Τι πρέπει να προσέχουμε (κατά τους θερινούς μήνες) στο εμφιαλωμένο νερό

Η κατανάλωση του εμφιαλωμένου νερού το καλοκαίρι αυξάνεται κατακόρυφα, ιδιαίτερα στις τουριστικές περιοχές όπου η ποιότητα του ζωτικού αυτού αγαθού από το δίκτυο ύδρευσης το καθιστά ακατάλληλο, όπως στη Ζάκυνθο, στο Ηράκλειο Κρήτης, στα Οινόφυτα και σε δεκάδες άλλες πόλεις και νησιά.

Τα ερωτήματα που συνήθως μας προβληματίζουν αυτή την εποχή, λοιπόν, είναι η ασφάλεια του εμφιαλωμένου νερού που πίνουμε, εάν γίνονται οι σωστοί έλεγχοι από τις αρμόδιες υπηρεσίες και τι πρέπει να προσέχουμε στη μεταφορά και την αποθήκευσή του.

Επίσης άλλος ένας κίνδυνος που συνήθως δεν λαμβάνουμε υπόψη είναι τα παγάκια, όπως μας είπε ο Κωνσταντίνος Μπαρμπέρης, χημικός, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών και προϊστάμενος στη Διεύθυνση Εργαστηριακών Ελέγχων του Ενιαίου Φορέα Ελέγχων Τροφίμων (ΕΦΕΤ).

Η επικινδυνότητα έγκειται στο γεγονός ότι οι υπάλληλοι πιάνουν τα παγάκια με γυμνά χέρια, και αυτό είναι μια εξαιρετικά ριψοκίνδυνη συνήθεια, καθώς αυξάνει τις πιθανότητες μεταφοράς μικροβίων.
Επίσης η αγορά τους από πρατήρια βενζίνης και μικρές μονάδες παραγωγής πάγου -που προμηθεύουν μπαρ, καφετέριες κ.λπ.- δεν είναι και η καλύτερη επιλογή.

Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που ο ΕΦΕΤ εντοπίζει συχνά προβλήματα στους χώρους αποθήκευσης και πώλησης, όπου μαζί με τα παγάκια στην κατάψυξη φυλάσσονται και τρόφιμα που μπορεί οι συσκευασίες τους να έχουν ανοίξει.

Στο εμφιαλωμένο νερό ο νούμερο ένα «ύποπτος» για παραβίαση της νομοθεσίας είναι τα περίπτερα αλλά και τα φορτηγά, που το μεταφέρουν μέσα στον ήλιο, με συνέπεια το νερό να βράζει και κατ’ επέκταση να αυξάνεται το μικροβιακό φορτίο του. Στη χώρα μας υπάρχουν περίπου 60-70 εταιρίες – εμφιαλωτήρια νερού που, σύμφωνα με τους ελέγχους που διεξάγει ο ΕΦΕΤ, είναι κατά 98% καθαρά.

Τα προβλήματα

Το 2% αφορά κυρίως προβλήματα στη γραμμή παραγωγής, όπως η ποιότητα της πλαστικής φιάλης όπου μπαίνει το νερό, τα φίλτρα, μικρόβια, κολοβακτηρίδια και ψευδομονάδες. Επίσης προβλήματα εντοπίζονται σε βαρέα μέταλλα και μικροσκοπικά κομμάτια πλαστικού που μεταναστεύουν από τη συσκευασία.

«Οι έλεγχοι γίνονται τόσο στις πηγές όσο και στις εγκαταστάσεις της εταιρίας εμφιάλωσης. Αυτό που προσέχουμε ιδιαίτερα είναι ο αριθμός των αποικιών των κοινών αερόβιων μικροβίων που βρίσκουμε στους 22 και τους 37 βαθμούς Κελσίου, δηλαδή κατά την έξοδο του νερού από την πηγή, να είναι ο ίδιος και μετά την εμφιάλωσή του» εξηγεί ο κ. Μπαρμπέρης.

Να σημειωθεί ότι το εμφιαλωμένο νερό που παράγει η χώρα μας είναι κατά 80% φυσικό μεταλλικό νερό, δηλαδή από την πηγή περνά μέσα από φίλτρα και εμφιαλώνεται χωρίς καμιά άλλη χημική διαδικασία.

