Το νερό είναι το πιο πολύτιμο αγαθό

Οι πρώτες μορφές ζωής εμφανίστηκαν σε υγρούς τόπους. Σχεδόν όλα τα ψάρια ζουν μέσα στο νερό αλλά και αρκετά είδη ανώτερων θηλαστικών, όπως τα δελφίνια και οι φάλαινες, που έχουν ιδιαίτερα αναπτυγμένο εγκέφαλο. Και τα αμφίβια ζουν κατά διαστήματα εντός του ύδατος, ενώ βασικότατα φυτά (φαιοφύκη και άλγες) αναπτύσσονται μέσα στο νερό και αποτελούν, μαζί με το πλαγκτόν, τη βάση της τροφικής αλυσίδας των υποβρύχιων οικοσυστημάτων.

Το νερό καλύπτει το 70,9% του πλανήτη μας. Ωστόσο, μόνο το 2,5% είναι «γλυκό», ενώ το 98,8% του πόσιμου ύδατος βρίσκεται στους πάγους και κάτω από την επιφάνεια της Γης. Το νερό υπάρχει σε όλους τους ζωντανούς οργανισμούς, ζωικούς και φυτικούς, καθώς και στις τροφές – και μάλιστα σε μεγάλο ποσοστό. Τέλος, νερό έχει ανακαλυφθεί σε άστρα, πλανήτες, γαλαξίες και άλλα σημεία του Σύμπαντος!

Οι άνθρωποι και τα ζώα έχουν στο σώμα τους 55%-78% νερό (σχεδόν τα 2/3 του βάρους τους), ενώ η ποσότητά του φτάνει έως και 90% στο αίμα και εντός των κυττάρων. «Το αίμα νερό δεν γίνεται», λοιπόν, αλλά το αίμα είναι κυρίως νερό!

Ύδωρ: Μια… γυναικεία υπόθεση

Μπορεί ο Ποσειδώνας να ήταν ο κυρίαρχος των υδάτων και της θάλασσας κατά την Αρχαιότητα, μαζί με τη σύζυγό του, την Αμφιτρίτη, αλλά οι περισσότερες θεότητες που σχετίζονταν με το νερό ήταν γυναίκες! Ο Πρωτεύς, μαζί με τις κόρες του, τις Νηρηίδες, εκπροσωπούσαν την αστάθεια της θάλασσας, ενώ γνώριζαν τη μαντική τέχνη και έτσι καθοδηγούσαν τους ναυτικούς. Η Ίρις παρουσιαζόταν μετά τη θύελλα, για να καθησυχάσει   τους ανθρώπους.

Οι νεράιδες (μετεξέλιξη των Νηρηίδων) ήταν κυρίως μαγικά πλάσματα τα οποία φυλούσαν τις πηγές, ενώ οι Κόρες του Νερού, μυθικά όντα της ισπανικής λαϊκής παράδοσης, ήταν πανέμορφες υπάρξεις με ξανθές πλεξούδες και αστέρι στο μέτωπο, που χάριζαν στους ανθρώπους την ευτυχία. Και, φυσικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε τις Γοργόνες, τις Σειρήνες και άλλα θαλάσσια στοιχειά, που αναφέρονται συχνά στη Λαογραφία.

Η δημιουργία του ανθρώπου ξεκινά στη γυναικεία μήτρα. Το πρώτο περιβάλλον το οποίο γνωρίζει το έμβρυο είναι το υγρό του αμνιακού σάκου. Κατά τον Φρόυντ και τους περισσότερους ψυχαναλυτές, το νερό σχετίζεται με τη γέννηση, τα συναισθήματα και, κατ’ επέκταση, με τη μητέρα.

Σύμφωνα με μια μελέτη του Οργανισμού Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ, περίπου το 70% της χρήσης του ύδατος προορίζεται για δραστηριότητες που αφορούν το νοικοκυριό, όπως το πλύσιμο των διάφορων χώρων, των ρούχων, των πιάτων κ.λπ., για την προσωπική υγιεινή και, σε μικρότερο βαθμό, για αναψυχή, όπως η κολύμβηση σε πισίνες, το υδρομασάζ κ.ά. Επίσης, οι γυναίκες είναι αυτές που κυρίως φροντίζουν για τις ανάγκες των παιδιών σε νερό, ασχολούνται με τον κήπο και τα φυτά, τα οποία χρειάζονται πότισμα, ενδιαφέρονται περισσότερο για τα διψασμένα ζώα (οικόσιτα, άγρια και αδέσποτα), ενώ μεγάλο μέρος του αγροτικού πληθυσμού παγκοσμίως, χάρη στο οποίο καλλιεργούνται τα εδάφη, είναι γένους θηλυκού.

