ΔΝΤ και Γερμανία αποφασίζουν για το πως θα μειώσουν το ελληνικό χρέος

Mπορεί να μην παρθεί oριστική απόφαση στο σημερινό Eurogroup για το ζήτημα του ελληνικού χρέους αλλά θα φανεί κατά πόσο η Γερμανία και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) έχουν επιτέλους έρθει σε συμφωνία για το σχέδιο διευθέτησης του.

Άλλωστε το πρόβλημα δεν ήταν μόνο το μέγεθος της ελάφρυνσης αλλά και το πως αυτή θα καταστεί δυνατή και με ποια διαδικασία. Ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Τμήματος του ΔΝΤ Πόουλ Τόμσεν παρουσίασε πρόταση στο Βερολίνο που μπορεί να γεφυρώσει το χάσμα που υπάρχει και να εξασφαλίσει τη συμμετοχή του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα. 

θα υπάρξει ένας αυτόματος μηχανισμός ελάφρυνσης του χρέους αλλά στον οποίον θα μπορεί να επεμβαίνει το Eurogroup. Αυτό σημαίνει ότι η Γερμανία θα μπορεί να παγώνει την τμηματική ελάφρυνση αν η Ελλάδα δεν τηρεί τις δεσμεύσεις του “προγράμματος μνημονιακής παρακολούθησης” όπως το έχει αποκαλέσει ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος σε πρόσφατη συνέντευξή του στην “Εφημερίδα των Συντακτών”. 

Την Τρίτη το βράδυ οι πληροφορίες ότι επιχειρείται σύγκλιση ΔΝΤ – Γερμανίας μεταδόθηκαν και από εγχώρια και διεθνή μέσα ενημέρωσης παράλληλα με τη συζήτηση στο Euro Working Group που προετοίμασε το σημερινό Eurogroup. 

Εν τω μεταξύ, το παρασκηνίο είναι έντονο. Όλα τα κατώτερα τεχνικά κλιμάκια των Θεσμών (όχι όλοι οι επικεφαλής) που βρέθηκαν στο Hilton την προηγούμενη εβδομάδα έχουν προτείνει στα ανώτερα διοικητικά κλιμάκια των οργανισμών τους να εξεταστεί το ενδεχόμενο της προληπτικής πιστωτικής γραμμής ως η πιο ενδεδειγμένη λύση με βάση το ύψος το οποίο κινούνται τα επιτόκια των ελληνικών ομολόγων αυτή τη στιγμή. Ωστόσο υπάρχουν πολιτικές αντίστασης κυρίως από την πλευρά της Ευρωπαΐκής Επιτροπής και κάποιων κρατών μελών του Eurogroup. 

Διότι η λογική της “καθαρής εξόδου” και του μαξιλαριού ασφαλείας είναι αυτό που θέλουν τα περισσότερα κράτη μέλη του Eurogroup ώστε να μην εγκρίνουν ξανά χρήματα για την Ελλάδα αλλά και να παρουσιάσουν στα εγχώρια ακροατήρια ένα success story που θα λέει ότι τα λεφτά που δάνεισαν στην Ελλάδα τα προηγούμενα χρόνια έπιασαν τόπο.

Παράλληλα, το γεγονός ότι η κυβέρνηση γεμίζει το “μαξιλάρι ασφαλείας” με τα διαθέσιμα των φορέων της γενικής κυβέρνησης (μέσω repos) εφόσον δεν μπορεί να δανειστεί από τις αγορές ή να πάρει μια μεγάλη τελευταία δόση από το τρίτο μνημόνιο (“τρώγοντας” ουσιαστικά τα “σωθικά” του κράτους) τυγχάνει κι αυτό της απολύτου εγκρίσεως των Θεσμών. Επισήμως το επιχείρημα είναι ότι έτσι γίνεται καλύτερη διαχείριση των διαθεσίμων ωστόσο είναι ηλίου φαεινότερον ότι υπάρχει και μία άλλη λογική. Διότι το να γεμίζει η κυβέρνηση το μαξιλάρι με τα δικά της λεφτά αντί για τα λεφτά των Ευρωπαίων (ή των αγορών) δεν κοστίζει τίποτα στους δανειστές παρότι ενέχει τον κίνδυνο η επόμενη κυβέρνηση να παραλάβει την κατάσταση στο μη περαιτέρω. 

