«Χαμογελαστή κατάθλιψη»: Όταν η απόγνωση μένει καλά κρυμμένη
Πόσοι άνθρωποι φαντάζεστε ότι δείχνουν ευτυχισμένοι, αλλά στην πραγματικότητα παλεύουν με καταθλιπτικές σκέψεις σε καθημερινή βάση; Έχουμε στο μυαλό μας ότι τα άτομα που παλεύουν με την κατάθλιψη τυπικά μένουν απομονωμένοι και η ζωή τους είναι δυσλειτουργική.
Αυτό που ίσως δεν γνωρίζουμε είναι ότι η κατάθλιψη δεν βιώνεται με τον ίδιο τρόπο. Κάποιοι μπορεί να μην έχουν καν αντιληφθεί ότι εμφανίζουν αυτή την ψυχική διαταραχή, ειδικά αν φαίνεται ότι διαχειρίζονται την καθημερινότητα. Δεν θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε ότι κάποιος που χαμογελά, κάνει αστεία, λειτουργεί σωστά, περνά κατάθλιψη.
Στην πρακτική μου, εκείνοι που εκπλήσσονται περισσότερο όταν μαθαίνουν ότι βιώνουν κάποια μορφή κατάθλιψης είναι εκείνοι που εμφανίζουν «χαμογελαστή κατάθλιψη». Οι περισσότεροι δεν έχουν ακούσει καν τον όρο. Ο ορισμός που έχει ανεπίσημα δοθεί είναι ο εξής: τα άτομα με «χαμογελαστή κατάθλιψη» εμφανίζονται ευτυχισμένα και χαρούμενα στους άλλους, χαμογελούν συχνά, ενώ εσωτερικά υποφέρουν από καταθλιπτικά συμπτώματα. Οι περισσότεροι άνθρωποι αγνοούν τα συναισθήματά τους και τα καταπιέζουν.
Μπορεί να μην έχουν καν επίγνωση της κατάθλιψής τους ή να μη θέλουν να την αναγνωρίσουν για να μη φανούν αδύναμοι και ευάλωτοι στους άλλους, αλλά πρωτίστως στον ίδιο τους τον εαυτό. Το κύριο χαρακτηριστικό της χαμογελαστής κατάθλιψης είναι η θλίψη.
Το χαμόγελο και η «μάσκα» που φορούν είναι ένας μηχανισμός άμυνας, μια απόπειρα να κρύψουν τα αληθινά τους συναισθήματα.
Στην πραγματικότητα μπορεί να πενθούν για μια αποτυχημένη σχέση, να παλεύουν με δυσκολίες στο εργασιακό τους περιβάλλον ή να μην έχουν εντοπίσει τον σκοπό της ζωής τους. Η θλίψη μπορεί να καλύπτεται από μια συνεχή γενική αίσθηση ότι «κάτι δεν πάει καλά».
Άλλα συνήθη συμπτώματα «χαμογελαστής κατάθλιψης» είναι το άγχος, ο φόβος, ο θυμός, η κόπωση, η ευερεθιστότητα, η απόγνωση και η απελπισία. Τα άτομα που εμφανίζουν αυτή τη μορφή κατάθλιψης συνήθως δυσκολεύονται να κοιμηθούν, δεν βρίσκουν απόλαυση σε δραστηριότητες και μειώνεται η libido τους.
Ένας άλλος τρόπος να σκεφτούμε την «χαμογελαστή κατάθλιψη» είναι να τη δούμε ως μια μάσκα. Συνήθως αυτά τα άτομα καταφέρνουν να διατηρήσουν την εργασία τους, να ασχολούνται με το σπίτι και την οικογένειά τους επιτυχώς, να γυμνάζονται και να έχουν μια δραστήρια κοινωνική ζωή. Φορώντας τη μάσκα, όλα δείχνουν υπέροχα. Ωστόσο, πίσω από αυτή τη μάσκα υποφέρουν από θλίψη, κρίσεις πανικού, χαμηλή αυτοεκτίμηση, αυπνία, ακόμα και αυτοκτονικούς ιδεασμούς.
Αν εσείς ή κάποιος που γνωρίζετε μπορεί να υποφέρει από «χαμογελαστή κατάθλιψη», τα καλά νέα είναι ότι υπάρχει διαθέσιμη βοήθεια. Μάλιστα η θεραπεία σε τέτοιες περιπτώσεις έχει υψηλά ποσοστά επιτυχίας. Είτε μέσω συμβουλευτικής, είτε μέσω ψυχοθεραπείας, υπάρχει η δυνατότητα να οδηγηθούμε με ασφάλεια και επιτυχία μακριά από την μαύρη αυτή τρύπα και να απελευθερωθούμε από τη θλίψη.
Rita Labeaune, κλινική ψυχολόγος
