 |
| Σκόρδα-Κρεμμύδια και η επίδρασή τους στην πήξη του αίματος |
«Τα σκόρδα και τα κρεμμύδια θα μπορούσαν να αποτελέσουν ισχυρότερους αναστολείς της συσσώρευσης αιμοπεταλίων, αν καταναλώνονται ωμά παρά βρασμένα ή μαγειρεμένα.»
Με την πάροδο του χρόνου όλα τα όργανα του σώματός μας γερνούν. Ανάμεσα σε αυτά είναι και η καρδιά, που η λειτουργία της σηματοδοτεί την έναρξη της ζωής και η παύση της το θάνατο. Όσο τα χρόνια περνούν, οι αρτηρίες χάνουν την ελαστικότητά τους, μειώνεται η δύναμη της καρδιάς για συστολή και λιγότερο οξυγόνο φτάνει στα κύτταρα.
Οι αρτηρίες γίνονται σκληρότερες, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η αρτηριακή πίεση και να εμφανίζεται αρτηριοσκλήρυνση. Οι κεντρικές αρτηρίες, όπως αυτή της καρδιάς, σκληραίνουν όσο αυξάνεται η ηλικία, ενώ οι μυϊκές αρτηρίες ελάχιστα επηρεάζονται.
Αυτή η σκλήρυνση οδηγεί σε μια σειρά από παθοφυσιολογικές αλλαγές στην κυκλοφορία του αίματος, με αποτέλεσμα μεγαλύτερες διακυμάνσεις πίεσης στον εγκέφαλο και τα νεφρά, οι οποίες μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου και τη δημιουργία βλαβών στη λειτουργία των νεφρών.
Τα βολβώδη λαχανικά όπως το σκόρδο, το κρεμμύδι με τις διάφορες ποικιλίες του και το πράσο,
έχουν μελετηθεί αναλυτικά για την συνεισφορά τους στην πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων και του καρκίνου. Βέβαια, οι θεραπευτικές δράσεις τους είναι πολλαπλές και τους αποδίδονται αντιπηκτικές, αντιοξειδωτικές, θρομβολυτικές και αντιυπερτασικές ιδιότητες. Ακόμη, έχει αποδειχτεί ότι βοηθούν στη μείωση της χοληστερόλης.
Από τα ερευνητικά δεδομένα προκύπτει ότι όσοι καταναλώνουν σκόρδο, έστω και λιγότερο από το ένα τέταρτο από το κουταλάκι του γλυκού σε σκόνη, εμφανίζουν μικρότερη δυσκαμψία στις αρτηρίες τους. Αυτό συμβαίνει γιατί το σκόρδο φαίνεται να βελτιώνει τη λειτουργία των τοιχωμάτων των αρτηριών, με αποτέλεσμα αυτές να χαλαρώνουν.
Τελευταίες μελέτες αναφέρουν ότι μια μακροχρόνια πρόσληψη σκόρδου μπορεί να μειώσει τη σκληρότητα των αρτηριών που σχετίζονται με την ηλικία, την ολική αλλά και την κακή χοληστερόλη (LDL) κατά 10%, όταν αυτό καταναλώνεται για διάστημα μεγαλύτερο των 2 μηνών.
.
Από την άλλη, το σκόρδο αραιώνει και το αίμα και υπάρχει ο κίνδυνος αιμορραγίας, γι’ αυτό η Αμερικάνικη Εταιρεία Αναισθησιολογίας συνιστά η κατανάλωση ή η πρόσληψη συμπληρώματος σε σκόνη σκόρδου να σταματάει τουλάχιστον μια εβδομάδα πριν από ένα προγραμματισμένο χειρουργείο.
Προσοχή χρειάζεται και κατά το μαγείρεμα του, ώστε να διατηρηθούν οι καλές του ιδιότητες.
Σε αντίθεση με τα αντιπηκτικά συστατικά της ντομάτας, που συγκεντρώνονται στο κίτρινο υγρό γύρω από τους σπόρους της και είναι υδατοδιαλυτά και σταθερά στη θερμότητα, η αντιαιμοπεταλιακή δράση του σκόρδου και του κρεμμυδιού χάνεται στο μαγείρεμα.
Η ωφέλιμη ιδιότητα του ωμού σκόρδου μειώνεται κατά πολύ όταν αυτό βράζεται, φτάνοντας στα επίπεδα του ωμού κρεμμυδιού. Το σκόρδο είναι περίπου 13 φορές πιο ισχυρό από το κρεμμύδι, και η ωμή κατανάλωσή τους φαίνεται καλύτερη από τη βρασμένη, καταλήγοντας ότι θα μπορούσαν να αποτελέσουν ισχυρότερους αναστολείς της συσσώρευσης αιμοπεταλίων αν καταναλώνονται ωμά παρά βρασμένα ή μαγειρεμένα.
