16 Οκτωβρίου: Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής
Στις 16 Οκτωβρίου γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής και Επισιτισμού (World Food Day), ημερομηνία ίδρυσης του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (Food and Agriculture Organization – FAO) των Ηνωμένων Εθνών. Φέτος, στα 75α γενέθλια του FAO, το θέμα του εορτασμού είναι «Καλλιέργεια, θρέψη, βιωσιμότητα. Όλοι μαζί. Οι δράσεις μας είναι το μέλλον μας».
Η Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής αποτελεί μία εξαιρετική αφορμή για την προσφορά παγκόσμιας αλληλεγγύης, ώστε να βοηθήσουμε όλους τους πληθυσμούς, και ιδιαίτερα τους πιο ευάλωτους, να ανακάμψουν από την πείνα και τον υποσιτισμό. Στόχος είναι να καταστήσουμε τις αλυσίδες τροφίμων και τα συστήματα σίτισης πιο βιώσιμα, ώστε να μπορέσουν να αντέξουν στην αυξανόμενη αστάθεια και στις κλιματικές αλλαγές και να εξασφαλίσουν προσιτές, βιώσιμες και ισορροπημένες μορφές διατροφής για όλους και αξιοπρεπή διαβίωση για τους εργαζόμενους στο σύστημα τροφίμων. Ακόμα πιο εμφανής έγινε αυτή η ανάγκη ανάκαμψης τον τελευταίο χρόνο, από τον αντίκτυπο της πανδημίας Covid-19.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται φέτος στους ανθρώπους οι οποίοι συμμετέχουν στην παραγωγή (φύτεμα και συγκομιδή) της πρώτης ύλης, στην αλιεία ή στη μεταφορά τροφίμων και τους οποίους ονομάζουν «ήρωες τροφίμων» (#FoodHeroes). Ανεξάρτητα από τις περιστάσεις και τις συνθήκες, συνεχίζουν να παρέχουν τροφή στις κοινότητές τους και επιπλέον βοηθούν στην καλλιέργεια, τη θρέψη και τη βιωσιμότητα. Γιατί όλοι μαζί μπορούμε, οι δράσεις μας είναι το μέλλον μας!
Οι δράσεις θα πρέπει να λαμβάνουν χώρα σε ατομικό, κοινωνικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο, ώστε να διασφαλιστεί ότι τα συστήματα καλλιέργειας, μεταφοράς και σίτισης θα εξασφαλίζουν ποικιλία τροφίμων, ικανοποίηση των αναγκών σίτισης του συνεχώς αυξανόμενου πληθυσμού της γης, καθώς και τη βιώσιμη ανάπτυξη του πλανήτη μας. Στόχος της βιώσιμης ανάπτυξης είναι η κάλυψη των αναγκών των σημερινών γενεών, χωρίς όμως να τίθεται σε κίνδυνο η δυνατότητα των μελλοντικών γενεών να καλύπτουν τις δικές τους ανάγκες. Η βιώσιμη ανάπτυξη αποτελεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που περιλαμβάνει διάφορες παραμέτρους (οικονομικές, κοινωνικές, περιβαλλοντικές κ.ά.), οι οποίες αλληλεπιδρούν και ενισχύονται. Όλοι πρέπει να διαδραματίσουμε σημαντικό ρόλο σε αυτή την αλυσίδα σίτισης. Από την αύξηση της ζήτησης για θρεπτικά τρόφιμα, πραγματοποιώντας ισορροπημένες επιλογές, μέχρι να μην αφήσουμε τις βιώσιμες συνήθειες να παραμελούνται, ακόμη και μέσα σε αυτές τις αβέβαιες εποχές.
Το φαγητό είναι η ουσία της ζωής και το θεμέλιο των πολιτισμών και των κοινοτήτων μας. Η διατήρηση της πρόσβασης σε ασφαλή και θρεπτικά τρόφιμα είναι και θα εξακολουθήσει να αποτελεί ουσιαστικό κομμάτι της αντίδρασης στη νόσο Covid-19, ιδιαίτερα για τις φτωχές και ευάλωτες κοινότητες, οι οποίες πλήττονται περισσότερο από την πανδημία και τις οικονομικές καταστροφές. Σε μια στιγμή όπως αυτή, είναι πιο σημαντικό από ποτέ να αναγνωρίσουμε την ανάγκη υποστήριξης των «ηρώων» μας –των αγροτών και των εργαζομένων σε όλο το σύστημα σίτισης–, που εξασφαλίζουν ότι τα τρόφιμα θα πάνε από το αγρόκτημα στην κατανάλωση ακόμη και εν μέσω διαταραχών τόσο πρωτοφανών όσο η σημερινή κρίση του Covid-19.
