Όνομα: Τίλιο
Επιστημονική ονομασία: Τίλια η ευρωπαία – Tilia europea
Οικογένεια: Τιλιοειδών
Άλλα ονόματα: φλαμούρι, φιλύρα
Περιγραφή
Η φλαμουριά είναι πολύ γνωστό και συνηθισμένο φυλλοβόλο δένδρο που ευδοκιμεί κυρίως στο εύκρατο κλίμα του Βορείου Ημισφαιρίου και ιδιαίτερα στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και την Ασία. Είναι δένδρο με κορμό ευθύ, λείο σκουροκάστανο φλοιό, φύλλα σε σχήμα καρδιάς και ταξιανθίες κίτρινες ανορθωμένες, που εμφανίζονται τους πρώτους μήνες του καλοκαιριού.
Έχει ύψος που κυμαίνεται από 20 έως 45 μέτρα. Τα φύλλα της φλαμουριάς είναι πολύ τρυφερά και έχουν ένα ιδιαίτερο, απαλό άρωμα. Υπάρχουν περίπου 40 είδη φλαμουριάς και πολλές ποικιλίες της καλλιεργούνται για καλλωπιστικούς σκοπούς.
Χρησιμοποιούμενα μέρη του δέντρου είναι τα άνθη αποξηραμένα και σπανιότερα ο φλοιός. Τα άνθη συλλέγoνται μόλις ανοίξουν τελείως και ξηραίνονται σε σκιά, σε θερμoκρασία κάτω από 35 βαθμούς Κελσίου. Η φλούδα συλλέγεται τον Απρίλιο μέχρι το Μάιο.
Συστατικά
Τα άνθη της φλαμουριάς περιέχουν φυτική βλέννα, αιθέριο έλαιο (φαρνεσόλη) που προσφέρει το όμορφο άρωμα, φλαβονοειδή (κβερτεκίνη, καιμφερόλη), καφεϊκό και άλλα οξέα, μικρή ποσότητα σαπωνίνης, εσπεριδίνη, βανιλίνη, τανίνη και γλίσχρασμα. Ο φλοιός της περιέχει πολυφαινόλες και κουμαρίνες.
Ιστορία και παράδοση
Η φλαμουριά ή φιλύρα είναι γνωστή από την αρχαιότητα. Στην ελληνική μυθολογία αναφέρεται μια νύμφη με το όνομα Φιλύρα, η οποία αφού απήχθηκε από τον Κρόνο, γέννησε τον κένταυρο Χείρωνα. Η Φιλύρα, όταν πικραμένη ζήτησε από τους θεούς να μην την αφήσουν θνητή, αυτοί τη μεταμόρφωσαν στο δένδρο φιλύρα (φλαμουριά).
Σύμφωνα με το Διοσκουρίδη, τα φύλλα χρησιμοποιούνταν ως επιθέματα πάνω στα δαγκώματα φιδιών. Κατά τον Πλίνιο, τα φίδια δεν πλησιάζουν ούτε στη σκιά αυτού του δένδρου.
Το δένδρο της φλαμουριάς το αναφέρουν επίσης, ο Θεόφραστος και ο Βιργίλιος. Αργότερα, στην Αγγλία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, τα ξυλόγλυπτα κατασκευάζονταν από ξύλο φλαμουριάς.
Κατά τον 17ο και 18ο αιώνα, Οι φλαμουριές φυτεύονταν με συγκεκριμένο τρόπο οριοθετώντας τις λεωφόρους, με αποτέλεσμα οι λεωφόροι αυτές να είναι το κύριο χαρακτηριστικό κάθε πάρκου και πόλης της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης. Κατά το 18ο αιώνα επίσης, ο Γάλλος χημικός Μίσα ανακάλυψε ότι αλέθοντας τους καρπούς μαζί με τα άνθη του, έπαιρνε ένα προϊόν το οποίο είχε άρωμα παρόμοιο με αυτό της σοκολάτας.
Κατά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο χρησιμοποιούσαν τα αποξηραμένα και κονιορτοποιημένα φύλλα της μαζί με αλεύρι για την παρασκευή ψωμιού, το οποίο αποτελούσε εξαιρετικό διατροφικό συμπλήρωμα για τη δύσκολη εκείνη περίοδο.
Θεραπευτικές δράσεις και χρήσεις
-θεωρείται αντιβηχικό, σπασμολυτικό, εφιδρωτικό και ηρεμιστικό βότανο.
-δρα κατά του πονοκεφάλου, του πανικού, της νευρικής ταχυπαλμίας και της υψηλής πίεσης.
-το ζεστό τσάι του βοτάνου είναι ένα παραδοσιακό γιατρικό για το κρύωμα, την ανακούφιση από το συνάχι και γενικά για τα προβλήματα των αναπνευστικών οδών.
-προωθεί την ούρηση, καταλαγιάζει τους σπασμούς και ρυθμίζει την αναπνοή σε περιπτώσεις γρίπης.
-θεωρείται μαλακτικό του στομάχου.
