Το Άγιο Πάσχα
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ
Θριαμβευτική είσοδος του Ιησού στην Ιερουσαλήμ, «καθήμενος επί πώλου όνου». «Ωσαννά, ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου», αναφωνούσε το πλήθος, που τον υποδέχθηκε με «τα βαΐα των φοινίκων».
Σε ανάμνηση αυτού του γεγονότος, μετά το πέρας της πρωινής λειτουργίας, μοιράζονται στους πιστούς φύλλα δάφνης (βάγιες). Σε πολλά μέρη του χριστιανικού κόσμου, αντί για φύλλα δάφνης, μοιράζονται φύλλα ελιάς ή άλλων δέντρων και κλαριά φοινίκων, που είναι σύμφωνο με τα Ευαγγέλια. Η έκφραση «μετά βαΐων και κλάδων», που υποδηλώνει τη θριαμβευτική υποδοχή κάποιου ή κάποιων, έχει αναφορά σε αυτή τη θρησκευτική εορτή.
Το βράδυ στις εκκλησίες ψάλλεται κατ’ οικονομίαν ο όρθρος της Μεγάλης Δευτέρας, όπου τιμάται ο Ιωσήφ ο Πάγκαλος και γίνεται αναφορά στο γεγονός της ξηρανθείσης συκής.
Ο Ιωσήφ ο Πάγκαλος ήταν δισέγγονος του Αβραάμ και υιός του Ιακώβ. Ιδιαίτερα αγαπητός στον πατέρα του, φθονήθηκε από τον αδελφό του, έπεσε σε δυσμένεια και πωλήθηκε ως σκλάβος στην Αίγυπτο. Ύστερα από πολλές περιπέτειες, βρίσκεται κάποτε γενικός άρχοντας στην Αυλή του Φαραώ. Θεωρήθηκε από την εκκλησία ως προεικόνιση του Χριστού, αφού πέρασε περιπέτειες, που θυμίζουν ανάλογα το Θείο Μαρτύριο.
Η υμνογραφία της ημέρας είναι αφιερωμένη στον Ιωσήφ και την παραβολή της ξηρανθείσης συκής. Οι δυο πιο γνωστοί ύμνοι, που αποδίδονται στον Ρωμανό τον Μελωδό, είναι το τροπάριο Ιδού ο Νυμφίος και το εξαποστειλάριο Τον νυμφώνα σου βλέπω.
Ευαγγέλιο (Κατά Ματθαίον κα’ 18-43)
Στη διαδρομή προς τα Ιεροσόλυμα, ο Ιησούς επείνασε και αφού είδε μία άκαρπο συκιά μόνο με το φύλλωμά της, την καταράσθηκε και αυτή ξεράθηκε. Οι μαθητές του θαύμασαν το κατόρθωμά του και αυτός τους απάντησε ότι εάν έχουν πίστη όχι μόνο θα κάνουν το ίδιο, αλλά και βουνά θα σηκώσουν.
Έθιμα
Στο χωριό Πετροκέρασα Χαλκιδικής φιλοξενείται κάθε χρόνο (τουλάχιστον από το 1768) τμήμα του Τιμίου Σταυρού που έρχεται από τη Μονή Ξηροποτάμου του Αγίου Όρους. Το Τίμιο Ξύλο φυλάσσεται στην εκκλησία του Προφήτη Ηλία την Κυριακή των Βαΐων και τη Μεγάλη Δευτέρα, προσελκύοντας πλήθος πιστών. Το έθιμο γίνεται σε ανάμνηση της σωτηρίας του χωριού από θανατηφόρα αρρώστια, πιθανώς πανώλη.
Την Κυριακή των Βαΐων, στην Κέρκυρα, γίνεται η μεγάλη λιτανεία του σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνα με τη συνοδεία των φιλαρμονικών της πόλης, σε ανάμνηση της απαλλαγής του νησιού από τη φοβερή πανώλη που το 1629 χτύπησε αλύπητα τους Κερκυραίους.
Στα βάγια, που μοιράζονται στην εκκλησία, ο λαός αποδίδει μαγική δύναμη, γι’ αυτό τα φυλάσσει στο εικονοστάσι του σπιτιού ως πρόχειρο μέσο κατά της βασκανίας.
Την ημέρα αυτή συνηθίζονται τα βαγιοχτυπήματα, να χτυπά δηλαδή ο ένας τον άλλο με βάγια, στη βάση της αρχέγονης αντίληψης για τη μετάδοση με τον τρόπο αυτό της δύναμης του χλωρού κλαδιού σε αυτόν που δέχεται το χτύπημα.
Παλαιότερα άδονταν κάλαντα και την Κυριακή των Βαίων.
Κάλαντα άδονταν παλαιότερα και την Κυριακή των Βαΐων, τα οποία εξέφραζαν τη χαρά για τη μεγάλη ημέρα της Ανάστασης που πλησιάζει:
Βάγια, βάγια τω βαγιώ
τρώνε ψάρια και κολιό
και την άλλη Κυριακή
τρώνε κόκκινο αβγό.
Κάλαντα του Πόντου
Βάια βάια το βαϊ,
τρώμε οψάρα και χαμψίν
και τ’ απάν την Κερεκήν
τρώμε βούτορον, τυρίν
Πηγή: https://www.sansimera.gr/articles/584/413
© SanSimera.gr
