Περιττά κιλά; Βοηθήστε το μυαλό, για να αλλάξει το σώμα!
Η παχυσαρκία είναι ένα από τα πλέον διογκούμενα και ανησυχητικά προβλήματα στην Ελλάδα. Αν δεν καταφέρουμε να κατανοήσουμε τις συναισθηματικές αιτίες που οδηγούν στην υπερκατανάλωση φαγητού, είναι πολύ πιθανό να αντιμετωπίσουμε μακροχρόνια προβλήματα υγείας.
Ο πολύ υψηλός Δείκτης Μάζας Σώματος, δηλαδή, το σωματικό βάρος που είναι σημαντικά πιο μεγάλο από αυτό που θεωρείται υγιές για το ύψος μας, αυξάνει τον κίνδυνο για σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως η υπέρταση, οι καρδιοπάθειες και το εγκεφαλικό, ο διαβήτης Τύπου 2, οι ασθένειες στη χοληδόχο κύστη, η χρόνια κόπωση, το άσθμα, η υπνική άπνοια και ορισμένες μορφές καρκίνου.
Χρήσιμο είναι να αναφερθεί, ότι είναι πλέον διαθέσιμη και στην Ελλάδα φαρμακευτική αγωγή ως συμπλήρωμα μιας δίαιτας μειωμένων θερμίδων και σωματικής άσκησης, που οδηγεί σε έως και 4 φορές μεγαλύτερη απώλεια βάρους σε σύγκριση με την απώλεια βάρους που επιτυγχάνεται μόνο με τη δίαιτα και άθληση.
Το φάρμακο αυτό (συνδυασμός των δραστικών ουσιών υδροχλωρικής ναλτρεξόνης/ υδροχλωρικής βουπροπιόνης) δρα σε περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται στον έλεγχο της πρόσληψης τροφής και της δαπάνης κατανάλωσης ενέργειας και διατίθεται υπό μορφή δισκίων παρατεταμένης αποδέσμευσης. Στην Αμερική έχει περισσότερο από 2,5 χρόνια κυκλοφορίας και περισσότερο από 1,5 εκ. ασθενείς.
Στις γυναίκες, η παχυσαρκία μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στο σύστημα αναπαραγωγής. Μελέτες δείχνουν ότι σε περιπτώσεις νοσογόνου παχυσαρκίας μπορεί να μειωθεί το προσδόκιμο ζωής, ειδικά αν πρόκειται για νεαρή ενήλικα.
Οι αιτίες της παχυσαρκίας σπάνια περιορίζονται σε γενετικούς παράγοντες, παρατεταμένη υπερβολική κατανάλωση τροφής & καθιστική ζωή. Ό,τι κάνουμε ή δεν κάνουμε συχνά προέρχεται από τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας.
Για παράδειγμα, η λύπη, η ανησυχία και το στρες συχνά μας οδηγούν στο να τρώμε περισσότερο από όσο χρειάζεται. Αν δεν αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά αυτά τα συναισθήματα, οι όποιες ευκαιριακές ή βραχυπρόθεσμες προσπάθειες για απώλεια βάρους θα αποβούν αποτυχημένες και, ίσως, μας οδηγήσουν σε μακροχρόνια προβλήματα υγείας.
Διάδραση μυαλού & σώματος
Η παχυσαρκία συχνά συνοδεύεται από κατάθλιψη. Όμως, η μία κατάσταση επηρεάζει άμεσα και ενεργοποιεί την άλλη. Οι γυναίκες, όχι μόνο τείνουν να έχουν ελαφρώς αυξημένο Δ.Μ.Σ. από τους άνδρες, αλλά είναι πολύ πιο ευάλωτες στον «κύκλο» της κατάθλιψης που οφείλεται στην παχυσαρκία. Σε πρόσφατη μελέτη, η γυναικεία παχυσαρκία συνδέθηκε με αύξηση της μείζονος κατάθλιψης, σε ποσοστό 37%. Επιπλέον, φαίνεται ότι οι γυναίκες με υψηλό Δ.Μ.Σ. έχουν πιο συχνές αυτοκτονικές σκέψεις.
Η κατάθλιψη μπορεί να προέρχεται αλλά και να προκαλεί άγχος, το οποίο με τη σειρά του, μπορεί να μας οδηγήσει σε αλλαγή της συμπεριφοράς, γύρω από τις διατροφικές μας συνήθειες και τις δραστηριότητές μας. Όσοι έχουμε δυσκολία να συνέλθουμε, μετά από ξαφνικά ή έντονα αρνητικά συναισθηματικά γεγονότα (απώλεια συγγενών ή αγαπημένων προσώπων, δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις, ανεργία και σοβαρά προβλήματα υγείας), αρχίζουμε να τρώμε λάθος τροφές, σε υπερβολικό βαθμό, χωρίς να το καταλάβουμε ή αμελούμε την άσκησή μας. Σύντομα, αυτές οι συμπεριφορές γίνονται συνήθειες και είναι πολύ δύσκολο να αλλάξουν.
Το τσιμπολόγημα, μια συμπεριφορά που σχετίζεται με την παχυσαρκία αλλά και με τη νευρική ανορεξία, είναι επίσης σύμπτωμα κατάθλιψης. Μελέτη σε άτομα με προβλήματα «τσιμπολογήματος» έδειξε ότι το 51% αυτών είχε ιστορικό μείζονος κατάθλιψης. Περαιτέρω έρευνα έδειξε ότι παχύσαρκες γυναίκες με διαταραχή «τσιμπολογήματος», οι οποίες δεχόντουσαν πειράγματα για την εμφάνισή τους, ανέπτυξαν αργότερα δυσαρέσκεια για το σώμα τους και κατάθλιψη.
