Βοτανικά, το φυτό ανήκει στην οικογένεια «Myrtaceaeof» και στο γένος Sygyzium. To επιστημονικό όνομά του είναι: Sygizium aromaticum. Τα μπουμπούκια έχουν αρχικά απαλό χρώμα, που σταδιακά μετατρέπεται σε πράσινο, και, τέλος, γίνεται φωτεινό κόκκινο της. Τα μπουμπούκια γενικά συλλέγονται, όταν φτάσουν τα 1,5-2 εκατοστά σε μήκος. Κάθε μπουμπούκι αποτελείται από ένα μακρύ κάλυκα που καταλήγει σε τέσσερα σέπαλα ανοιχτά προς τα έξω, και τέσσερα κλειστά πέταλα, τα οποία σχηματίζουν μια μικρή σφαίρα (θόλος) στο κέντρο. Το γλυκό άρωμα γαρύφαλλου οφείλεται στην ευγενόλη, ( ένα αιθέριο έλαιο)
Συστατικά και Υγεία
- Τα δραστικά συστατικά του γαρίφαλου, έχουν αντιοξειδωτικές , αντισηπτικές , αντιφλεγμονώδεις και καταπραϋντικές ιδιότητες και μπορούν να δράσουν σαν τοπικό αναισθητικό.
- Το μπαχαρικό περιέχει διάφορα αιθέρια έλαια, ωφέλιμα για την υγεία, όπως είναι η ευγενόλη. (Πρόκειται για μια ένωση που ανήκει στα φαινυλο-προπανοειδή). Στην ευγενόλη οφείλεται το ευχάριστο, γλυκό άρωμα του γαρίφαλου. Η ευγενόλη έχει τοπικές αναισθητικές και αντισηπτικές ιδιότητες, ως εκ τούτου, είναι χρήσιμη στην οδοντιατρική φροντίδα και σε περιπτώσεις πρώτης ανάγκης
- Μεταξύ των άλλων σημαντικών συστατικών που περιέχονται σ’ αυτό το μπαχαρικό περιλαμβάνονται :
- αιθέρια έλαια: ακετυλο ευγενόλη, βήτα-καρυοφυλλένιο και βανιλλίνη, crategolic κρατεγολικο οξύ
- ταννίνες: γαλλοταννικό οξύ, σαλικυλικό μεθύλιο ( θεωρείται ότι έχει αναλγητικές ιδιότητες)
- φλαβονοειδή: ευγενίνη, καμφερόλη, ραμνετίνη, και ευγενιτίνη
- τριτερπενοειδή: όπως ολεανολικό οξύ, στιγμαστερόλη και καμπεστερόλη και ορισμένα σεσκιτερπένια.
- Τα ενεργά συστατικά του γαρίφαλου, συμβάλλουν στην αύξηση της κινητικότητας του εντέρου καθώς και στη βελτίωση της πέψης μέσω της αύξησης της εκκρίσεως ενζύμων που συμμετέχουν σε γαστρο-εντερικές διαδικασίες. Έτσι, βοηθά στην ανακούφιση από δυσπεψία και δυσκοιλιότητα.
- Περιέχει αρκετά μέταλλα, όπως: κάλιο, μαγγάνιο, σίδηρο, σελήνιο και μαγνήσιο. Το κάλιο είναι ένα σημαντικός ηλεκτρολύτης των κυττάρων και των σωματικών υγρών, που βοηθά στη φροντίδα του καρδιακού ρυθμού και της πίεσης του αίματος. Το μαγγάνιο χρησιμοποιείται από το σώμα, ως συν-παράγοντας για το αντιοξειδωτικό ένζυμο, δισμουτάση υπεροξειδίου.
- To γαρίφαλο περιέχει επίσης, βιταμίνη A και β-καροτένιο. Αυτές οι ενώσεις έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Η βιταμίνη Α είναι απαραίτητη στον οργανισμό για τη διατήρηση της υγείας των μεμβρανών και του δέρματος και για καλή όραση.