Όλοι οι εργαζόμενοι στο σύστημα σίτισης διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διασφάλιση της διαθεσιμότητας θρεπτικών τροφίμων – αλλά μπορούμε κι εμείς να κάνουμε τη διαφορά! Οι απλοί καταναλωτές είμαστε κάτι περισσότερο από τους ανθρώπους που ασκούν τη διαδικασία του τρώγειν. Έχουμε τη δύναμη να επηρεάσουμε τη διαδικασία παραγωγής μέσω των ισορροπημένων διατροφικών επιλογών μας, οι οποίες με τη σειρά τους συμβάλλουν σε πιο βιώσιμα συστήματα διατροφής. Παρακάτω παρουσιάζεται μια λίστα με τις καθημερινές ενέργειες που μπορούμε να κάνουμε για να γίνουμε κι εμείς ήρωες στη διατροφική αλυσίδα και να κάνουμε τα υγιεινά τρόφιμα μέρος του τρόπου ζωής μας.
1. Επιλέξτε ποικιλία υγιεινών τροφίμων. Μια ισορροπημένη δίαιτα προάγει την υγεία. Με την επιλογή κατανάλωσης ποικιλίας τροφίμων υποστηρίζουμε την παραγωγή πολλών ειδών τροφίμων. Αυτό δεν αποτελεί υγιεινή επιλογή μόνο για τον οργανισμό μας αλλά και για το περιβάλλον μας, καθώς ευνοεί τη βιοποικιλότητα.
2. Επηρεάστε τον κοινωνικό σας περίγυρο. Μπορείτε να αποτελέσετε το παράδειγμα προς μίμηση τόσο στον οικογενειακό όσο και στον φιλικό και κοινωνικό σας περίγυρο. Επίσης, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ώστε να επηρεάσετε τις διατροφικές επιλογές των υπολοίπων, τη μαγειρική φαντασία και τις αγοραστικές τους συνήθειες. Μια καλή αφορμή αποτελεί η 16η Οκτωβρίου!
3. Επιλέξτε τοπικά τρόφιμα και από μικρούς παραγωγούς. Όποτε είναι εφικτό, προσπαθήστε να υποστηρίξετε τους ήρωες τροφίμων, αγοράζοντας προϊόντα από κάποιον τοπικό παραγωγό ή από τη λαϊκή αγορά. Με αυτόν τον τρόπο υποστηρίζετε τον μικρό παραγωγό, την τοπική οικονομία και την ποικιλομορφία των καλλιεργειών.
4. Επιλέξτε εποχικά τρόφιμα. Η επιλογή εποχικών τροφίμων έχει πάρα πολλά πλεονεκτήματα. Κατ’ αρχάς, τα τρόφιμα είναι πιο εύγεστα και πλουσιότερα σε θρεπτικά συστατικά, έχουν χαμηλότερο κόστος, ευνοούν το περιβάλλον, μειώνοντας το αποτύπωμα του άνθρακα, καθώς και τις διαδικασίες εισαγωγών-εξαγωγών.
5. Σεβαστείτε τα τρόφιμα και τους ήρωες τροφίμων. Η απώλεια και σπατάλη της τροφής μπορεί να συμβεί σε όλα τα στάδια της διαδικασίας σίτισης. Όταν το τρόφιμο μπαίνει στο σπίτι και στο τραπέζι, αρχίζετε να παίζετε τον σημαντικότερο ρόλο. Η αγορά και μαγειρική συγκεκριμένων ποσοτήτων φαγητού, καθώς και η κατάλληλη αποθήκευση του φαγητού που δεν έχει καταναλωθεί, είναι κάποιοι τρόποι που μπορούν να μειώσουν σημαντικά τη σπατάλη φαγητού στο επίπεδο του καταναλωτή.
Ελάτε, λοιπόν, να γιορτάσουμε την τροφή και τη συνετή αγορά και επεξεργασία της από τον καθέναν και την καθεμία χωριστά! Στο αφιέρωμα αυτό θα βρείτε ενδιαφέροντα άρθρα που αφορούν τη σωστή διαχείριση των τροφίμων για τη μείωση της σπατάλης του φαγητού και την επίδραση στο περιβάλλον, τη γαστρονομία και την απόλαυση του φαγητού, την παράδοση και τις μεσογειακές μας καταβολές, το κόστος της ισορροπημένης διατροφής, τις δυνατότητες που έχουν άτομα χαμηλού οικονομικού επιπέδου να σιτίζονται σωστά, έξυπνους τρόπους για να μειώσετε την ημερήσια θερμιδική σας πρόσληψη και ορισμένες light συνταγές.
*Μελίνα Σ. Καριπίδου, MSc, PhDc, κλινική διαιτολόγος – διατροφολόγος, επιστημονική συνεργάτιδα, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο
