Αγγελική: Οι ιδιότητες του θεραπευτικού φυτού και τρόποι παρασκευής
Όνομα: Αγγελική
Επιστημονική ονομασία: Αγγελική η Αρχάγγελος – Angelica archangelica
Οικογένεια: Σκιαδοφόρων ή σκιαδανθών ή ουμπελλιφόρων
Άλλα ονόματα: Νεροκάλαμο
Περιγραφή
Πολυετές φυτό που ζει 2-4 χρόνια. Η ρίζα του είναι πασσαλώδης, χοντρή, ατρακτοειδής, σκεπασμένη με μερικές κλωστές εξωτερικά σκούρες και εσωτερικά ασπριδερές. Τα φύλλα του είναι μεγάλα και σύνθετα, ανοιχτοπράσινα, διπλά ή τριπλά και το μέγεθός τους μικραίνει προς το πάνω μέρος του φυτού. Τα φυτά που είναι σε άγρια κατάσταση φέρουν μόνο μερικές κανονικές ρίζες, το ρίζωμα όμως των καλλιεργούμενων φυτών δίνει ένα μεγάλο αριθμό ριζών.
Το στέλεχος φτάνει τα 2 μέτρα σε ύψος, είναι κοίλο και καταλήγει σε ραβδώσεις και φτάνει μέχρι τα 6cm πάχος. Η άγρια Αγγελική είναι βρώσιμο βότανο. Στη Βόρεια Ευρώπη είναι αυτοφυές. Στην Ελλάδα το συναντάμε στο Πήλιο, στον Παρνασσό, στην Οίτη, στην Πρέβεζα και στη Μεσσήνη και κυρίως το είδος Angelica Silvestris, γνωστή με το όνομα νεροκάλαμο.
Το βρίσκουμε κοντά σε υγρά δάση, σε χαράδρες κι ανάμεσα σε βράχια. Τα άνθη του έχουν αρσενικά και θηλυκά όργανα και γονιμοποιούνται από τις μέλισσες. Είναι μελισσοκομικό και φαρμακευτικό φυτό και όλα τα μέρη του αναδύουν ένα ευχάριστο άρωμα.
Το βότανο ανθίζει από Ιούλιο μέχρι Σεπτέμβριο. Οι σπόροι του ωριμάζουν από Αύγουστο μέχρι Οκτώβριο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιείται κύρια το ρίζωμα του φυτού, το οποίο συλλέγουμε από Μάρτιο μέχρι Απρίλιο και από Σεπτέμβριο μέχρι Οκτώβριο. Χρησιμοποιούνται όμως και τα σπέρματα του, μετά το δέσιμο των ανθέων του και τα μυρωδάτα φύλλα του και είναι χρήσιμα τόσο στη φαρμακευτική όσο και στην ποτοποιϊα.
Συστατικά
Περιέχει αιθέριο έλαιο αποτελούμενο από φελλανδρίνη, οργανικά οξέα και μια κουμαρίνη, την αγγελικίνη, αγγελικό οξύ, πινίνη, πικρά στοιχεία και τανίνη.
Ιστορία και παράδοση
Λέγεται ότι οι αρχιτέκτονες της αρχαίας Ελλάδας εμπνεύστηκαν τις αυλακωτές κολώνες των ναών από το κομψό, αυλακωτό στέλεχος της αγγελικής της αγρίας ή από κάποιο παραπλήσιο είδος σκιαδοφόρων. Αν παραβάλουμε το στέλεχος του φυτού με μία δωρική κολώνα μένουμε κατάπληκτοι από την ομοιότητα.
Η Αγγελική ήταν γνωστή από το Μεσαίωνα, όπου πίστευαν ότι το φυτό είχε θεία προέλευση για αυτό και το χρησιμοποιούσαν σε τελετές και λειτουργίες, αφού μόνο με …έργο του Θεού μπορούσε να συγκριθεί η δράση της.
Θεραπευτικές δράσεις
-Η ρίζα και οι σπόροι του φυτού δρουν ως αντισπασμωδικό, αρωματικό, άφυσο, εφιδρωτικό, διουρητικό, εμμηναγωγό, αποχρεμπτικό, διεγερτικό, στομαχικό, τονωτικό.