- Επιπλέον, αυτό το μπαχαρικό, περιέχει βιταμίνη-Κ, βιταμίνη-Β6 (πυριδοξίνη), θειαμίνη (βιταμίνη Β-1),ριβοφλαβλαβίνη και βιταμίνη-C.
| Μέση Διατροφική Ανάλυση 100g γαρίφαλου, (Sygizium aromaticum) | ||
| Θρεπτικό Συστατικό | Τιμή | % της ΣΗΠ |
| Ενέργεια | 47 Kcal | 2% |
| Υδατάνθρακες | 10.51 g | 8% |
| Πρωτεΐνες | 3.27 g | 6% |
| Ολικά λιπαρά | 0.15 g | 0.5% |
| Διαιτητικές ίνες | 5.4 g | 14% |
| Βιταμίνες | ||
| Φυλλικό οξύ | 68 µg | 17% |
| Νιασίνη | 1.046 mg | 6.5% |
| Παντοθενικό οξύ | 0.338 mg | 7% |
| Πυριδοξίνη | 0.116 mg | 9% |
| Ριβοφλαβίνη | 0.066 mg | 5% |
| Θειαμίνη | 0.072 mg | 6% |
| Βιταμίνη A | 13 IU | 0.5% |
| Βιταμίνη C | 11.7 mg | 20% |
| Βιταμίνη E | 0.19 mg | 1% |
| Βιταμίνη K | 14.8 µg | 12% |
| Ηλεκτρολύτες | ||
| Νάτριο | 94 mg | 6% |
| Κάλιο | 370 mg | 8% |
| Μέταλλα | ||
| Ασβέστιο | 44 mg | 4% |
| Χαλκός | 0.231 mg | 27% |
| Σίδηρος | 1.28 mg | 16% |
| Μαγνήσιο | 60 mg | 15% |
| Μαγγάνιο | 0.256 mg | 11% |
| Φώσφορος | 90 mg | 13% |
| Σελήνιο | 7.2 µg | 13% |
| Ψευδάργυρος | 2.32 mg | 21% |
| Φυτοχημικά | ||
| ß-Καροτένιο | 8 µg | — |
| Λουτείνη-ζεαξανθίνη | 464 µg | — |
Πηγή: USDA National Nutrition Database
Επιλογή και συντήρηση
Τα μπουμπούκια του γαρίφαλου, είναι διαθέσιμα όλο το χρόνο στις αγορές μπαχαρικών. Αυτά που έχουν καλή ποιότητα απελευθερώνουν το γλυκό χαρακτηριστικό τους άρωμα όταν τα πιέσουμε λίγο . Είναι προτιμότερο να αγοράζουμε ολόκληρα τα γαρίφαλα και όχι σε σκόνη. Έτσι είμαστε πιο σίγουροι ότι το προϊόν δεν έχει αναμιχτεί με άλλα μπαχαρικά παραπλήσιου αρώματος. Τα γαρίφαλα θα πρέπει να είναι ακέραια με στέλεχος και συμπαγή.
Τα ολόκληρα γαρίφαλα, πρέπει να αποθηκεύονται σε ψυχρό, σκοτεινό μέρος, σε ειδικά δοχεία που κλείνουν καλά. Με τον τρόπο αυτό μπορούν να διατηρηθούν για πολλούς μήνες . Είναι καλό να τα αλέσουμε , λίγο πριν την χρήση τους με την μορφή της σκόνης. Τα γαρίφαλα που έχουν κονιοποιηθεί, θα πρέπει να αποθηκεύονται μέσα στο ψυγείο σε αεροστεγή δοχεία και πρέπει να χρησιμοποιούνται όσο το δυνατόν νωρίτερα, δεδομένου ότι χάνουν γρήγορα το άρωμα και τη γεύση τους.
Χρήσεις
Προκειμένου να διατηρηθεί το άρωμα και τη γεύση του γαρίφαλου, είναι προτιμότερο να προστίθεται στο φαγητό, στο τέλος του μαγειρέματος, για να αποφευχθεί η εξάτμιση των αιθέριων ελαίων του.
- Αυτό το δημοφιλές μπαχαρικό έχει χρησιμοποιείται σε πολλές συνταγές μαγειρικής. Το συναντάμε συχνότερα σε πιάτα της ασιατικής και της κινέζικης κουζίνας από πολύ παλιά. Μαζί με άλλα μπαχαρικά όπως πιπέρι, κουρκούμη, πιπερόριζα (ginger) κλπ, χρησιμοποιείται σε μαρινάρισμα κοτόπουλου, ψαριών και κρέατος.
