Διατροφή και αρτηριακή πίεση
Γράφτηκε απο Σπυριδούλα Γεωργαλή Διατροφολόγος-Διαιτολόγος
Αρτηριακή πίεση είναι η πίεση των αγγειακών τοιχωμάτων λόγω της ροής του αίματος μέσα απο αυτά.
Υπάρχουν 2 μορφές αρτηριακής πίεσης. Η πρώτη είναι η συστολική, δηλαδή οταν εξωθείται το αίμα απο την καρδιά καθώς αυτή συστέλλεται (αλλιώς μεγάλη πίεση). Η δεύτερη είναι η διαστολική όταν δηλαδή διαστέλλεται η καρδιά και γίνεται αιμάτωση των στεφανιαίων αγγείων (αλλιώς μικρή πίεση).
Όταν η αρτηριακή πίεση είναι αυξημένη χαρακτηρίζεται ως υπέρταση (μεγαλύτερη απο 140/90mmHg). Αντίστοιχα, όταν η αρτηριακή πίεση είναι μειωμένη ονομάζεται υπόταση (μικρότερη απο 90/70mmHg).
Διατροφή και αρτηριακή πίεση
Υπόταση
Η εμφ΄άνιση της είναι πιο σπάνια και συνήθως παρατηρείται σε νεαρά άτομα ή σε ηλικιωμένους.
Συνήθως για να διαγνωστούμε ως υπερτασικοί πρέπει να γίνουν επαναλαμβανόμενες μετρήσεις της αρτηριακής πίεσης σε τακτά χρονικά διαστήματα και να είναι πάνω απο 140/90 mmHg.
Η υπέρταση χωρίζεται σε 2 τύπους:
πρωτοπαθής: εμφανίζεται σε μεγαλύτερης ηλικίας άτομα και η αιτιολογία της δεν έχει εξακριβωθεί ακόμα
δευτεροπαθής: προκύπτει ως επακόλουθο κάποιας άλλης ασθένειας. Συνήθως είναι αναστρέψιμη όταν εξαληφθεί το υπάρχον παθολογικό αίτιο
Υπέρταση και διατροφή
Η υπέρταση και κυρίως η πρωτοπαθής συνδέεται άμεσα με τη διατροφή και οι λάθος διατροφικές συνήθειες μπορεί να πυροδοτήσουν την εμφάνισή της.
Ως αρχική αντιμετώπιση της υπέρτασης συστήνεται η βελτίωση των διατροφικών συνηθειών και του τρόπου ζωής. Σε δεύτερο χρόνο και αν δεν υπάρχει βελτίωση, συστήνεται φαρμακευτική αγωγή πάλι σε συνδυιασμό με διατροφή για την αντιμετώπισή της.
Όσων αφορά την διατροφή συστήνεται πρόγραμμα με βάση την Μεσογειακή διατροφή.
Μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ
Ενδεχεται να αυξήσει την αντίσταση του πάσχοντος στην αντιυπερτασική αγωγή. Συστήνουμε την κατανάλωση 1 ποτηριού κόκκινου κρασιού αντι για οποιοδήποτε άλλο ποτό.
Μείωση βάρους
Συστήνεται η μείωση του σωματικού βάρους με ταυτόχρονη αύξηση της αερόβιας φυσικής δραστηριότητας (π.χ περπάτημα, ελαφρύ κολύμπι και όχι τρέξιμο ή ασκήσεις που περιλαμβάνουν βάρη).
Φαίνεται πως ένα απο τα αίτια της υπέρτασης είναι η παχυσαρκία. Επομένως, συνδέονται σε μεγάλο βαθμό καθώς το 60% των υπερτασικών ανθρώπων είναι και υπέρβαροι.
Παράλληλα, πιο αυξημένες τιμές αρτηριακής πίεσης παρατηρούμε σε παχύσαρκα άτομα τα οποία έχουν αυξημένο σπλαχνικό λίπος, ενώ ταυτόχρονα εμφανίζεται συχνότερα σε παχύσαρκους άντρες και γυναίκες μετα την εμμηνόπαυση.
