Η σχέση της παχυσαρκίας με τον Covid-19
Η παχυσαρκία ορίζεται ως το υπερβάλλον λίπος στο σώμα και χαρακτηρίζεται από χρόνια φλεγμονή, ινσουλινοαντίσταση και μία πληθώρα συνοδών νοσημάτων, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, τα καρδιαγγειακά, η υπέρταση, ο καρκίνος, τα νοσήματα του ήπατος, των νεφρών και των πνευμόνων.
Δεδομένα από το παρελθόν καταδεικνύουν ότι η παχυσαρκία αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για τη νόσηση από ιούς και για την σοβαρότητα των συμπτωμάτων που μπορούν να προκαλέσουν οι διάφορες γρίπες. Αποτελεί δε εξαιρετικά ενδιαφέρον το γεγονός ότι το 40% περίπου των ατόμων με φυσιολογικό σωματικό βάρος μπορεί να έχουν υπερβάλλον σωματικό λίπος, το οποίο μπορεί να βλάψει μακροπρόθεσμα την υγεία τους. Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι η παχυσαρκία και τα προβλήματα που μπορεί να δημιουργήσει δεν εξαρτώνται απλά και μόνο από το σωματικό βάρος ενός ατόμου αλλά από το ποσό του λίπους που έχει συσσωρευτεί στο σώμα του.
Παχυσαρκία και πιθανότητα νόσησης από Κορονοϊό (Covid-19 )
Από τον Δεκέμβριο του 2019 εμφανίστηκε μία νέα ασθένεια με παρόμοια συμπτώματα με αυτά του ιού της γρίπης, η οποία ονομάστηκε COVID-19. Τον περασμένο Φεβρουάριο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε τον COVID-19 ως πανδημία. Είναι πλέον σε όλους γνωστό ότι η συγκεκριμένη νόσος προκαλείται από τον ιό SARS-CoV-2 και αφορά μία λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος. Όσο ο καιρός περνά και η πανδημία του COVID-19 συνεχίζει την πορεία της με όλο και περισσότερα κρούσματα ανά την υφήλιο, οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με τα υποκείμενα νοσήματα που μπορεί να έχει κάποιος και τον αντίκτυπό τους στον COVID-19. Πιο συγκεκριμένα, νοσήματα όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση, τα καρδιαγγειακά και η χρόνια φλεγμονή φαίνεται πως δρουν επιβαρυντικά όσον αφορά τη νοσηρότητα από τον κορωνοϊό. Τα περισσότερα από τα παραπάνω νοσήματα προκαλούνται από το υπερβάλλον λίπος ή αλλιώς την παχυσαρκία.
Παχυσαρκία και ταχύτητα ανάρρωσης από τη νόσο Covid-19
Όσον αφορά την πιθανότητα νόσησης από τον COVID-19 φαίνεται ότι τα παχύσαρκα άτομα έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να νοσήσουν. Στο παρακάτω σχήμα παρουσιάζεται η σχέση του σωματικού λίπους με τα ποσοστά νόσησης από τον κορωνοϊό. Παρατηρούμε ότι τα άτομα με αυξημένο σωματικό λίπος έχουν περίπου 80% πιθανότητες να αρρωστήσουν από COVID-19 σε σχέση με τα άτομα μειωμένου ή φυσιολογικού σωματικού λίπους. Επιπλέον, τα παχύσαρκα άτομα έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν τα πιο σοβαρά συμπτώματα της νόσου.
