Ο ανθρώπινος εγκέφαλος, παρά την εξέλιξη της επιστήμης, παραμένει ένας σχεδόν «αχαρτογράφητος» λαβύρινθος για την ιατρική. Σε ό,τι αφορά μάλιστα τις πνευματικές διαταραχές και ιδιαίτερα την διπολική διαταραχή, τα συμπτώματα είναι πολύ δύσκολο να επισημανθούν. Στη διάρκεια των μανιακών επεισοδίων, η διάθεση είναι ιδιαίτερα «ανεβασμένη», ενώ το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει στη διάρκεια των καταθλιπτικών επεισοδίων.
Η εικόνα της νόσου μπορεί να διαφέρει σημαντικά από άτομο σε άτομο, όσον αφορά στη διάρκεια των μανιακών και καταθλιπτικών επεισοδίων, ενώ είναι δυνατή η ταυτόχρονη συνύπαρξη μανιακών και καταθλιπτικών συμπτωμάτων.
Ορισμένοι εμφανίζουν πολύ έντονα μανιακά επεισόδια με ψυχωτικά συμπτώματα, όπως σύγχυση και πολύ σοβαρό παραλήρημα, ενώ άλλοι εμφανίζουν πολύ ήπια μανιακά επεισόδια, τις λεγόμενες υπομανίες. Κάποιοι εμφανίζουν πολύ σοβαρά καταθλιπτικά επεισόδια, ενώ κάποιοι άλλοι δεν εμφανίζουν καθόλου κατάθλιψη ή μόνο πολύ ήπιες καταθλίψεις.
Εναλλαγή συμπτωμάτων
Mανιακά και καταθλιπτικά συμπτώματα μπορεί να συνυπάρξουν ταυτόχρονα ή να εναλλάσσονται ακόμα και πολλές φορές στη διάρκεια της ίδιας ημέρας. Αυτή η κατάσταση των συνεχών εναλλαγών διάθεσης δεν είναι σπάνια και, για το λόγο αυτό, είναι πολύ σημαντικό να διαγιγνώσκεται έγκαιρα από τη στιγμή που είναι πολύ επώδυνη και μπορεί να οδηγήσει σε αυτοκτονική συμπεριφορά. Και στην περίπτωση αυτή, είναι συχνά αναγκαία η νοσηλεία για άμεση θεραπευτική αντιμετώπιση.
Το χρονικό διάστημα ανάμεσα στα μανιακά και τα καταθλιπτικά συμπτώματα ποικίλει έντονα. Μπορεί να μεσολαβήσει ακόμα και χρονικό διάστημα αρκετών ετών ανάμεσα σε δύο υποτροπές, κυρίως στα νεότερης ηλικίας άτομα. Μερικές φορές, τα χρονικά διαστήματα ελεύθερα συμπτωμάτων γίνονται συντομότερα με την πάροδο του χρόνου. Μια τέτοιου είδους εξέλιξη είναι δυνατόν να αποτραπεί, εάν υπάρξει έγκαιρη και κατάλληλη προληπτική αντιμετώπιση.
Μία μικρή ομάδα ατόμων εμφανίζει γρήγορα και εναλλασσόμενα μανιοκαταθλιπτικά επεισόδια που σημαίνει πως μπορεί να παρουσιάζουν τέσσερα ή και περισσότερα επεισόδια στη διάρκεια του ίδιου έτους.
Αιτιολογία
Τόσο κληρονομικοί όσο και περιβαλλοντικοί παράγοντες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση της νόσου. Στη διπολική διαταραχή, η κληρονομικότητα φαίνεται πως παίζει σημαντικότερο και καθοριστικό ρόλο από ό,τι στις περισσότερες άλλες ψυχικές νόσους.
Συνήθως, υπάρχει κάποιο στρεσογόνο γεγονός ζωής -κυρίως στο πρώιμο στάδιο εμφάνισης της νόσου- που προκαλεί ένα νέο επεισόδιο. Αυτό ισχύει κυρίως για την εμφάνιση των καταθλιπτικών επεισοδίων, αλλά ακόμα και ένα μανιακό επεισόδιο μπορεί να εκδηλωθεί με αφορμή κάποιο εξωτερικό στρεσογόνο γεγονός. Με τον καιρό φαίνεται πως η επίδραση εξωτερικών παραγόντων διαδραματίζει ολοένα και μικρότερο ρόλο και τα επεισόδια εμφανίζονται συνήθως αυθόρμητα και χωρίς εμφανή αιτία.