-ανακουφίζει από γυναικολογικούς πόνους.
-ο εσώτερος φλοιός του δένδρου είναι μαλακτικός και χολαγωγός.
-έχει τη φήμη ότι προλαμβάνει τη δημιουργία αρτηριοσκλήρυνσης.
-η χαλαρωτική του δράση σε συνδυασμό με τη γενική του επίδραση στο κυκλοφορικό σύστημα, κάνει το τίλιο χρήσιμο στις ημικρανίες.
-θεωρείται άριστο ηρεμιστικό του νευρικού συστήματος, ακόμη και για τα νεογέννητα βρέφη.
-βοηθά στην καταπολέμηση της αϋπνίας.
-Το αφέψημα της χρησιμοποιείται σε ρευματισμούς κι αρθριτικά (διαλύει το ουρικό οξύ), αλλά και σε υδροπικία, κυστίτιδα, δυσκοιλιότητα, δυσπεψία, διαλείποντες πυρετούς, στην απόφραξη της σπλήνας και του ήπατος.
-για τις καρδιακές και πεπτικές ανωμαλίες που συνοδεύονται με ανησυχία.
-για τις ουρικές φλεγμονές.
-Ενισχύει το ανοσοποιητικό μας σύστημα και βοηθά στη πρόληψη των καρδιοπαθειών, μια και έχει θετική δράση στη μείωση της χοληστερίνης και την χαλάρωση των αρτηριών.
-έχει καλά αποτελέσματα σε όσους πάσχουν από ουρική αρθρίτιδα.
Άλλες χρήσεις
-έχει λευκαντικές ιδιότητες στο δέρμα. Με άλλα λόγια, δρα κατά των φακίδων, πανάδων και γενικότερα λεκέδων του δέρματος, ενώ είναι κατάλληλο και για διχρωμίες.
-συνίσταται για επάλειψη σε περιοχή με έντονες ρυτίδες, καθώς δρα ως μαλακτικό.
-είναι τονωτικό των μαλλιών.
-Στην κοσμετολογία χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση των ρυτίδων.
-Η φλαμουριά χρησιμοποιείται ακόμα για το ξύλο της, που είναι μαλακό και δουλεύεται εύκολα και για το μέλι που παράγουν οι μέλισσες που επισκέπτονται τα άνθη της.
-Μία ακόμη χρήση του δέντρου, κυρίως στις χώρες του εξωτερικού, της Ευρώπης και της Αμερικής, είναι η χρήση του ως εργαλείο αρχιτεκτονικού σχεδιασμού. Οι φλαμουριές φυτεύονται με συγκεκριμένο τρόπο οριοθετώντας δρόμους και λεωφόρους.
-οι Ινδιάνοι της Αμερικής έφτιαχναν από τις μακριές ίνες του φλοιού της φλαμουριάς σχοινιά και σπάγκους και από το ξύλο δημιουργούσαν είδη νοικοκυριού και μάσκες που φορούσαν σε τελετές.
Παρασκευή – δοσολογία
Έγχυμα
Ρίχνετε 1 κ.γ ξηρό βότανο σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό και το αφήνετε 10 λεπτά. Πίνετε τρεις φορές την ημέρα. Για να πετύχουμε εφίδρωση σε περίπτωση πυρετού, χρησιμοποιούμε 2-3 κ.γ από το βότανο.
Βάμμα
1-2 ml βάμματος τρεις φορές την ημέρα. Το αφέψημα των φύλλων, που γίνεται με άσπρο ξερό κρασί, έχει τη φήμη ότι διαλύει τις πέτρες των νεφρών και διώχνει τις ημικρανίες.
Τέλος, οι πλύσεις με αφέψημα τίλιου είναι δυνατόν βοηθήσουν στην εξάλειψη των φακίδων.
Ενδιαφέροντα
-για την υπέρταση μπορεί να συνδυαστεί με τον Κράταιγο και τον Ιξό, για την νευρική ένταση με Λυκίσκο και για το κοινό κρυολόγημα με άνθη Σαμπούκου.
-Το λάδι του τίλιου έχει αναπλαστικές και λευκαντικές ιδιότητες και βοηθά στην αντιμετώπιση των ρυτίδων.
-Είναι το καταλληλότερο ρόφημα για το απόγευμα ή για αργά το βράδυ καθώς χαλαρώνει τον οργανισμό μας από την ένταση της καθημερινότητας.
-συνδυάζεται πολύ καλά με το χαμομήλι.
Προφυλάξεις
Μεγάλη δόση του εκχυλίσματος είναι διεγερτικό και μπορεί να προκαλέσει αϋπνία.
Προσοχή: Το παραπάνω άρθρο έχει ενημερωτικό σκοπό. Πριν χρησιμοποιήσετε οποιαδήποτε συνταγή ή πριν αλλάξετε τις διατροφικές σας συνήθειες, ζητήστε τη γνώμη του κατάλληλου επαγγελματία υγείας ή διατροφολόγου. Εάν λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή, βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν παρενέργειες.