Πράγματι, τα πρώτα δεδομένα δείχνουν ότι η παχυσαρκίας μπορεί να επιδεινώσει την πορεία της νόσου από τον κορωνοϊό καθώς το υπερβάλλον λίπος στο σώμα επηρεάζει αρνητικά το ανοσοποιητικό σύστημα και τους αμυντικούς μηχανισμούς του οργανισμού. Συγκεκριμένα, το αυξημένο σωματικό λίπος δημιουργεί μία χρόνια φλεγμονή με αποτέλεσμα να βλάπτεται το ανοσοποητικό σύστημα του οργανισμού και να μειώνονται οι αμυντικοί μηχανισμοί του σώματος. Ως συνέπεια, υπάρχει αυξημένη πιθανότητα θνησιμότητας από τον COVID-19 στα παχύσαρκα άτομα λόγω της αυξημένης φλεγμονής στο σώμα τους.
Πιο αναλυτικά, οι παχύσαρκοι έχουν αυξημένες πιθανότητες:
νοσηλείας
ανάπτυξης των σοβαρότερων συμπτώματα του COVID-19
θνησιμότητας
Η παχυσαρκία προκαλεί μία χρόνια φλεγμονή στο σώμα με αποτέλεσμα να μεταβάλλεται η απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος στις μολύνσεις και σε συνάρτηση με τις χρόνιες επιπτώσεις της στο καρδιαγγειακό σύστημα και τον μεταβολισμό καθιστούν τον COVID-19 μία εξαιρετικά επικίνδυνη νόσο για τους παχύσαρκους.
Τα άτομα που κινδυνεύουν περισσότερο να εμφανίσουν τις πιο σοβαρές επιπλοκές της συγκεκριμένης νόσου είναι συνήθως άτομα μεγάλης ηλικίας με σοβαρά υποκείμενα νοσήματα, καθώς το ανοσοποιητικό τους σύστημα είναι χαμηλό και δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στην σοβαρότητα της φλεγμονής. Δεδομένα από τις ΗΠΑ επιβεβαιώνουν τα παραπάνω ευρήματα και καταδεικνύουν ότι το 78% των ασθενών με υποκείμενα νοσήματα χρειάστηκε νοσηλεία στις μονάδες εντατικής θεραπείας ενώ το 94% των ασθενών που κατέληξαν είχα υποκείμενα νοσήματα. Ανάμεσα στα υποκείμενα νοσήματα αναφέρονται ο σακχαρώδης διαβήτης, τα καρδιαγγειακά, η υπέρταση, χρόνια νοσήματα του αναπνευστικού (άσθμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και εμφύσημα) και ο καρκίνος. Οι περισσότερες από τις παραπάνω ασθένεις προκαλούνται από το υπερβάλλον λίπος στο σώμα.
Παιδική Παχυσαρκία και Covid-19
Τα παιδιά φαίνεται ότι αρρωσταίνουν πιο σπάνια από COVID-19 σε σχέση με τους ενήλικες ή ότι δεν εμφανίζουν συμπτώματα, είναι δηλαδή ασυμπτωματικά με συνέπεια να μην διαγιγνώσκονται. Οι πιθανές αιτίες έχουν να κάνουν με το ανοσοποιητικό τους σύστημα χωρίς να έχουν καταλήξει ακόμη οι επιστήμονες στον μηχανισμό που τα προστατεύει. Η βασική ανησυχία σχετικά με τα παιδιά είναι ο αντίκτυπος που μπορεί να επιφέρει στην υγεία τους η αυξημένη παραμονή στο σπίτι, η μείωση της σωματικής δραστηριότητας και η αυξημένη ενασχόληση με τις οθόνες. Οι παραπάνω παράγοντες είναι επιβαρυντικοἰ τόσο για το σωματικό τους λίπος όσο και για τη γενικότερη υγεία τους.
