβαση σε μία μεγάλη μερίδα συμπολιτών μας, οι οποίοι δεν επιθυμούν να αφήνουν μόνα τα κατοικίδιά τους στο σπίτι ή δεμένα έξω από τα καταστήματα στα οποία επιθυμούν να εισέλθουν, την οποία πρόσβαση βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, όπως εκθέσαμε στο παρόν κείμενο, δικαιούνται.
Ευγνωσία Παπαδοπούλου, Δικηγόρος
