Ο φόβος των Ευρωπαίων πως η περικοπή 1% του ΑΕΠ στις συντάξεις θα μπορούσε να εκτινάξει τους δημοσιονομικούς πολλαπλασιαστές και να εντείνει τις υφεσιακές πιέσεις στην Ελλάδα, φρενάροντας την ήδη προβληματική ανάπτυξη της χώρας, έχει ενεργοποιήσει αντίστοιχα αντανακλαστικά στους κόλπους των Ευρωπαϊκών θεσμών.
Για όσους δεν το γνωρίζουν, πολλαπλασιαστής είναι ο παράγοντας που δείχνει πόσες φορές μεγεθύνεται σε όλη την οικονομία μία μεταβολή στις δημόσιες δαπάνες ή στους φόρους.
Αν ο πολλαπλασιαστής είναι ίσος με 2, τότε περιοριστικά δημοσιονομικά μέτρα ύψους 1 δισ. ευρώ θα οδηγήσουν σε μείωση του ονομαστικού ΑΕΠ κατά 2 δισ. ευρώ. Αν οι δημόσιες δαπάνες αυξηθούν κατά 100 εκατ. ευρώ και το ΑΕΠ αυξηθεί κατά 150 εκατ. ευρώ, τότε ο πολλαπλασιαστής είναι ίσος με 1,5. Αν μειωθούν οι δαπάνες κατά 50 εκατ. ευρώ και το ΑΕΠ μειωθεί κατά 60 εκατ. ευρώ τότε ο πολλαπλασιαστής είναι 1,20.
Το ΔΝΤ υποστήριξε προ πενταετίας πως το πρώτο ελληνικό πρόγραμμα έφερε πολλαπλασιαστές πολύ υψηλότερους από αυτούς που εκτιμούσαν οι Ευρωπαϊκοί οργανισμοί. Έτσι, οι δανειστές εκτίμησαν το 2010 πως ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής ήταν μικρότερος του πραγματικού, με αποτέλεσμα να υποεκτιμήσουν το μέγεθος της ύφεσης.
Πιο απλά το ΔΝΤ παραδέχτηκε πως αν είχε χρησιμοποιηθεί ο ορθός πολλαπλασιαστής από την αρχή του προγράμματος θα είχε γίνει σαφές ότι χρειαζόμαστε μακρύτερη περίοδο προσαρμογής και διαγραφή χρέους.
Αν και οι Ευρωπαίοι δεν ενστερνίζονται τη συγκεκριμένη παραδοχή του ΔΝΤ, ωστόσο πλέον θέλουν να αποφύγουν μέτρα που θα μπορούσαν να βάλουν αναπτυξιακά προσκόμματα στην ελληνική οικονομία, όπως η περικοπή των συντάξεων.
Για την ακρίβεια θέλουν να ενεργοποιηθεί το προνομοθετημένο μέτρο μόνον εάν διαπιστωθεί πως δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική για να πετύχει η Ελλάδα το μεσοπρόθεσμο στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ έως το 2022.
Ευρωπαϊκή πηγή, μιλώντας προσφάτως στο CNN Greece, δήλωσε πως η συμφωνία για την περικοπή των συντάξεων το 2019 αποφασίσθηκε για να ανταποκριθεί στους πιο συντηρητικούς στόχους του ΔΝΤ, οι οποίοι με τα σημερινά δεδομένα έχουν ξεπεραστεί.
Για το τι θα ισχύσει πλέον η ίδια πηγή τόνισε πως η μπάλα είναι στο γήπεδο της Ελλάδος. «Θα εξαρτηθεί από το τι θέλει να κάνει η Ελλάδα, τι σκέφτονται οι θεσμοί για αυτό και πώς το θέμα θα γίνει αντιληπτό από τις άλλες χώρες της ευρωζώνης και τις αγορές», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Στη βάση αυτή το Συμβούλιο Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Οικονομικών υπό την καθοδήγηση του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Γιώργου Χουλιαράκη θα καταρτίσει μια μελέτη βιωσιμότητας για τις συντάξεις που θα καταδεικνύει αφενός πως οι δημοσιονομικοί στόχοι θα επιτευχθούν έως το 2022 χωρίς την περικοπή της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις και αφετέρου θα εμπεριέχει σενάρια για την επιβράδυνση της οικονομίας σε περίπτωση περικοπής των συντάξεων, ακόμη και εάν ενεργοποιηθούν τα λεγόμενα αντίμετρα.
Στόχος είναι η μελέτη βιωσιμότητας για το ασφαλιστικό σύστημα να πείσει το Eurogroup, αλλά και τις αγορές, ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα είναι πάνω από 3,5% του ΑΕΠ ακόμη και εάν δεν εφαρμοστούν οι περικοπές.
Για να γίνει αυτό, η κατάργηση της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις θα συνοδευθεί με κατάργηση των αντιμέτρων που είχαν ψηφιστεί για το 2019 (π.χ. παιδικοί σταθμοί, μείωση της συμμετοχής στη φαρμακευτική δαπάνη κ.ά.).
Ήδη σύμφωνα με αναλύσεις ειδικών, ο δείκτης συνταξιοδοτικών δαπανών προς το ΑΕΠ, χωρίς τις μειώσεις των συντάξεων την 1η Ιανουαρίου 2019, παραμένει σε επίπεδα χαμηλότερα του 16% του ΑΕΠ.
Η δε μη εφαρμογή των μειώσεων των συντάξεων το 2019 επηρεάζει ανοδικά τη συνταξιοδοτική δαπάνη, κυρίως την περίοδο 2020-2032, χωρίς όμως να υπερβαίνει το επίπεδο του 16% του ΑΕΠ.
Από το 2032 μέχρι το 2060 παρατηρείται ότι είτε με τις μειώσεις είτε χωρίς τις μειώσεις των συντάξεων ο δείκτης έχει την ίδια τιμή.
Σε κάθε περίπτωση, η κυβερνητική έκθεση θα υποβληθεί στην Κομισιόν μέσα στο Νοέμβριο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αξιολογήσει την πρόταση και θα υποβάλει τη δική της εισήγηση στο Eurogroup είτε στα μέσα του Νοεμβρίου, είτε στα μέσα του Δεκεμβρίου.