Η επίδραση του εγκλεισμού στα ποσοστά παχυσαρκίας
Τα πρώτα αποτελέσματα των ερευνών σχετικά με τις επιπτώσεις στο σωματικό βάρος, του περιορισμού στο σπίτι, είναι ανησυχητικά. Αν και λίγες έρευνες δείχνουν μία αρχική βελτίωση στις διατροφικές συνήθειες και στις συνήθειες του τρόπου ζωής των ατόμων κατά τη διάρκεια της καραντίνας, η πλειονότητά τους καταδεικνύουν μία αύξηση στην κατανάλωση των σνακ με την επακόλουθη αύξηση του σωματικού βάρους. Παράλληλα με τις αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες, η μείωση στη σωματική δραστηριότητα συνέβαλε στην αύξηση του σωματικού λίπους. Επιπλέον, τα δεδομένα δείχνουν ότι οι υπέρβαροι και οι παχύσαρκοι κινδυνεύουν να αυξήσουν ακόμη περισσότερο το λίπος στο σώμα τους από τον εγκλεισμό και οι ανησυχίες αυξάνονται ακόμη περισσότερο σε περίπτωση δεύτερου κύμματος έξαρσης της πανδημίας στους επόμενους μήνες.
Τι να κάνουν τα άτομα που πάσχουν από παχυσαρκία;
Δυστυχώς περίπου 9 μήνες από την στιγμή που έγινε γνωστή η νέα πανδημία δεν έχει βρεθεί ακόμη κάποιο φάρμακο ενώ το εμβόλιο της θεραπείας φαντάζει ακόμη αρκετά μακρινό. Όσο οι επιστήμονες ασχολούνται με την εύρεση της θεραπείας, ο υπόλοιπος κόσμος καλείται να εστιάσει στην πρόληψη.
Η πρόληψη μπορεί να οριστεί σε δύο άξονες:
στις καθημερινές μας ενέργειες για την προστασία την δική μας και των συνανθρώπων μας (πχ. με την χρήση μάσκας, αντισηπτικών, περιορισμό των κοινωνικών επαφών κά) και
αλλάζοντας τον τρόπο ζωής μας και τις συνήθειές μας σε πιο υγιεινές, δηλαδή βελτιώνοντας την διατροφή μας και αυξάνοντας την σωματική μας δραστηριότητα. Αυτό σημαίνει να βελτιώσουμε συνολικά τον τρόπο ζωής μας ώστε να προλάβουμε τις σοβαρές επιπτώσεις του ιού αλλά και να καλυτερεύσουμε μακροπρόθεσμα την υγεία μας.
Μπορείτε να βελτιώσετε τις συνήθειές σας με απλά βήματα:
Ενισχύστε το ανοσοποιητικό σας σύστημα επιλέγοντας μία διατροφή πλήρη σε θρεπτικά συστατικά.
Ακολουθήστε την μεσογειακή διατροφή, η οποία είναι πλούσια σε βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία και αντιοξειδωτικά.
Υιοθετήστε μία πιο φυσική διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες με περισσότερα φρούτα, λαχανικά, προϊόντα ολικής άλεσης και ξηρούς καρπούς.
Αποφύγετε τα επεξεργασμένα τρόφιμα τα οποία είναι πλούσια σε ζάχαρη, αλάτι και συντηρητικά.
Προσπαθήστε να έχετε τακτικά γεύματα και σνακ και μειώστε το τσιμπολόγημα.
Διατηρήστε ένα υγιές σωματικό βάρος.
Μειώστε τις καθιστικές δραστηριότητες όπως για παράδειγμα τις οθόνες (υπολογιστές, τηλεόραση, βιντεοπαιχνίδια).
Βάλτε την σωματική δραστηριότητα στη καθημερινότητά σας.
Προσπαθείστε να κοιμάστε επαρκώς και ποιοτικά.
Κάνετε συνετές επιλογές και μείνετε ασφαλείς!
* Η Μαρία Περπερίδη είναι Διαιτολόγος – Διατροφολόγος με επιπλέον μεταπτυχιακή εξειδίκευση (MSc) στην παχυσαρκία και στον Σακχαρώδη Διαβήτη. Εργάζεται στο Μεσολόγγι, όπου διατηρεί νόμιμο διαιτολογικό γραφείο. Το άρθρο της δημοσιεύτηκε στο mednutrition.gr
