Πόσο εύκολα πέφτουμε θύματα προκαταλήψεων, στερεοτύπων και προπαγάνδας; Όσο κι αν νομίζουμε ότι έχουμε τον έλεγχο αποφάσεων, κάποια στιγμή όλοι πέφτουμε θύματα προκατάληψης και όντας επηρεασμένοι από τα λεγόμενα των γύρω μας, σχηματίζουμε λάθος γνώμη ή βγάζουμε βιαστικά συμπεράσματα για κάποιον ή κάτι. Και ποιος είναι ο χειρότερος τρόπος προκατάληψης;
Πολλοί θα ισχυριστούν ότι είναι τα κανάλια ή οι πολιτικοί που κατηγορούν ο ένας τον άλλον. Εγώ θα έλεγα ότι είναι αυτό που όλοι το έχουμε ακούσει, έχουμε ευθύνη στη διάδοσή του και σπάνια μπορεί κάποιος να του αντισταθεί. Μιλώ για τον ιό, που λέγεται κουτσομπολιό, γι’ αυτή τη σκοτεινή μαύρη μαγεία, που σε κάνει να μισείς και να θυμώνεις με ανθρώπους χωρίς να τους ξέρεις, που σου θολώνει το μυαλό και δε μπορείς να σκεφτείς καθαρά, που σε κάνει να σχηματίζεις μια άποψη για κάποιον απλά και μόνο επειδή κάποιος σου είπε κάτι γι αυτόν.
Καταρχάς, ας ξεκινήσω από τη ρίζα του προβλήματος. Το ότι απλά μιλάς για κάποιον ή κάτι είναι από μόνο του η αρχή του κακού. Είναι πράγματι ό,τι χειρότερο να συζητάς για έναν άνθρωπο ή να τον κατηγορείς πίσω από τη πλάτη του, να τον κατακρίνεις και τελικά να προσπαθείς να πείσεις τους ακροατές σου ότι αυτός είναι χειρότερος από σένα και χρειάζεται «προσοχή».
Με βάση τις δικές σου εμπειρίες, τους δικούς σου λόγους και πιστεύω, έχεις σχηματίσει ήδη μια γνώμη για κάτι που σου συνέβη ή για κάτι που έγινε με κάποιον. Δε σε κατηγορώ. Θέλεις κάπου να τα πεις, κάποιον να τα μοιραστείς, κάποιον να συμβουλέψεις ή κάποιον να προστατέψεις. Εκείνη τη στιγμή όμως, όχι μόνο δε σκέφτεσαι αντικειμενικά και λογικά, αλλά προκαταλαμβάνεις και κάποιον άλλον μαζί με αυτό, διχάζοντας την ανθρώπινη επαφή, γκρεμίζοντας την εμπιστοσύνη, ενώ παράλληλα ενθαρρύνεις την καχυποψία μεταξύ των ανθρώπινων σχέσεων.
Δε σε κατηγορώ. Όλοι κατηγορούν και ρίχνουν το φταίξιμο στους πάντες και έτσι ακριβώς έχουμε μεγαλώσει και ζούμε. Όταν ήμαστε παιδιά, ακούγαμε τους μεγάλους να κουτσομπολεύουν διαρκώς, να λένε πράγματα για ανθρώπους ακόμη κι άγνωστους για τους ίδιους. Θεωρούμε το κουτσομπολιό κάτι το φυσιολογικό, έναν φυσιολογικό τρόπο επικοινωνίας. Θέλουμε να προστατεύσουμε τους άλλους από κάτι ή κάποιον που εμάς δε μας αρέσει ή μας θυμώνει ή οτιδήποτε.
Έτσι, χωρίς να σκεφτόμαστε καθαρά, είτε για να κάνουμε κάποιον να μας εμπιστευτεί, είτε απλά για να μοιραστούμε τις εμπειρίες μας, αραδιάζουμε ό,τι αρνητικό υπάρχει για κάποιον ή κάτι, κάτι που μπορεί να μην ισχύει και να βασίζεται καθαρά στις δικές μας εμπειρίες. Ενθαρρύνουμε δηλαδή εμείς οι ίδιοι την προπαγάνδα στην απλή καθημερινή μας ζωή και επικοινωνία.
Το κουτσομπολιό είναι ό,τι χειρότερο μπορείς να κάνεις σε κάποιον. Δεν είναι ανθρώπινο. Είναι ένα δηλητηριασμένο βέλος. Μη το ρίχνεις σε άλλους. Είναι είδος μαγείας. Μην το ενθαρρύνεις. Αυτά δεν τα γράφω ούτε για να μου πεις ότι κάνω λάθος, ούτε ότι τα λέω σωστά. Μπορεί κιόλας να σε μπέρδεψα. Όμως, σκέψου πόσο θετικά θα ήταν όλα αν δεν υπήρχε αυτή η μετάδοση υποκειμενικών αρνητικών ή θετικών γεγονότων. Και για να σε κάνω να σκεφτείς λίγο παραπάνω, σου γράφω την φράση του Αμερικανού πολιτικού, εφευρέτη και συγγραφέα Βενιαμίν Φραγκλίνου (1706 – 1790):
«Μην πιστεύεις τίποτα από αυτά που ακούς και πίστευε μόνο τα μισά από αυτά που βλέπεις»
Τα φαινόμενα απατούν. Μην κρίνεις πάντα από αυτό που βλέπεις και μη βγάζεις βιαστικά συμπεράσματα, αλλά εξέτασε πρώτα τις καταστάσεις και το περιβάλλον. Μη πιστεύεις αυτά που ακούς, πάντα να τα εξετάζεις. Είναι εντάξει να κρατάς μικρό καλάθι. Ελευθέρωσε, όμως, το μυαλό σου και μη κρίνεις εκ των προτέρων κανέναν και τίποτα. Και το σημαντικότερο, μείνε αμέτοχος από αυτή τη πηγή του κακού, το δηλητηριασμένο αυτό βέλος, το κουτσομπολιό.