Πολλοί άλλοι παράγοντες, όπως η προσωπικότητα, το μακρόχρονο στρες, διάφορες σωματικές ασθένειες καθώς και ο τρόπος αντίδρασης του περίγυρου, μπορούν να επηρεάσουν μακροπρόθεσμα την εξέλιξη της νόσου.
Συχνότητα εμφάνισης
Ο κίνδυνος να εμφανίσει κάποιος διπολική διαταραχή είναι 1-3%, ανάλογα με τον ορισμό που χρησιμοποιείται. Εάν προσμετρήσουμε και τις ηπιότερες μορφές της νόσου, τότε τα ποσοστά αυξάνονται στο 5% ή και περισσότερο. Η συχνότητα εμφάνισης είναι η ίδια σε όλα τα μέρη του κόσμου και αφορά όλες τις κοινωνικές ομάδες. Η ηλικία που εμφανίζεται για πρώτη φορά η νόσος είναι συνήθως μεταξύ 15-30 ετών και συνηθέστερα στη διάρκεια της εφηβείας. Αν και σπάνια, μερικές φορές συμβαίνει να ασθενήσουν ακόμα και μικρής ηλικίας παιδιά.
Η διπολικη διαταραχη είναι περίπου το ίδιο συχνή και στα δύο φύλα. Οι άνδρες έχουν συχνότερα μανιακά επεισόδια, ενώ οι γυναίκες καταθλιπτικά.
Ο ασθενής θα πρέπει να μάθει να αναγνωρίζει έγκαιρα τα πρώτα σημάδια εμφάνισης των δύο διαφορετικών εκδοχών της νόσου ώστε να αναχαιτίζεται έγκαιρα το οποιοδήποτε ενδεχόμενο μιας ραγδαίας επιδείνωσης.
Η καλή γνώση των ιδιαιτεροτήτων της ασθένειας από τον ασθενή βοηθά στον καλύτερο έλεγχό της. Στη διπολικη διαταραχη, έχει, για παράδειγμα, ιδιαίτερη βαρύτητα η ύπαρξη οργανωμένων και ισορροπημένων συνηθειών, κυρίως όσον αφορά στον ύπνο.
Πηγή:.i-psyxologos.gr
Η εικόνα της νόσου μπορεί να διαφέρει σημαντικά από άτομο σε άτομο, όσον αφορά στη διάρκεια των μανιακών και καταθλιπτικών επεισοδίων, ενώ είναι δυνατή η ταυτόχρονη συνύπαρξη μανιακών και καταθλιπτικών συμπτωμάτων.
Ορισμένοι εμφανίζουν πολύ έντονα μανιακά επεισόδια με ψυχωτικά συμπτώματα, όπως σύγχυση και πολύ σοβαρό παραλήρημα, ενώ άλλοι εμφανίζουν πολύ ήπια μανιακά επεισόδια, τις λεγόμενες υπομανίες. Κάποιοι εμφανίζουν πολύ σοβαρά καταθλιπτικά επεισόδια, ενώ κάποιοι άλλοι δεν εμφανίζουν καθόλου κατάθλιψη ή μόνο πολύ ήπιες καταθλίψεις.
Εναλλαγή συμπτωμάτων
Mανιακά και καταθλιπτικά συμπτώματα μπορεί να συνυπάρξουν ταυτόχρονα ή να εναλλάσσονται ακόμα και πολλές φορές στη διάρκεια της ίδιας ημέρας. Αυτή η κατάσταση των συνεχών εναλλαγών διάθεσης δεν είναι σπάνια και, για το λόγο αυτό, είναι πολύ σημαντικό να διαγιγνώσκεται έγκαιρα από τη στιγμή που είναι πολύ επώδυνη και μπορεί να οδηγήσει σε αυτοκτονική συμπεριφορά. Και στην περίπτωση αυτή, είναι συχνά αναγκαία η νοσηλεία για άμεση θεραπευτική αντιμετώπιση.