Άρα, συμπεραίνουμε ότι καλό θα ήταν να καταναλώνονται μαγειρεμένα πριν από κάποιο χειρουργείο, αφού θέλουμε να τα εξουδετερώσουμε αλλά όσον αφορά την πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων καλό θα ήταν να ξανασκεφτούμε την προσθήκη τους ως αρτύματα σε φαγητό που θα υποστεί θερμική επεξεργασία.
Θα μπορούσαμε να τα χρησιμοποιήσουμε ωμά σε σαλάτες (πχ. κρεμμύδι στη χωριάτικη), σάλτσες (πέστο), ντρέσσινγκ και ντιπ.
Τα βολβώδη λαχανικά συνήθως
τεμαχίζονται σε διάφορες διαστάσεις προτού μαγειρευτούν, για να αναδυθεί το άρωμα και η γεύση τους και κατά συνέπεια και οι αντιθρομβωτικές ενώσεις θείου που περιέχουν. Μια άλλη εναλλακτική είναι να τα σπάσουμε ή να τα ψιλοκόψουμε, να περιμένουμε δέκα λεπτά και μετά να τα μαγειρέψουμε.
Αν μαγειρέψουμε το σκόρδο μόνο λίγα λεπτά, οι αντιπηκτικές ιδιότητές του διατηρούνται, αλλά μετά από θερμική επεξεργασία πέντε λεπτών, αυτές καταστρέφονται. Στην περίπτωση που το έχουμε ψιλοκόψει πιο πριν και το έχουμε αφήσει για δέκα λεπτά πριν το μαγειρέψουμε, η αντιαιμοπεταλιακή του δράση διατηρείται λίγο περισσότερο.
Αυτό συμβαίνει γιατί το ένζυμο που πυροδοτεί τις αντιπηκτικές ενώσεις ενεργοποιείται από τη σύνθλιψη, αλλά καταστρέφεται από τη θερμότητα γρηγορότερα από την ενεργοποίηση των ενώσεων. Έτσι, αν το συνθλίψουμε πρώτα και αφήσουμε το ένζυμο να ενεργοποιηθεί πριν το μαγειρέψουμε, καθυστερούμε την απώλειά του.
Ακόμα καλύτερα, όπως ακριβώς μπορούμε να προσθέσουμε ραπανάκι ή σκόνη μουστάρδας για να ενισχύσουμε τα οφέλη από τα ένζυμα του κατεψυγμένου μπρόκολου, αν προσθέσουμε ωμό χυμό σκόρδου σε μαγειρεμένο στα μικροκύματα σκόρδο μπορεί να αποκαταστήσει πλήρως την αντιαιμοπεταλιακή του δράση που είχε χαθεί πριν την προσθήκη ωμού σκόρδου.
Αντίστοιχα, όταν μαγειρεύονται τα κρεμμύδια χάνεται η αντιπηκτική τους δράση μέσα σε δέκα λεπτά.
Όμως, όταν αυτά μαγειρευτούν πάνω από 20 ή 30 λεπτά στη πιο δυνατή ένταση των μικροκυμάτων, η επίδραση στα αιμοπετάλια φαίνεται να αντιστρέφεται και να χειροτερεύει τα πράγματα. Μελέτες που έγιναν βέβαια σε δοκιμαστικό σωλήνα, αποδεικνύουν ότι τα εκτενώς μαγειρεμένα κρεμμύδια μπορούν να τονώσουν παρά να αναστείλουν τη συσσώρευση αιμοπεταλίων.
Ευτυχώς, όταν αυτό δοκιμάστηκε σε ανθρώπους που έφαγαν κρεμμυδόσουπα, βρέθηκε ότι ακόμα και όταν τα κρεμμύδια ζεματίζονται σε βραστό νερό (500γρ. κρεμμυδιών σε 500ml νερού), τηγανίζονται για δέκα λεπτά σε 25γρ, βουτύρου και 7,5 ml ραφιναρισμένου ελαιολάδου, και μετά αφήνονται να σιγοβράσουν μέσα στο τηγάνι για τριάντα λεπτά μαζί με μία σάλτσα που παρασκευάζεται από σκόνη μίγματος λαχανικών και το νερό του ζεματίσματος, η ενεργοποίηση των αιμοπεταλίων μειώνεται μέσα σε μία έως τρεις ώρες μετά από την κατανάλωση αυτής της κρεμμυδόσουπας.
Συμπερασματικά, τα βολβώδη λαχανικά όπως το σκόρδο και το κρεμμύδι εμφανίζουν αντιαιμοπεταλιακή δράση και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων. Όμως, η μαγειρική επεξεργασία μειώνει σημαντικά τη δράση τους λόγω της θερμότητας, γι΄ αυτό θα πρέπει να καταναλώνονται ωμά.
Ειρήνη Κοντοπίδου – Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, M.Sc. για τοwww.mednutrition.gr
.