-Χρησιμοποιείται κατά των κολικών, κατά του κρυολογήματος, κατά του πυρετού και των δηλητηριάσεων.
-Γενικά δρα εναντίον όλων των φαινομένων της ατονίας του πεπτικού συστήματος και των νευρικών πονοκεφάλων.
-Με τη μορφή πομάδας χρησιμοποιείται σε ρευματισμούς, αρθρίτιδες και παθήσεις του δέρματος.
-Έχει επίσης ιδιότητες αντιβακτηριακές και αντιμυκητιακές.
Χρησιμοποιείται ακόμη ως καρδιοτονωτικό και ως ευεργετικό για τα μάτια.
-Από τη ρίζα της εξάγεται το αιθέριο έλαιο της αγγελικής, που έχει τονωτικές και δυναμωτικές ιδιότητες.
-Το αφέψημα του φυτού χρησιμοποιείται για θεραπεία βρογχικού άσθματος, καταρροή, βήχα και δυσπεψία.
-Τα φύλλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν κομπρέσα, σε φλεγμονές του στήθους.
-Τα φύλλα χρησιμοποιούνται επίσης με καταπλάσματα, σε περιπτώσεις μωλώπων (πρέπει να ξέρουμε πάντως πως, όταν το φυτό ξεραθεί, τα φύλλα χάνουν τη χρησιμότητά τους για καταπλάσματα).
Άλλες χρήσεις
Οι μίσχοι και οι σπόροι της αγγελικής χρησιμοποιούνται στη ζαχαροπλαστική και συγκεκριμένα το στέλεχος και τα φύλλα χρησιμοποιούνται σε γλυκίσματα και ζαχαρωτά.
Οι σπόροι της χρησιμοποιούνται ως καρύκευμα και τα φύλλα και οι νεαροί βλαστοί ως αρωματικό στις σαλάτες.
Χρησιμοποιείται επίσης ως παρασιτοκτόνο (η σκόνη των καρπών του) και παράγει μία καλή κίτρινη χρωστική ουσία.
Το αιθέριο έλαιο της αγγελικής χρησιμοποιείται στην Παρασκευή κάποιων λικέρ, όπως η Βενεδικτίνη κλπ.
Παρασκευή – δοσολογία
-Αφέψημα: ρίξτε 1 κ.γ κομμένη ρίζα σε ένα φλιτζάνι νερό, βράστε το και κατόπιν χαμηλώστε τη φωτιά και αφήστε το να σιγοβράσει για 2 λεπτά. Κατεβάστε το από τη φωτιά και αφήστε το για 15 λεπτά. Πίνετε 1 φλιτζάνι τρεις φορές την ημέρα.
-Βάμμα: 2-5 ml βάμματος τρεις φορές την ημέρα.
-Υπό μορφή σκόνης της ρίζας, χρησιμοποιείται δύο φορές την ημέρα, σε ποσότητα μιας πρέζας, με την ίδια ποσότητα νερού.
Ενδιαφέροντα
Για βρογχικά προβλήματα συνδυάζεται καλά με το βήχιο και το μαρρούβιο. Για την δυσπεψία, τον τυμπανισμό και την ανορεξία συνδυάζεται με το χαμομήλι.
Λέγεται ότι η ρίζα του φυτού σε σκόνη, κάνει να αηδιάσει κανείς τα οινοπνευματώδη ποτά.
Προφυλάξεις
Μεγάλες δόσεις του φυτού μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά το κεντρικό νευρικό σύστημα, αρχικά το διεγείρουν και μετά το παραλύουν. Επίσης μπορεί να επιβαρύνει την υπέρταση και τις λειτουργίες της καρδιάς και της αναπνοής.
Το φυτό μοιάζει με το δηλητηριώδες κώνειο η ρίζα του οποίου είναι βολβώδης και θέλει προσοχή να μην γίνει μπέρδεμα μεταξύ των δύο βοτάνων.
Δεν ενδείκνυται για τις εγκύους και τους διαβητικούς.
Όταν κάνουμε καταπλάσματα το δέρμα γίνεται φωτοευαίσθητο και χρειάζεται προσοχή.
