Ευχέλαιο: Τί είναι, πώς και πότε γίνεται
Υπάρχουν πολλές αναφορές στο διαδίκτυο για το ευχέλαιο, για το τι είναι, πότε και πώς γίνεται. Οι περισσότερες, όμως, αποπροσανατολίζουν παρά διαφωτίζουν και ενημερώνουν. Το Ιερό Ευχέλαιο είναι ένα από τα επτά μυστήρια της Εκκλησίας μας.
Το Ευχέλαιο ή Άγιο Έλαιο είναι το τελευταίο μυστήριο και είναι και αυτό θεοσύστατο, για το οποίο υπάρχει στην Αγία Γραφή σαφής παραγγελία του αγίου αποστόλου Ιακώβου του Αδελφοθέου να γίνεται. Υπάρχουν και στην Ιερή Παράδοση μαρτυρίες, ότι ανέκαθεν γινόταν ως μυστήριο της Εκκλησίας.
Η παραγγελία και σύσταση του Αδελφοθέου είναι αυτή: “ἀσθενεῖ τις ἐν ὑμῖν; προσκαλεσάσθω τοὺς πρεσβυτέρους τῆς ἐκκλησίας, καὶ προσευξάσθωσαν ἐπ’ αὐτὸν ἀλείψαντες αὐτὸν ἐλαίῳ ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Κυρίου· καὶ ἡ εὐχὴ τῆς πίστεως σώσει τὸν κάμνοντα (τον άρρωστο δηλαδή), καὶ ἐγερεῖ αὐτὸν ὁ Κύριος· κἂν ἁμαρτίας ᾖ πεποιηκώς, ἀφεθήσεται αὐτῷ.” (Ιακ. ε’ 14-15).
Από την Ιερή Παράδοση έχουμε μαρτυρίες του Ωριγένη και του αγίου Χρυσοστόμου, οι οποίοι αναφέρουν, ότι το μυστήριο αυτό γινόταν και η χρίση με άγιο έλαιο των ασθενών μάλιστα λάμβανε χώρα συνδυασμένη με μετάνοια και εξομολόγηση.
Από αυτά φαίνεται και ποιος είναι ο ιερός σκοπός του μυστηρίου αυτού. Πρώτον, η σωματική θεραπεία και ίαση του ασθενή· “καὶ ἡ εὐχὴ τῆς πίστεως σώσει τὸν κάμνοντα, καὶ ἐγερεῖ αὐτὸν ὁ Κύριος”, λέει ο θείος Ιάκωβος.
Και δεύτερον, η συγχώρηση των αμαρτιών του, αφού βέβαια γίνεται και εξομολόγηση μαζί με το ευχέλαιο. Είναι αναγκαία και εδώ η εξομολόγηση του αρρώστου, αλλά και των οικείων του ακόμη που κάνουν το Ευχέλαιο για την ίαση και θεραπεία του, διότι είναι πιθανό να έχει υποπέσει σε αμαρτήματα ο ασθενής και αυτές οι αμαρτίες του να στέκουν αφορμή και αιτία της ασθένειάς του.
Πρέπει λοιπόν να φύγει η αιτία της ασθένειας, για να επέλθει και με τη χάρη του Ευχελαίου η θεραπεία από την ασθένεια. Αλλά και των οικείων και συγγενών του είναι προς αυτό αναγκαία η εξομολόγηση, διότι χρειάζεται και αυτοί που ζητούν τη θεραπεία του αρρώστου τους να είναι μετανοημένοι και εξομολογημένοι.
Τότε πιάνει και ο λόγος του Αποστόλου που λέει· “κἂν ἁμαρτίας ᾖ πεποιηκώς, ἀφεθήσεται αὐτῷ”, πάλι κατά το λόγο του Ιακώβου. Λέει και μία ευχή του ιερού μυστηρίου· “Πάτερ άγιε, ιατρέ των ψυχών και των σωμάτων, ο πέμψας τον μονογενή σου Υιόν, τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν, πάσαν νόσον ιώμενον και εκ θανάτου λυτρούμενον, ίασαι και τον δούλον σου (τούτον) εκ της περιεχούσης αυτόν σωματικής και ψυχικής ασθενείας, και ζωοποίησον αυτόν διά της χάριτος του Χριστού σου”.
Στο μυστήριο του Ευχελαίου τα ορατά στοιχεία είναι το λάδι, η ευχή της Εκκλησίας και η σταυροειδής χρίση του ασθενούς με το άγιο έλαιο. Αόρατο δε η αόρατη θεία Χάρη, η οποία και τον ασθενή θεραπεύει, αν αυτό είναι το θέλημα του Θεού, και την άφεση αμαρτιών χορηγεί με την προϋπόθεση που αναφέραμε, της μετάνοιας και εξομολόγησης.
Προς διασαφήνιση αυτού λέει και η Ορθόδοξη ομολογία του Μογίλα, ότι “καλόν και πάντοτε η θεραπεία του σώματος να μη γίνεται, αλλ’ η άφεσις των αμαρτιών της ψυχής πάντοτε εις τον μετανοούντα ακολουθεί”.
Οι Λατίνοι το μυστήριο του Ευχελαίου το κάνουν μόνο σε όσους είναι βαριά ασθενείς και ετοιμοθάνατοι. Εμείς οι Ορθόδοξοι το κάνουμε πάντοτε, και σε ελαφρές ακόμη ασθένειες, και μάλιστα τη Μεγάλη Τετάρτη το απόγευμα για όλους τους πιστούς, ασθενείς και υγιείς, και όλοι χριόμαστε από τους ιερείς μας με το άγιο έλαιο “εις ίασιν ψυχής και σώματος”.
Αλλά και τότε προαιρετικό είναι το μυστήριο και όχι υποχρεωτικό. Δηλαδή μετέχει σε αυτό όποιος θέλει και αισθάνεται την ανάγκη. Καλό όμως είναι όλοι να μετέχουμε και όλοι να παίρνουμε την αγία χρίση, διότι μυστήριο της αγίας μας Εκκλησίας είναι και πάντοτε ωφέλεια προξενεί στον πιστό και ευλαβή Χριστιανό.
Ιδιαιτέρως το κάνουμε το μυστήριο του Ευχελαίου σε όσους ψυχορραγούν και αντιμετωπίζουν το θάνατο, για να ενισχυθεί η ψυχή στον τελευταίο κατά του θανάτου αγώνα της.