Το φυσικό μεταλλικό νερό έχει αποκλειστικά υπόγεια προέλευση και εμφιαλώνεται επί τόπου στην πηγή προέλευσής του. Οι κοινοτικές οδηγίες απαγορεύουν οποιαδήποτε κατεργασία ή απολύμανση στο φυσικό μεταλλικό νερό, εν αντιθέσει με το επιτραπέζιο.
Το 20% είναι επιτραπέζιο, δηλαδή σύμφωνα με τη νομοθεσία επιτρέπεται να είναι οποιασδήποτε προέλευσης (π.χ. από γεώτρηση, από λίμνη, από ποτάμι, ακόμη και αφαλατωμένο νερό θάλασσας).Στο επιτραπέζιο νερό επιτρέπεται να γίνει οποιαδήποτε διαδικασία απολύμανσης κρίνεται απαραίτητη, προκειμένου η σύστασή του να είναι σύμφωνη με την κοινοτική οδηγία (98/83) για το πόσιμο νερό.

Εντατικοί έλεγχοι από τους αρμόδιους φορείς

«Συνήθως κάνουμε 100 ελέγχους κάθε χρόνο στις εταιρίες, στην αλυσίδα παραγωγής, στις πηγές στην αποθήκευση, και σπάνια θα βρεθούν προβλήματα μη συμμόρφωσης στη νομοθεσία. Από την αρχή του 2018 έως σήμερα δεν έχουν εντοπιστεί προβλήματα. Ωστόσο τα μεγάλα προβλήματα υπάρχουν στη διανομή και την αποθήκευση των καταστημάτων» μας είπε ο χημικός κ. Μπαρμπέρης.

Οι ειδικοί επισημαίνουν στους καταναλωτές να εμπιστεύονται τα νερά και τα παγάκια από γνωστές εταιρίες που λαμβάνουν τα λεγόμενα ISO ποιότητας και ασφάλειας. «Το ISO το δίνει στις εταιρίες ποτών και τροφίμων μια ανεξάρτητη Αρχή η οποία είναι έμπιστη και δίνει τις κορυφαίες πιστοποιήσεις. Οι καταναλωτές καλό είναι να γνωρίζουν ότι οι μεγάλες εταιρίες σπάνια ρισκάρουν το κύρος τους και την εμπιστοσύνη του κόσμου, γι’ αυτό και φροντίζουν να είναι νόμιμες» αναφέρει ο κ. Μπαρμπέρης. Σε ό,τι αφορά τους ελέγχους που διενεργήθηκαν το 2017, σύμφωνα με τον ΕΦΕΤ μόνο δύο δείγματα βρέθηκαν μη κανονικά. «Από το σύνολο των 100 δειγμάτων που ελέγχθηκαν για περίπου 2.100 εργαστηριακές αναλύσεις που διενεργήθηκαν μόνο δύο δείγματα βρέθηκαν μη κανονικά – μη ασφαλή ως προς το μικροβιακό φορτίο.

Οδηγίες προς τους καταναλωτές

Βασικός λόγος για την προβληματική ποιότητα είναι οι απαράδεκτες συνθήκες αποθήκευσης του εμφιαλωμένου νερού, ιδιαίτερα σε περίπτερα, πρατήρια βενζίνης, αναψυκτήρια και μικρά καταστήματα σε τουριστικές περιοχές, όπως μας λέει ο κ. Μπαρμπέρης.
Σύμφωνα με τον ΕΦΕΤ προβλήματα μπορεί να δημιουργηθούν κατά τη μεταφορά και την αποθήκευση των εμφιαλωμένων νερών. Είναι πολύ σημαντικό το νερό να αποθηκεύεται σωστά, να κρατείται δηλαδή σε σκιερά μέρη. Ο ήλιος αυξάνει τη θερμοκρασία του με συνέπεια να γεννιούνται μικρόβια αλλά να δημιουργεί και το φαινόμενο της «μετανάστευσης του πλαστικού στο νερό». «Η μεγάλη θερμοκρασία ανοίγει τους πόρους του πλαστικού μπουκαλιού και τότε μικροσκοπικά κομματάκια πλαστικού μολύνουν το νερό που πίνουμε» μας εξηγεί ο κ. Μπαρμπέρης.

Με βακτήρια

Σε παλαιότερες μελέτες των Πανεπιστημίων Θράκης και Πατρών, οι οποίες διενεργήθηκαν από το 2004 ως το 2008, και κατά τις οποίες εξετάστηκαν περίπου 1.700 μπουκάλια νερού που κυκλοφορούσαν στο εμπόριο, εντοπίστηκαν ψευδομονάδες, εντεροϊοί, κολοβακτηρίδια και αποικίες μικροοργανισμών που μπορεί να προκαλέσουν λοιμώξεις στο ουροποιητικό και αναπνευστικό σύστημα, γαστρεντερίτιδες και άλλα προβλήματα υγείας. Η τηλεφωνική γραμμή καταγγελιών του ΕΦΕΤ για το νερό αλλά και τα τρόφιμα είναι το 17770.