Το… ασθενές φύλο είναι αυτό που έχει περισσότερες γνώσεις σε ό,τι αφορά την αξία της ενυδάτωσης, αλλά και τους κινδύνους της αφυδάτωσης. Οι γυναίκες έχουν, πλέον, κατανοήσει πως το να καταναλώνουν πολλά υγρά είναι ευεργετικό και για την υγεία αλλά και για την εμφάνισή τους.

Δυστυχώς, όμως, οι γυναίκες είναι αυτές που πλήττονται δυσανάλογα από την κρίση των υδάτων, καθώς είναι υπεύθυνες για τη συλλογή του νερού. Αν σκεφτεί κανείς ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια σε κάποιες χώρες σπαταλούν έως και 6 ώρες καθημερινά συλλέγοντας νερό, κατανοεί πόσο χρόνο περνούν μακριά από την εργασία, το σχολείο και τη φροντίδα της οικογένειάς τους. Η έλλειψη νερού και υγιεινής οδηγεί τις γυναίκες στον φαύλο κύκλο της φτώχειας.

Η ενδυνάμωση των γυναικών είναι κρίσιμη για την επίλυση της παγκόσμιας ανεπάρκειας ύδατος. Η συμμετοχή τους στην προσπάθεια ύδρευσης μπορεί να κάνει τα έργα για το νερό 6-7 φορές πιο αποτελεσματικά. Όταν οι γυναίκες έχουν πρόσβαση σε ασφαλές, πόσιμο νερό, μπορούν να αποκτήσουν δεξιότητες εκτός των παραδοσιακών ρόλων τους αλλά και μεγαλύτερη αυτονομία και ανεξαρτησία.

Η αδυναμία προσέγγισης και κατανάλωσης καθαρού νερού μπορεί να αποβεί, φυσικά, μοιραία για την υγεία κάθε όντος. Η πρόσβαση σε ασφαλές νερό και η αποχέτευση δεν σημαίνουν απλώς καλύτερη υγεία και εξαφάνιση πολλών ολέθριων ασθενειών. Σημαίνει και ασφάλεια για τις γυναίκες, λιγότερες πιθανότητες σωματικού τραυματισμού από τη μεταφορά μεγάλων φορτίων νερού και, κυρίως, μειωμένο κίνδυνο βιασμού και σεξουαλικής κακοποίησης, αφού σε πολλά μέρη του κόσμου τα θήλεα αναγκάζονται να πηγαίνουν σε απομακρυσμένα και επικίνδυνα μέρη για να ανακουφιστούν.
Η παροχή ασφαλούς νερού οδηγεί στη μείωση του ποσοστού θνησιμότητας του παιδιού και της μητέρας, στην αξιοπρέπεια και σε μειωμένο ψυχολογικό άγχος για τα κορίτσια και τις γυναίκες. Όσο κι αν ακούγεται παράξενο για τον πολιτισμένο κόσμο μας, κάθε 90 δευτερόλεπτα ένα παιδί πεθαίνει από μια ασθένεια που σχετίζεται με το νερό, ενώ
1.000.000 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο από ασθένειες οι οποίες σχετίζονται με την υγιεινή!

Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος

Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 5 Ιουνίου και αφορά την ενημέρωση του παγκόσμιου κοινού σχετικά με περιβαλλοντικά προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα, ουσιαστικά σχετίζεται με τη μόλυνση του πλανήτη, την προστασία της φύσης και των ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, την προστασία της βιοποικιλότητας, των πηγών ενέργειας και των φυσικών πόρων.