Το χρονικό διάστημα ανάμεσα στα μανιακά και τα καταθλιπτικά συμπτώματα ποικίλει έντονα. Μπορεί να μεσολαβήσει ακόμα και χρονικό διάστημα αρκετών ετών ανάμεσα σε δύο υποτροπές, κυρίως στα νεότερης ηλικίας άτομα. Μερικές φορές, τα χρονικά διαστήματα ελεύθερα συμπτωμάτων γίνονται συντομότερα με την πάροδο του χρόνου. Μια τέτοιου είδους εξέλιξη είναι δυνατόν να αποτραπεί, εάν υπάρξει έγκαιρη και κατάλληλη προληπτική αντιμετώπιση.
Μία μικρή ομάδα ατόμων εμφανίζει γρήγορα και εναλλασσόμενα μανιοκαταθλιπτικά επεισόδια που σημαίνει πως μπορεί να παρουσιάζουν τέσσερα ή και περισσότερα επεισόδια στη διάρκεια του ίδιου έτους.
Αιτιολογία
Τόσο κληρονομικοί όσο και περιβαλλοντικοί παράγοντες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση της νόσου. Στη διπολική διαταραχή, η κληρονομικότητα φαίνεται πως παίζει σημαντικότερο και καθοριστικό ρόλο από ό,τι στις περισσότερες άλλες ψυχικές νόσους.
Συνήθως, υπάρχει κάποιο στρεσογόνο γεγονός ζωής -κυρίως στο πρώιμο στάδιο εμφάνισης της νόσου- που προκαλεί ένα νέο επεισόδιο. Αυτό ισχύει κυρίως για την εμφάνιση των καταθλιπτικών επεισοδίων, αλλά ακόμα και ένα μανιακό επεισόδιο μπορεί να εκδηλωθεί με αφορμή κάποιο εξωτερικό στρεσογόνο γεγονός. Με τον καιρό φαίνεται πως η επίδραση εξωτερικών παραγόντων διαδραματίζει ολοένα και μικρότερο ρόλο και τα επεισόδια εμφανίζονται συνήθως αυθόρμητα και χωρίς εμφανή αιτία.
Πολλοί άλλοι παράγοντες, όπως η προσωπικότητα, το μακρόχρονο στρες, διάφορες σωματικές ασθένειες καθώς και ο τρόπος αντίδρασης του περίγυρου, μπορούν να επηρεάσουν μακροπρόθεσμα την εξέλιξη της νόσου.
Συχνότητα εμφάνισης
Ο κίνδυνος να εμφανίσει κάποιος διπολική διαταραχή είναι 1-3%, ανάλογα με τον ορισμό που χρησιμοποιείται. Εάν προσμετρήσουμε και τις ηπιότερες μορφές της νόσου, τότε τα ποσοστά αυξάνονται στο 5% ή και περισσότερο. Η συχνότητα εμφάνισης είναι η ίδια σε όλα τα μέρη του κόσμου και αφορά όλες τις κοινωνικές ομάδες. Η ηλικία που εμφανίζεται για πρώτη φορά η νόσος είναι συνήθως μεταξύ 15-30 ετών και συνηθέστερα στη διάρκεια της εφηβείας. Αν και σπάνια, μερικές φορές συμβαίνει να ασθενήσουν ακόμα και μικρής ηλικίας παιδιά.
Η διπολικη διαταραχη είναι περίπου το ίδιο συχνή και στα δύο φύλα. Οι άνδρες έχουν συχνότερα μανιακά επεισόδια, ενώ οι γυναίκες καταθλιπτικά.
Ο ασθενής θα πρέπει να μάθει να αναγνωρίζει έγκαιρα τα πρώτα σημάδια εμφάνισης των δύο διαφορετικών εκδοχών της νόσου ώστε να αναχαιτίζεται έγκαιρα το οποιοδήποτε ενδεχόμενο μιας ραγδαίας επιδείνωσης.
Η καλή γνώση των ιδιαιτεροτήτων της ασθένειας από τον ασθενή βοηθά στον καλύτερο έλεγχό της. Στη διπολικη διαταραχη, έχει, για παράδειγμα, ιδιαίτερη βαρύτητα η ύπαρξη οργανωμένων και ισορροπημένων συνηθειών, κυρίως όσον αφορά στον ύπνο.
Πηγή:.i-psyxologos.gr
