Πόσο «αγνό» είναι το χύμα τσίπουρο τελικά;
Δεν είναι λίγες οι φορές που θα βρεθούμε με την παρέα μας στο μεζεδοπωλείο, ειδικά αυτές τις μέρες, και θα μας σερβίρουν χύμα τσίπουρο με την παρότρυνση ότι «είναι αγνό, από ένα χωριό με παράδοση στο τσίπουρο».
Όμως πόσες φορές έχουμε αναρωτηθεί αν αυτό το «χύμα απόσταγμα από το χωριό» είναι όντως «αγνό» και από «καλή συνταγή» όπως το διαφημίζουν; ‘Η έχουμε σκεφτεί ότι ένα χύμα αλκοολούχο απόσταγμα όπως το τσίπουρο μπορεί να καταναλωθεί ελαφρά τη καρδία, χωρίς να φέρει ετικέτα που να διασφαλίζει ότι έχει ελεγχθεί σε όλα τα στάδια της παραγωγής του;
Το χύμα τσίπουρο εδώ και χρόνια έχει συνδεθεί με την παράδοση, την ποιότητα, την αυθεντικότητα και τους παππούδες στο χωριό που φτιάχνουν «αγνό τσίπουρο». Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την υψηλή φορολογία των αλκοολούχων ποτών στη χώρα μας, έχει φέρει τα τελευταία χρόνια μια στροφή στα χύμα αποστάγματα.
Πόσο αγνό είναι όμως το τσίπουρο που κυκλοφορεί στην αγορά σε πλαστικά μπουκαλάκια (ενίοτε και μεταχειρισμένα) χωρίς ίχνος ετικέτας ή τυποποίησης; Ποια είναι η αλήθεια πίσω από το παραδοσιακό αυτό προϊόν;
Παρότι μεγάλος αριθμός παραγωγών χύμα αποσταγμάτων σέβεται την υφιστάμενη νομοθεσία παράγοντας και διακινώντας τσίπουρο με νόμιμο και ασφαλή τρόπο, το διάτρητο νομικό πλαίσιο αφήνει χώρο στους επιτήδειους που κινούνται με μοναδικό κίνητρο το κέρδος, αδιαφορώντας για τις επικίνδυνες συνέπειες που έχουν οι πρακτικές τους για τη δημόσια υγεία. Εξάλλου, ο ανεπαρκής κρατικός έλεγχος τόσο στις εισαγωγές, όσο και στην παράνομη εγχώρια παραγωγή και διακίνηση του χύμα τσίπουρου έχει δημιουργήσει τεράστιο περιθώριο κέρδους για όσους επιδίδονται στο παραεμπόριο.
Γιατί τα επώνυμα αποστάγματα είναι προτιμότερα των χύμα;
Το χύμα τσίπουρο από αποσταγματοποιούς, που είναι πιθανόν να μην γνωρίζουν να τηρούν κανόνες υγιεινής και ασφάλειας κατά την παραγωγική διαδικασία και διακίνηση του, αποτελεί πρόβλημα για το παραδοσιακό αυτό απόσταγμα και τους καταναλωτές.
Συχνά λοιπόν, είναι πολύ επικίνδυνο το χύμα τσίπουρο, καθώς πωλείται ανεξέλεγκτα ως δήθεν παραδοσιακό κι ανόθευτο προϊόν και αυτή η νοοτροπία χρόνων δύσκολα μπορεί να εκριζωθεί από την κουλτούρα μας.
Θα μπορούσαν να εντατικοποιηθούν οι έλεγχοι για να προστατευτεί ο καταναλωτής από τα μη επώνυμα, μη εμφιαλωμένα προϊόντα. Για παράδειγμα ένα χημικό που προέρχεται από κακή απόσταξη και είναι η μεθανόλη που μπορεί να προκαλέσει βλάβες στην υγεία του καταναλωτή. Η μεθανόλη συνήθως προέρχεται από δήθεν παραδοσιακά, χύμα τσίπουρα που κάποιος σε κάποιο χωριό παράγει ακολουθώντας τη συνταγή που έμαθε από τον παππού του.
Οι κίνδυνοι για την υγεία ενδέχεται να προκύψουν από τη χρήση πρώτων υλών, – οι οποίες ορισμένες φορές δεν είναι καν στέμφυλα – αμφίβολης ποιότητας, από τη μεταφορά και αποθήκευση αποσταγμάτων σε ακατάλληλες πλαστικές αντί για γυάλινες συσκευασίες για λόγους ευκολίας και κόστους, καθώς και από την πιθανή περιεκτικότητα σε επικίνδυνες ουσίες, όπως μεθανόλη, βαρέα μέταλλα (κασσίτερος, μόλυβδος, χαλκός), πλαστικοποιητές κ.α., που έχουν να κάνουν με την κακές πρακτικές που ακολουθούνται είτε από άγνοια , είτε από σκοπιμότητα για μεγιστοποίηση του κέρδους, κάτω από την κάλυψη της ανωνυμίας του προϊόντος.
Οι συνέπειες από την κατανάλωση αποσταγμάτων αυτού του είδους μπορεί να είναι σοβαρές. Ο ανυποψίαστος καταναλωτής μπορεί να αισθανθεί από ζαλάδες μέχρι και γαστρεντερολογικές διαταραχές από δηλητηρίαση, ενώ η ακατάλληλη και τοξική μεθανόλη ενδέχεται να προκαλέσει ακόμα και τύφλωση.
Η μεθανόλη ή ξυλόπνευμα είναι τοξική ουσία, που σε υψηλές συγκεντρώσεις προκαλεί ζημιά στο οπτικό νεύρο, ενώ μπορεί να προκαλέσει ακόμη και το θάνατο. Πιο δύσκολο να εκτιμηθούν είναι οι μακροχρόνιες συνέπειες ακατάλληλου και επικίνδυνου τσίπουρου που περιέχει καρκινογόνες ουσίες.
Για την προάσπιση του τσίπουρου ως παραδοσιακού ελληνικού προϊόντος, επιβάλλεται η θέσπιση αυστηρών κανόνων και ελέγχων, κατά την παραγωγική διαδικασία και τη διακίνησή του. Μόνον έτσι θα αναδειχθεί το προϊόν, θα είναι ποιοτικό και ασφαλές για τον καταναλωτή και θα διασφαλίζεται η δημόσια υγεία.
Σε κάθε περίπτωση ας είναι ο καταναλωτής σκεπτικός και επιφυλακτικός απέναντι σε ένα χύμα τσίπουρο χωρίς ετικέτα, που έχει φτάσει στο ποτήρι του χωρίς τον απαραίτητο υγειονομικό έλεγχο καθ’ όλη τη διάρκεια της παραγωγής του, όπως υποχρεούνται τα επώνυμα αποστάγματα να ακολουθούν.