Το τσιμπολόγημα, μια συμπεριφορά που σχετίζεται με την παχυσαρκία αλλά και με τη νευρική ανορεξία, είναι επίσης σύμπτωμα κατάθλιψης. Μελέτη σε άτομα με προβλήματα «τσιμπολογήματος» έδειξε ότι το 51% αυτών είχε ιστορικό μείζονος κατάθλιψης. Περαιτέρω έρευνα έδειξε ότι παχύσαρκες γυναίκες με διαταραχή «τσιμπολογήματος», οι οποίες δεχόντουσαν πειράγματα για την εμφάνισή τους, ανέπτυξαν αργότερα δυσαρέσκεια για το σώμα τους και κατάθλιψη.
Μπορούμε να κάνουμε κάτι;
Η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και αντίστοιχων προβλημάτων ελέγχου του σωματικού βάρους, απαιτούν την προσαρμογή μας σε νέες συνήθειες που «υιοθετούν» έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής. Όμως, ας μην επιχειρήσουμε ξαφνικές και δραματικές αλλαγές στη διατροφή ή στις δραστηριότητές μας. Κινδυνεύουμε, όχι μόνο να επιδεινώσουμε μια ήδη ασταθή κατάσταση στην υγεία μας, αλλά και να αγνοήσουμε τις κύριες συμπεριφορές και τα συναισθηματικά θέματα που προκάλεσαν, εξαρχής, την παχυσαρκία.
Αντίθετα, ας σκεφθούμε μια περισσότερο «ομαδική προσέγγιση» που περιλαμβάνει παροχή συμβουλών από εξειδικευμένους επαγγελματίες Υγείας. Ο γιατρός μπορεί να μας βοηθήσει να σχεδιάσουμε ένα ασφαλές πρόγραμμα απώλειας βάρους, που περιλαμβάνει διατροφή και άσκηση. Ένας ψυχολόγος θα μπορούσε να μας βοηθήσει στη συναισθηματική πλευρά της εξίσωσης, δηλαδή, στο άγχος, στην κατάθλιψη ή στις εμπειρίες που μας οδήγησαν να πάρουμε βάρος.
Ας δούμε μερικές πρακτικές συμβουλές, ώστε να αντιμετωπίσουμε την παχυσαρκία:
Σκεπτόμαστε τι τρώμε και για ποιον λόγο. Καταγράφουμε τις διατροφικές μας συνήθειες, σημειώνοντας καθετί που τρώμε, μαζί με την ώρα και την ποσότητα του φαγητού. Κι ακόμη, σημειώνουμε τις σκέψεις μας και τη διάθεσή μας εκείνη τη στιγμή. Είμαστε λυπημένοι ή αναστατωμένοι για κάτι; Μήπως έχουμε άγχος & αναζητάμε «παρηγοριά» στο φαγητό;
Μειώνουμε τις μερίδες, τρώγοντας τις ίδιες τροφές. Στην προσπάθεια να αισθανθούμε λιγότερη στέρηση από τη δίαιτα, σύντομα θα διαπιστώσουμε ότι και οι μικρότερες μερίδες είναι εξίσου ικανοποιητικές. Κι αυτό είναι σίγουρα μια καλή βάση για να μειώσουμε με ασφάλεια την όρεξή μας, ακόμη περισσότερο.
Ενώ η θεραπεία της παχυσαρκίας συχνά βοηθά στη μείωση της κατάθλιψης, η απώλεια βάρους δε θα είναι ποτέ επιτυχής εάν παραμείνουμε γεμάτοι άγχος και αρνητικά συναισθήματα. Ας προσπαθήσουμε να λύσουμε αυτά τα θέματα πριν ξεκινήσουμε ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους.
Η απώλεια βάρους είναι πάντα πιο εύκολη όταν έχουμε την υποστήριξη των φίλων και της οικογένειάς μας. Έρευνες δείχνουν ότι όσοι έχουμε βοήθεια από το οικείο περιβάλλον μας, χάνουμε πιο εύκολα βάρος.
Ξεπερνάμε τις μέρες που φάγαμε λίγο ή αρκετά παραπάνω, ενώ δεν «έπρεπε». Ενοχές αυτού του είδους είναι συχνά πρόβλημα κάποιων γυναικών που τείνουν να είναι πολύ σκληρές με τον εαυτό τους όταν χάνουν τον έλεγχο και την πειθαρχία τους.
Αναζητούμε τις σκέψεις ή τα συναισθήματα που μας οδήγησαν να φάμε περισσότερο και πώς θα μπορούσαμε να τις αντιμετωπίσουμε, χωρίς να τσιμπολογάμε. Ο γιατρός θα μπορούσε να μας βοηθήσει, ώστε να ξεπεράσουμε αυτά τα δυσάρεστα συναισθήματα.
Σε σχέση με την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας στη χώρα μας, συστήνεται στους υπέρβαρους και παχύσαρκους να απευθυνθούν στον γιατρό τους, ο οποίος θα τους υποδείξει τον κατάλληλο τρόπο (δίαιτα, άσκηση, φαρμακευτική αγωγή κ.α.) όχι μόνο για την απώλεια σωματικού βάρους, αλλά και για τη διατήρησή του σε φυσιολογικά επίπεδα στο μέλλον. Συμβουλές ενημέρωσης για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα www.mychoicemylife.gr και στο Facebook @mychoicemylifegreece.