Βασική μέριμνα των υπευθύνων, των κυβερνήσεων και των ΜΚΟ σε όλον τον κόσμο αποτελεί και η απειλή της λειψυδρίας. Στην πραγματικότητα, το 96,5% του νερού της Γης βρίσκεται στις θάλασσες, ενώ μόλις 1,7% στα υπόλοιπα επιφανειακά νερά (λίμνες, ποτάμια, έλη κ.λπ.), 1,7% στα παγοκαλύμματα και στις παγωμένες σπηλιές της Ανταρκτικής και της Γροιλανδίας και 0,001% ως υγρασία της ατμόσφαιρας.

Η σημασία του νερού για την οικονομία αλλά και την ίδια τη ζωή είναι αναμφισβήτητη. Δεν είναι, λοιπόν, παράξενο το ότι η διαχείρισή του αποτελεί θέμα με ισχυρές γεωπολιτικές, γεωοικονομικές και γεωστρατηγικές προεκτάσεις, ενώ από τη βαθιά Αρχαιότητα έως σήμερα έχει γίνει αιτία πολέμων.

Το καθαρό πόσιμο νερό είναι ζωτικής σημασίας για τους ανθρώπους και για τα περισσότερα έμβια είδη. Η πρόσβαση σε αυτό, αν και έχει βελτιωθεί τις τελευταίες δεκαετίες, εξακολουθεί να είναι προβληματική: Περίπου 1.000.000.000 άνθρωποι ακόμη δεν απολαμβάνουν πόσιμο νερό και πάνω από 2.500.000.000 δεν έχουν τη δυνατότητα της αποχέτευσης. Παράλληλα, πολλοί ερευνητές και επιστήμονες εκτιμούν πως έως το 2025 πάνω από το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού θα έρθει αντιμέτωπο με χαμηλής ποιότητας -και άρα λίαν επικίνδυνο- πόσιμο νερό.

Το ύδωρ παίζει, επίσης, σημαντικότατο ρόλο στην παγκόσμια οικονομία, αφού λειτουργεί ως διαλύτης για μια ευρεία ποικιλία χημικών ουσιών, ενώ είναι απαραίτητο για τη βιομηχανική ψύξη, τις μεταφορές προϊόντων και την αγροτική παραγωγή.

Το πρόβλημα της λειψυδρίας

Συνήθως το περιβαλλοντικό ζήτημα που μονοπωλεί τις παγκόσμιες συνόδους είναι η κλιματική αλλαγή. Ωστόσο, εξίσου σημαντικό είναι και το θέμα των αποθεμάτων νερού σε όλο τον κόσμο. Το νερό είναι ένας πολύτιμος πόρος, οπότε θα πρέπει να χρησιμοποιείται όσο το δυνατόν καλύτερα και αποτελεσματικότερα. Είναι περιορισμένο σε ποσότητα, αλλά, ευτυχώς, είναι ανανεώσιμο!

Κάθε ζωντανός οργανισμός χρειάζεται νερό για να επιβιώσει. Όμως, καθώς ο ανθρώπινος πληθυσμός αυξάνεται, χρειαζόμαστε όλο και περισσότερο νερό. Η ζήτηση νερού ήδη ξεπερνά την προσφορά σε πολλά μέρη του κόσμου. Παράλληλα με τη μαζική κατανάλωση και την κατάχρηση αυτού του πολύτιμου φυσικού αγαθού, η ρύπανση και η μόλυνσή του επιτείνουν το πρόβλημα. Πολλοί μελετητές θεωρούν ότι το καθαρό νερό θα γίνει το πετρέλαιο του μέλλοντος. Σύμφωνα με έρευνα της UNESCO για τα παγκόσμια αποθέματα νερού, η οποία πραγματοποιήθηκε το 2003, υπολογίζεται ότι στα επόμενα 20 χρόνια η ποσότητα που αναλογεί στον καθέναν μας θα μειωθεί κατά 30%.

Οι επιστήμονες θεωρούν την μείωση του νερού ως ένα από τα πλέον ανησυχητικά προβλήματα της νέας χιλιετίας. Τα αποθέματά του ανά τον κόσμο δεν είναι αρκετά για να καλύψουν τις ανάγκες της ανθρωπότητας τον 21ο αιώνα. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι θα χρειαστεί μια «επανάσταση» προκειμένου να επιτευχθεί η σωστή διαχείριση των υδάτινων πόρων, εάν δεν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα. Γεγονός αναμφισβήτητο είναι πως το νερό αποτελεί το υπέρτατο αγαθό της φύσης. Ωστόσο, τα μηνύματα που μας έρχονται από κάθε γωνιά του πλανήτη δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά!

