Ο σημαντικότερος παράγοντας στον οποίο οφείλεται η δυσκολία στην ανάγνωση είναι η ύπαρξη προβλημάτων στη γλωσσική επεξεργασία. Η ελλειμματική φωνολογική επίγνωση δυσκολεύει την αποθήκευση, την ανάκληση και την επεξεργασία των λέξεων ως συνόλων και θεωρείται ο πιο ισχυρός παράγοντας πρόβλεψης των αναγνωστικών δυσκολιών.
Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα βασικά χαρακτηριστικά ενός παιδιού με αναγνωστικές δυσκολίες:
Μπερδεύει τη σειρά του κειμένου
Αγνοεί τα σημεία στίξης και δε τονίζει σωστά τις λέξεις
Διαβάζει λάθος τις λέξεις, παραλείπει γράμματα ή συλλαβές
Δε χρωματίζει το λόγο του ανάλογα με το είδος του κειμένου
Δυσκολεύεται στην αποκωδικοποίηση των δίψηφων συμφώνων (τζ, γκ, στ, τσ, …)
Ο χρόνος ανάγνωσης είναι μακρύς
Κομπιάζει κατά την ανάγνωση
Διαβάζει λάθος ακόμα και λέξεις που επαναλαμβάνονται συχνά μέσα σε ένα κείμενο ή έχει συναντήσει στο παρελθόν
Δυσκολεύεται να εντοπίσει την κεντρική ιδέα του κειμένου και να διαμορφώσει άποψη γι’ αυτό που διάβασε
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα παραπάνω χαρακτηριστικά δεν αποτελούν διαγνωστικά κριτήρια. Σε περίπτωση που το παιδί παρουσιάζει έντονες αναγνωστικές δυσκολίες για μεγάλο χρονικό διάστημα, καλό θα είναι να γίνει έγκυρη αξιολόγηση από κάποιον ειδικό. Με τη σωστή και εξατομικευμένη εκπαιδευτική παρέμβαση μπορούν να αντιμετωπιστούν σε ικανοποιητικό βαθμό οι αναγνωστικές δυσκολίες του παιδιού. Στη συνέχεια παρουσιάζονται ορισμένες στρατηγικές για την αντιμετώπιση των αναγνωστικών δυσκολιών.
Στρατηγικές και τρόποι αντιμετώπισης των αναγνωστικών δυσκολιών:
Ζητήστε από το παιδί να διαβάσει καρτέλες με συλλαβές με βάση ένα συγκεκριμένο γράμμα (γα, γο, γω, γι, γη, γυ, γε, γαι, γοι, γει, για, γιο, γευ, γαυ, Γα, Γο, Γω, κ.τ.λ.). Ζητήστε του να τις διαβάζει κάθε φορά και πιο γρήγορα. Προχωρήστε στην επόμενη ομάδα συλλαβών μόλις το παιδί μάθει να διαβάζει σωστά και γρήγορα όλες τις συλλαβές.
Ζητήστε στο παιδί να διαβάσει δισύλλαβες λέξεις που αρχίζουν από ένα συγκεκριμένο γράμμα ή συλλαβή (γάλα, γάζα, γάτα, κ.τ.λ.). Ζητήστε του να τις διαβάζει κάθε φορά και πιο γρήγορα. Προχωρήστε στην επόμενη ομάδα λέξεων μόλις το παιδί μάθει να διαβάζει σωστά και γρήγορα όλες τις λέξεις. Στη συνέχεια δώστε του τρισύλλαβες, τετρασύλλαβες και πολυσύλλαβες λέξεις.
Ζητήστε από το παιδί να βρει, να πει και να γράψει λέξεις που να αρχίζουν από ένα συγκεκριμένο γράμμα, π.χ. το γράμμα ν (νερό, νύχι. νότα, κ.τ.λ.)
Ζητήστε από το παιδί να βρει, να πει και να γράψει λέξεις που να έχουν μια συγκεκριμένη συλλαβή, π.χ. η συλλαβή να (μάνα, κανάτα, μανάβης, κ.τ.λ.)
Δώστε στο παιδί λέξεις σε καρτέλες, στην αρχή δισύλλαβες, τρισύλλαβες και στη συνέχεια πολυσύλλαβες. Ζητήστε του με ένα ψαλίδι να κόψει ένα-ένα τα γράμματα και να τα λέει δυνατά. Στη συνέχεια, ανακατέψτε τα γράμματα και ζητήστε του να θυμηθεί και να ξαναφτιάξει τις λέξεις.
Δώστε στο παιδί καρτέλες με λέξεις που τους λείπει μια συλλαβή και ζητήστε του να τη βρει και να διαβάσει σωστά τις λέξεις, π.χ. λε_νι (λεμόνι), πο_λατο (ποδήλατο).
Δώστε στο παιδί να διαβάσει λέξεις με ομοιοκαταληξία, όπως ζάρι-ψάρι, λάβα-φάβα, κότα-ρότα, κ.τ.λ.
Δώστε στο παιδί να διαβάσει λέξεις που διαφέρουν μόνο στον τόνο, γέρος-γερός, άλλα-αλλά, θέα-θεά, νόμος-νομός, κ.τ.λ.
Δώστε στο παιδί να διαβάσει απλές προτάσεις, π.χ. πίνω γάλα, πάω στο σπίτι, κ.τ.λ. Καλό θα είναι η κάθε λέξη να είναι χρωματισμένη με διαφορετικό χρώμα.
Όταν το παιδί μάθει να διαβάζει γρήγορα τις συγκεκριμένες προτάσεις, προχωρήστε σε πιο σύνθετες.
Διαβάστε ένα κείμενο παρέα με το παιδί. Μια πρόταση ο ένας και μια πρόταση ο άλλος εναλλάξ.
Δώστε στο παιδί να διαβάσει μια εφημερίδα. Τις λέξεις που δεν μπορεί να διαβάσει σωστά κόψτε τις με ένα ψαλίδι και ζητήστε του να φτιάξει μια μικρή ιστορία με αυτές, κολλώντας τις λέξεις σε μια κόλλα χαρτί
Δώστε στο παιδί να διαβάσει κομικς, αστείες ιστορίες και κείμενα που έχουν θεματολογία που το ενδιαφέρουν.
Φώτης Παπαναστασίου
Ειδικός Παιδαγωγός
MSc Σχολική Ψυχολογία
www.eidikospaidagogos.gr
