Παγκόσμια Ημέρα Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας: Η ΧΑΠ 5η αιτία θανάτου παγκοσμίως
H χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) ευθύνεται ετησίως για περισσότερους από τρία εκατομμύρια θανάτους στον πλανήτη μας και εκτιμάται ότι οδηγεί παγκοσμίως σε περισσότερα από 29 εκατομμύρια χρόνια ζωής σε συνθήκες αναπηρίας (disability-adjusted life-years).
Η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τον «σιωπηλό δολοφόνο», τη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της ΧΑΠ, στις 15 Νοεμβρίου 2017.
Παγκόσμιες διαπιστώσεις
1. Η ΧΑΠ είναι η 5η αιτία θανάτου παγκοσμίως και θα ανέβει στην 3η θέση έως το 2020.
2. Ευθύνεται κάθε χρόνο για περισσότερους από τρία εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως και εκτιμάται ότι προκαλεί περισσότερα από 29 εκατομμύρια χρόνια ζωής σε συνθήκες αναπηρίας (disability-adjusted life-years).
3. Το συνολικό κόστος σε φάρμακα, νοσηλείες και για την όλη αντιμετώπιση της νόσου είναι τεράστιο (π.χ. στις ΗΠΑ ξοδεύονται 24 δις δολάρια ετησίως).
4. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατέταξε τη ΧΑΠ ως μία από τις 5 πιο επικίνδυνες ασθένειες της επόμενης χιλιετίας και συντονίζει προσπάθειες για την αντιμετώπισή της, όπως αυτή με το ακρωνύμιο GOLD (Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease).
Διαπιστώσεις για την Ελλάδα
1. Εννέα ενήλικες καπνιστές στους 100 στη χώρα μας, δηλαδή περίπου 600.000 Έλληνες, πάσχουν από τη νόσο (8,4%).
2. Το 56%, δηλαδή 300.000, αυτών δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν.
3. Οι μισοί πάσχοντες συνεχίζουν να καπνίζουν.
4. Οι άνδρες πάσχουν 2,5 φορές συχνότερα από τις γυναίκες, 11,6% έναντι 4,8%
Τι προκαλεί τη ΧΑΠ
Το κάπνισμα, ενεργητικό και παθητικό, αποτελεί τον κυριότερο παράγοντα κινδύνου για τη ΧΑΠ. Τώρα τελευταία όμως, με την οικονομική κρίση, η χρήση τζακιών, σομπών κ.λπ. επιδεινώνει σοβαρά το πρόβλημα, ιδίως στα αστικά κέντρα.
Τα συμπτώματα της ΧΑΠ (βήχας, πτύελα, δύσκολη αναπνοή στην προσπάθεια) χαρακτηρίζονται από ύπουλη εμφάνιση και σταδιακή επιδείνωση. Το πρόβλημα με τα συμπτώματα είναι ότι έχουν τόσο ύπουλη εμφάνιση έτσι ώστε οι πάσχοντες για κάποια χρόνια τα θεωρούν λανθασμένα σαν μια φυσιολογική συνέπεια του καπνίσματος και της ηλικίας που αυξάνεται και να μην καταφεύγουν στον πνευμονολόγο για να εξεταστούν και να υποβληθούν σε σπιρομέτρηση, που είναι η εξέταση που αποκαλύπτει τη νόσο.
Ο σιωπηλός δολοφόνος
Η ΧΑΠ αποφράζει τους βρόγχους (τους αεραγωγούς που αναπνέουμε) και καταστρέφει κυριολεκτικά τους ιστούς των πνευμόνων. Οι βλάβες αυτές από ένα σημείο και μετά είναι μη αναστρέψιμες. Δυστυχώς, μόνο αφού καταστραφεί το 50-60% των πνευμόνων ο ασθενής αρχίζει να έχει σοβαρά συμπτώματα και 2-3 κρίσεις επιδείνωσης της αρρώστιας τον χρόνο, κρίσεις που συχνά τον οδηγούν να εισαχθεί και να νοσηλευτεί στο νοσοκομείο. Αν ο ασθενής συνεχίσει να αγνοεί τα ενοχλητικά συμπτώματα του βήχα, της απόχρεμψης και του εύκολου λαχανιάσματος (δύσπνοια) και να καπνίζει, αφήνει την αρρώστια να εξελιχθεί στην πιο προχωρημένη της μορφή. Σε αυτή ο ασθενής δεν μπορεί να κάνει καθημερινές οικιακές δουλειές, να κοιμηθεί, να μετέχει σε οικογενειακές διασκεδάσεις και να έχει σεξουαλική ζωή. Τελικώς ο ασθενής καθηλώνεται σε μια αναπηρική μορφή διαβίωσης στο σπίτι, απόλυτα εξαρτημένος από την οικογένειά του και από τη λήψη οξυγόνου όλο το 24ωρο.
Τι πρέπει να γίνει
1. Ο καπνιστής που είναι πάνω από τα 35 με ένα έστω από τα συμπτώματα βήχα, απόχρεμψη ή δύσπνοια να επισκεφτεί τον πνευμονολόγο και προφανώς να διακόψει το κάπνισμα.
2. Όλοι οι καπνιστές πρέπει να κάνουν ετήσια σπιρομέτρηση (ειδική εξέταση διαγνωστική της ΧΑΠ) σε πιστοποιημένα πνευμονολογικά ιατρεία και να καταφύγουν στα ιατρεία βοήθειας διακοπής καπνίσματος.
3. Τα άτομα που δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν διατρέχουν κίνδυνο εκδήλωσης σοβαρού εμφράγματος ή και εγκεφαλικού, συχνή επιπλοκή-συννοσηρότητα της ΧΑΠ.
4. Όλοι οι διαγνωσθέντες πρέπει να μπουν σε ειδικό πρόγραμμα θεραπείας και αποφυγής παραγόντων κινδύνου.
5. Η πολιτεία πρέπει να στελεχώσει τις υγειονομικές μονάδες με ειδικούς γιατρούς (πνευμονολόγους) για να αντιμετωπιστεί η παγκόσμια επιδημία.
6. Η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία καλεί όλους τους αρμοδίους να βοηθήσουν στην ανάπτυξη προγραμμάτων μείωσης της καπνιστικής συνήθειας, καθώς και μείωσης της ενδο-οικιακής (τζάκια, σόμπες) αλλά και εξω-οικιακής ατμοσφαιρικής ρύπανσης (αυτοκίνητα/βιομηχανικές εκπομπές).
7. Η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία καλεί όλους τους αρμοδίους να βοηθήσουν στην αυστηρή εφαρμογή της απαγόρευσης του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους.