Τι γίνεται στην Ελλάδα;

Αν και η Ελλάδα έχει πολλές καθαρές πηγές, ποτάμια και λίμνες, πρέπει να αντιμετωπίσει δύο μεγάλα προβλήματα: την αλλαγή του κλίματος και τα νιτρικά άλατα, τα οποία αποτελούν δηλητήριο για τον ανθρώπινο οργανισμό. Βασικότερη αιτία της αύξησης των νιτρικών αλάτων είναι η εκτεταμένη χρήση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων καθώς και τα αστικά, βιομηχανικά ή κτηνοτροφικά απόβλητα. Οι άνισες βροχοπτώσεις πλέον πλήττουν όλες τις περιοχές του κόσμου και προκαλούν έλλειψη νερού, λόγω της θερμότητας και της ξηρασίας.

Η ΕΥΔΑΠ εδώ και χρόνια προμηθεύει τους πολίτες του λεκανοπεδίου της Αττικής με ασφαλές, καθαρό πόσιμο νερό εξαιρετικής ποιότητας, χωρίς κανέναν κίνδυνο για μικρόβια ή τοξικές ουσίες. Παρακολουθώντας τις εξελίξεις και κοιτάζοντας το μέλλον, μελετά ήδη τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν, στοχεύοντας στην πρόληψη και όχι στην επίλυσή τους.

Η ΕΥΔΑΠ φροντίζει ώστε να εφαρμόζονται όλες οι κατάλληλες εργαστηριακές πρακτικές και οι κατάλληλες μέθοδοι ώστε να διασφαλίζονται η αξιοπιστία των μετρήσεων και η καθαρότητα του νερού, χωρίς να φείδεται των πόρων που θεωρούνται απαραίτητοι (εκπαιδευμένο και αξιολογημένο ανθρώπινο δυναμικό, εξοπλισμός, τεχνολογίας αιχμής, πληροφορίες). Η ποιότητα και η πορεία του ύδατος παρακολουθείται αδιαλείπτως από τους τέσσερις ταμιευτήρες της (Μαραθώνας, Υλίκη, Μόρνος, Εύηνος) έως τη βρύση του σπιτιού μας, με ελέγχους και τις επτά ημέρες της εβδομάδας, στα χημικά και μικροβιολογικά εργαστήρια της ΕΥΔΑΠ, σε συνεργασία και με πρωτοπόρα στον τομέα τους ελληνικά εκπαιδευτικά και ερευνητικά Ιδρύματα (ΕΚΠΑ, «Δημόκριτος»).

Στον αντίποδα, η ΕΥΔΑΠ φροντίζει και για τη συλλογή και τη μεταφορά των λυμάτων στα Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων (π.χ., Ψυτάλλεια). Πρόκειται για ένα δίκτυο συνολικού μήκους 8.300 χιλιομέτρων περίπου (αγωγοί ακαθάρτων και ομβρίων ταυτόχρονα). Η συντήρηση του δικτύου αποχέτευσης αποσκοπεί στην απρόσκοπτη λειτουργία του, στην επίλυση προβλημάτων και στην ελαχιστοποίηση των όποιων δυσλειτουργιών ανακύπτουν κάθε φορά, σε πλήρη σύμπλευση με τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Συνεπώς, η ΕΥΔΑΠ όχι μόνο μας χαρίζει καθαρό νερό και μας απαλλάσσει από τα λύματα, αλλά εξασφαλίζει και την πλήρη προστασία των ακτών κολύμβησης.

Με αίσθημα ευθύνης απέναντι σε εκατομμύρια υδρευόμενους και με διαρκείς επενδύσεις, η ΕΥΔΑΠ φροντίζει καθημερινά ώστε το νερό που πίνουμε εμείς και τα παιδιά μας να είναι όχι μόνο σε απόλυτη συμφωνία με την κείμενη Νομοθεσία αλλά και ένα από τα καθαρότερα της Ευρώπης!