- Στην ινδική κουζίνα το βρίσκουμε σε πιάτα με κοτόπουλο και ρύζι (Biriyani). Στη Μέση ανατολή, το συναντάμε και πάλι σε παρόμοια πιάτα με κρέας και ρύζι.
- Χρησιμοποιείται επίσης σε σούπες, σε σάλτσες μπάρμπεκιου, σε ορισμένες πίκλες και σαν συστατικό του κάρι σε σκόνη.
- Εκτός από την μαγειρική, τα γαρίφαλα χρησιμοποιούνται πολύ και στην ζαχαροπλαστική. Αρωματίζουν ευχάριστα σιροπιαστά γλυκά, γλυκά του κουταλιού, και διάφορα άλλα γλυκά όπου προστίθενται ολόκληρα ή σαν σκόνη.
- Τα γαρίφαλα χρησιμοποιούνται συχνά για παρασκευάσματα της παραδοσιακής ιατρικής. Για ιαματικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται και τα αιθέρια έλαια που περιέχουν και κυρίως ή ευγενόλη.
Θέματα ασφάλειας
Σε ορισμένα άτομα, η κατανάλωση πιάτων, που παρασκευάζονται με μεγάλη ποσότητα γαρίφαλου μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό του γαστρεντερικού, διαταραχές του κεντρικού νευρικού συστήματος. Συνταγές που παρασκευάζονται με αυτό το μπαχαρικό θα πρέπει να αποφεύγονται από άτομα με έλκος στομάχου, με ελκώδη κολίτιδα, με εκκολπωματίτιδα και σχετικά νοσήματα. Επίσης αναφέρεται ότι η κατανάλωση φαγητών με πολύ γαρίφαλο θα πρέπει να αποφεύγεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Για όλα τα παραπάνω, πρέπει να συμβουλευτείτε οπωσδήποτε τον γιατρό σας.
Σημείωση: Το άρθρο είναι μόνον ενημερωτικό. Δεν παρέχει συστάσεις κατανάλωσης ή άλλης χρήσης. Για οποιαδήποτε χρήση απαιτούνται εξατομικευμένες συμβουλές, που πρέπει να ζητήσετε από τον γιατρό και από τον διαιτολόγο σας. Οι πληροφορίες για τη σχέση της διατροφής με ευεργετικά αποτελέσματα στην υγεία που αναφέρονται προέρχονται από ερευνητικά επιστημονικά δεδομένα. Δεν αποτελούν εγκεκριμένους ισχυρισμούς υγείας. Για σχετική πληροφόρηση ενημερωθείτε από τη σχετική ενότητα του Foodbites για τους ισχυρισμούς διατροφής & υγείας που διατυπώνονται στα τρόφιμα
ΠΗΓΕΣ
- Amaechi BT, Higham SM, Edgar WM. Techniques for the production of dental eroded lesions in vitro. J Oral Rehabil 1999 Feb;26(2):97-102. 1999.
- Friedman M, Henika PR, Mandrell RE. Bactericidal activities of plant essential oils and some of their isolated constituents against Campylobacter jejuni, Escherichia coli, Listeria monocytogenes, and Salmonella enterica. J Food Prot 2002 Oct;65(10):1545-60. 2002.
- Ghelardini C, Galeotti N, Di Cesare Mannelli L, et al. Local anaesthetic activity of beta-caryophyllene. Farmaco 2001 May-2001 Jul 31;56(5-7):387-9. 2001. PMID:12570.
- Krishnaswamy K, Raghuramulu N. Bioactive phytochemicals with emphasis on dietary practices. Indian J Med Res 1998 Nov;108:167-81. 1998.
- Lai PK, Roy J.; Antimicrobial and chemopreventive properties of herbs and spices.; Curr Med Chem. 2004 Jun;11(11):1451-60.
- Miguel MG.; Antioxidant and anti-inflammatory activities of essential oils: a short review.; Molecules. 2010 Dec 15;15(12):9252-87.
