Γιατί οι σάλπιγγες μπορεί να «βουλώσουν»;
Καταρχάς, ο ιατρικός όρος δεν είναι «κλειστές» ή «βουλωμένες» σάλπιγγες, αν και αμφότερες αυτές οι λέξεις περιγράφουν αρκετά ικανοποιητικά την κατάσταση, αλλά «μη διαβατές» σάλπιγγες.
Οι σάλπιγγες, όπως φαίνεται και στην παρακάτω εικόνα, είναι δύο λεπτοί σωλήνες – μία αριστερή και μία δεξιά – που συνδέουν τη δεξιά και την αριστερή γωνία της ενδομητρικής κοιλότητας (κέρατα της μήτρας είναι ο ανατομικός όρος) με την περιτοναϊκή κοιλότητα, στην οποία εντοπίζονται οι ωοθήκες.
Έτσι η κάθε σάλπιγγα έχει ένα μητριαίο στόμιο, που «ανοίγει» μέσα στην ενδομητρική κοιλότητα και ένα κοιλιακό στόμιο, το οποίο «ανοίγει» πλησίον της ομόπλευρης ωοθήκης (αριστερή σάλπιγγα – αριστερή ωοθήκη και δεξιά σάλπιγγα – δεξιά ωοθήκη).
Εναλλακτική ονομασία των σαλπίγγων είναι ωαγωγοί, αφού δια των σωλήνων αυτών το «ωάριο» μετά την ωοθυλακιορρηξία «άγεται» (δηλαδή «οδηγείται») προς την ενδομητρική κοιλότητα. Στη διαδρομή του αυτή, αν εντός της σάλπιγγας συναντήσει ζωντανά σπερματοζωάρια, τότε επιτυγχάνεται η γονιμοποίηση. Πάντως, φαίνεται, πως η σημασία των σαλπίγγων για τη γονιμότητα της γυναίκας είναι πιο πολύπλοκη από αυτή του να παρέχουν απλά την «οδό» του ωαρίου προς την ενδομητρική κοιλότητα.
Σε κάθε περίπτωση, αν η σάλπιγγα είναι μη διαβατή, η πορεία του ωαρίου προς την ενδομητρική κοιλότητα παρεμποδίζεται και η γονιμοποίηση του ωαρίου μέσω της μη διαβατής αυτής σάλπιγγας είναι αδύνατη. Έτσι «κλειστή» σάλπιγγα, σημαίνει «μη λειτουργική» σάλπιγγα.
Γιατί μία σάλπιγγα μπορεί να «κλείσει»;
Τα βασικά αίτια μη διαβατότητας των σαλπίγγων περιλαμβάνουν:
Διάχυτη φλεγμονή στην περιοχή της πυέλου. Η φλεγμονή αυτή μπορεί να είναι ασυμπτωματική και συχνά οφείλεται σε μικροβιακή λοίμωξη από Χλαμύδια ή Γονόρροια.
Ενδομητρίωση. Ο εντοπισμός ενδομητρικού ιστού εντός της κοιλιάς συνδέεται με την εμφάνιση τοπικής φλεγμονής, η οποία συχνά οδηγεί σε απόφραξη των σαλπίγγων. Η ενδομητρίωση είναι μία από τις συνηθέστερες αιτίες απόφραξης των σαλπίγγων.
Σκωληκοειδίτις. Ειδικά σε περίπτωση ρήξης της σκωληκοειδούς απόφυσης (εντοπίζεται πλησίον της δεξιάς σάλπιγγας), λόγω φλεγμονής, είναι πιθανό να προκληθεί τοπική φλεγμονή, που καθιστά τη μία (συνήθως τη δεξιά) ή και τις δύο σάλπιγγες μη διαβατότητα.
Έκτοπη ή Εξωμήτρια κύηση. Σε μεγάλο ποσοστό των περιπτώσεων εξωμήτριας κύησης, απαιτείται χειρουργική επέμβαση στην περιοχή της σάλπιγγας, η οποία συνήθως οδηγεί στην αφαίρεση της συγκεκριμένης σάλπιγγας.
Ινομυώματα ή Πολύποδες. Η παρουσία των μορφωμάτων αυτών ενδέχεται να συνδέεται με απόφραξη των σαλπίγγων. Θεωρητικά αφαίρεση των μορφωμάτων αυτών θα αποκαθιστούσε τη διαβατότητα της σάλπιγγας, αλλά θα προϋπέθετε επέμβαση πλησίον της σάλπιγγας, η οποία συχνά συνδέεται με την εμφάνιση συμφύσεων, που θα απέφρασσαν εκ νέου τη σάλπιγγα.
Αποβολή. Η αποβολή αυτή καθαυτή συνήθως δεν συνδέεται με απόφραξη των σαλπίγγων, ενδέχεται όμως, αν δεν γίνει καθαρισμός της ενδομητρικής κοιλότητας εγκαίρως δια απόξεσης, τα προϊόντα της αποβολής, που παραμένουν εντός αυτής, να προκαλέσουν φλεγμονή στην ενδομητρική κοιλότητα, η οποία εν συνεχεία να προκαλέσει απόφραξη των σαλπίγγων.
Χειρουργική στείρωση. Κάποιες γυναίκες ζητάνε από τον ιατρό, για λόγους αντισύλληψης να προβεί σε επέμβαση χειρουργικής απόφραξης των σαλπίγγων, που ονομάζεται απολίνωση των σαλπίγγων.
Συγγενείς (υφίστανται από τη γέννηση της γυναίκας) ανατομικές ανωμαλίες της μήτρας.
Είναι σχετικά σπάνιες περιπτώσεις, στις οποίες η σάλπιγγα ενδέχεται να λείπει τελείως. Συχνά οι ανωμαλίες αυτές συνδέονται με απουσία των ωοθηκών και παρουσία ανατομικών ανωμαλιών της μήτρας.
Πώς γίνεται η διάγνωση της ύπαρξης μη διαβατής σάλπιγγας;
Η απόφραξη μίας ή αμφοτέρων των σαλπίγγων είναι συνήθως ασυμπτωματική.
Η εξέταση αναφοράς, δια της οποίας γίνεται η αξιολόγηση της διαβατότητας των σαλπίγγων είναι η Υστεροσαλπιγγογραφία.