Διακοπή καπνίσματος
Το κάπνισμα είναι δεδομένο ότι αυξάνει την αρτηριακή πίεση.
Επίσης, μπορεί να προκαλέσει και άλλα προβλήματα υγείας τόσο στο καρδειαγγειακό σύστημα όσο και στους πνεύμονες. Τέλος, φαίνεται να επηρρεάζει τις ευεργετικές επιδράσεις των αντιυπερτασικών φαρμάκων.
Μείωση κατανάλωσης αλατιού
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και τις αρχές της Μεσογειακής διατροφής συστήνεται η μειωμένη κατανάλωση νατρίου τόσο σε υπερτασικούς όσο και στον υγιή πληθυσμό.
Συνήθως συστήνεται ο περιορισμός του σε 1 κουταλάκι του γλυκού την ημέρα για το επιτραπέζιο αλάτι (6γρ). Ακόμη, πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στο «κρυφό» αλάτι διαφόρων τροφίμων, όπως:
- διαφόρων ειδών αρτοσκευάσματα
διάφορα τυριά τύπου φέτας ή κίτρινα τυριά
παστά, κονσερβοποιημένα τρόφιμα και τουρσί
γλυκά και αναψυκτικά
Ακόμη συστήνεται η αύξηση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών καθώς περιέχουν φυτικές ίνες. Οι φυτικές ίνες οποίες ασκούν προστατευτική δράση στην υγεία της καρδιάς και περιέχουν πλήθος βιταμινών, μετάλλων και αντιοξειδωτικών τα οποία είναι οφέλημα για τον οργανισμό μας.
Συστήνεται επιπρόσθετα η αύξηση των καλών πηγών λίπους όπως ψάρια, ξηροί καρποί ανάλατοι και φυσικά ελαιόλαδο. Ωστόσο, τα λίπη γενικότερα έχουν μελετηθεί αρκετά όσων αφορά την σχέση τους με την αρτηριακή πίεση και γενικότερα με τον καρδειαγγειακό κίνδυνο. Φαίνεται λοιπόν πως δεν έχουν κάποια συσχέτιση άμεσα με την αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Κάποιες απο αυτές τις μελέτες όμως υποστηρίζουν πως το είδος των λιπαρών μπορεί να συσχετίζεται με ασθένεις του καρδειαγγειακού συστήματος.
Επίσης πολύ σημαντικό είναι πέρα απο την κατανάλωση νατρίου ο λόγος νατρίου καλίου καθώς παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Έχει βρεθεί πως η κατανάλωση νατρίου καλίου με λόγο 1 συσχετίζεται με μείωση της συστολικής πίεσης.
Συνήθως, πιο οφέλιμη είναι η πρόσληψη καλίου απο τη διατροφή (φρούτα και λαχανικά) και όχι απο συμπλήρωμα διατροφής καθώς δεν έχει το ίδιο ευεργετικό αποτέλεσμα.
Παράλληλα, η πρόσληψη ασβεστίου και μαγνησίου στις επιτρεπόμενες ποσότητες καθημερινά απο τα τρόφιμα φαίνεται να συμβάλει θετικά στη μείωση της υπέρτασης.
Βιβλιογραφία
Ζαμπέλας Α. (2007), «Κλινική Διατροφή & Διαιτολογιά με στοιχεία παθολογίας», Αθήνα 2007, Κεφάλαιο 13 (σελ 315)
European Society of Hypertension (2003)- European society of cardiology «guidelines for the management of arterial hypertension» , 2003;21(6):1011-53
Hermansen K. (2000), «Diet, blood pressure and hypertension», B J Nutr, 2000;83(suppl1):S113-S119
Williams B et al. (2004) «Guidelines for the management of hypertension: report of the fourth working party ogf the British Hypertension Society», 2004-BHS IV, Journal og human hypertension, 2004;18;139-185