Κάποιοι λένε από την πλευρά της αντιπολίτευσης ότι ακριβώς αυτή είναι και η στόχευση της κυβέρνησης (να παραδώσει τη χώρα με εξαντλημένα αποθεματικά και στα πρόθυρα ενός νέου μνημονίου -το οποίο θα χρεωθούν οι επόμενοι) αιτιάσεις που απέρριπτονται από την κυβέρνηση. 

Βεβαίως αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι τα λεφτά με το οποίο γεμίζει το μαξιλάρι δεν είναι χρήματα που θα πρέπει να εγκριθούν από την Ευρωπαΐκά κοινοβούλια (παρότι έχουν ληφθεί τα μέτρα του τρίτου μνημονίου που δίνουν πρόσβαση στην Ελλάδα σε κεφάλια 27 δις ευρώ με χαμηλό επιτόκιο) αλλά χρήματα που έχουν ανάγκη τα νοσοκομεία και άλλοι φορείς του Δημοσίου που στερούνται βασικών υλικών. 

Σε κάθε περίπτωση όμως, η αξιοποίησή τους διευκολύνει την κυβέρνηση και όσους Ευρωπαίους στην ίδια γραμμή, δηλαδή του επιχειρήματος της “καθαρής εξόδου”. Είναι σαφές ότι αντί να δοθούν προεγκεκριμένα χρήματα στην Ελλάδα η κυβέρνηση διευκολύνει τους Ευρωπαίους καθώς με τα repos το ελληνικό κράτος είναι αυτό που στην ουσία δανείζει τον εαυτό του σκουπίζοντας τα διαθέσιμα των φορέων της γενικής κυβέρνησης. 

Κάπως έτσι, με τον εσωτερικό δανεισμό, το χρέος αυξήθηκε κατά 15 δισ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του 2018 φτάνοντας τα 343,7 δισ. ευρώ ενώ τα repos εκτινάχθηκαν στα 22 δισ ευρώ χάρη στη “σκούπα” στα διαθέσιμα του κράτους κατά τα πρότυπα του πρώτου εξαμήνου του 2015. 

Οι μεταβλητές του χρέους

Η φόρμουλα για το χρέος εφόσον προκύψει συμβιβασμός θα περιλαμβάνει την εξαγορά από τον ESM ενός μέρους των υποχρεώσεων της Ελλάδας προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και ίσως ένα ποσό από το πρώτο δάνειο (GLF) που συνόδευσε το μνημόνιο του 2010. 

Σε επόμενη φάση θα ακολουθήσει μία επέκταση των ωριμάνσεων του ελληνικού χρέους από 5 εως 10 χρόνια εφόσον προκύψει ανάγκη. Σε κάθε περίπτωση το ανακοινωθέν του Eurogroup όταν επιτευχθεί συμφωνία (πιθανόν τον Ιούνιο ή τον Ιούλιο) θα λαμβάνει υπόψη του την άποψη της Γερμανίας ότι η ελάφρυνση του χρέους θα δίνεται σε δόσεις ανάλογα με την τήρηση των δεσμεύσεων από την ελληνική πλευρά ή δεν θα δίνεται με απόφαση του Eurogroup αν δεν τηρούνται οι δεσμεύσεις. Επιπλέον πριν από τον Οκτώβριο όταν στη Γερμανία θα γίνουν εκλογές στη Βαυαρία δεν αναμένεται να ξεκλειδώσει τίποτε το ουσιαστικό.