Η σκόνη που ταξιδεύει από την Αφρική μεταφέρει βαρέα μέταλλα και στοιχεία όπως μόλυβδο,
αρσενικό, μαγγάνιο, χρώμιο , ψευδάργυρο κ.α. Για την ύπαρξη των επικίνδυνων αυτών ουσιών στη μεταφερόμενη σκόνη ευθύνεται, κατά κύριο λόγο, η ανθρωπογενής μόλυνση στις αφρικανικές ερήμους, όπως η κίνηση οχημάτων, η απόρριψη αποβλήτων, η καύση των σκουπιδιών αλλά και παλιότερα ο πόλεμος στη Λιβύη.
Τα σωματίδια της αφρικανικής σκόνης που φτάνουν στην Ελλάδα είναι τα μικρότερα και τα ελαφρύτερα, διότι τα βαρύτερα καθιζάνουν στη διαδρομή. Όσο πιο μικρό είναι το μέγεθος ενός σωματιδίου τόσο ευκολότερα συνδέεται με άλλα βλαβερά μόρια που προέρχονται από τους ρύπους των αυτοκινήτων σε μία πόλη με αποτέλεσμα να γίνονται πιο βλαβερά. Επίσης , όσο πιο μικρό είναι το μόριο ενός αιωρούμενου σωματιδίου (πχ<10μm) τόσο ευκολότερα εισέρχεται μέσα στον πνεύμονα και επομένως τόσο περισσότερο ερεθιστικό και βλαβερό είναι.
Τι μπορεί να προκαλέσει η Αφρικανική σκόνη?
Η σκόνη μπορεί να προκαλέσει επιδείνωση-παρόξυνση των αναπνευστικών ή καρδιολογικών νοσημάτων από τα οποία πάσχουν οι ασθενείς. Για παράδειγμα όσοι πάσχουν από άσθμα (παιδιά ή ενήλικες) ή Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια συχνά χειροτερεύουν τις μέρες αυτές καθώς η σκόνη είναι ιδιαίτερα ερεθιστική τους πνεύμονες. Σκεφτείτε ότι τα 2 αυτά νοσήματα αφορούν στο 15-18% του πληθυσμού, δηλ 1 στους 5 περίπου ανθρώπους μπορεί να νιώσει επιδείνωση στην υγεία του ΜΟΝΟ από το αναπνευστικό τις μέρες αυτές. Πιο ευαίσθητοι είναι οι ηλικιωμένοι, οι ασθενείς που πάσχουν και από άλλα νοσήματα( πχ καρδιολογικά), όσοι η νόσος τους χαρακτηρίζεται μέτρια ή σοβαρή, και φυσικά όσοι δεν λαμβάνουν σωστά την φαρμακευτική τους αγωγή.
Δεν είναι τυχαίο ότι τις ημέρες που υπάρχει Αφρικανική σκόνη αυξάνονται τα κρούσματα θανάτων και οι εισαγωγές στα νοσοκομεία. Όμοια οι επισκέψεις στους ιατρούς. Το φαινόμενο αυτό είναι εντονότερο στην Αθήνα –λόγω της μόλυνσης- αλλά και στην Κρήτη μας λόγω της πιο κοντινής απόστασης με την Αφρική. Σκεφτείτε ότι το 2006 στον σταθμό της Φοινοκαλιάς στην βόρεια Κρήτη έχει μετρηθεί μέχρι το μεγαλύτερο επεισόδιο δηλαδή 2500 μgr σκόνης όταν το όριο είναι 50μgr!
Ποια είναι τα συμπτώματα που μπορεί να εμφανίσει κάποιος?
Δύσπνοια, βήχας, βάρος στο στήθος, συριγμός και προκάρδιο άλγος που δεν περνάνε με την αγωγή «ανακούφισης- έκτακτης ανάγκης» που έχει δοθεί σε κάθε ασθενή ανάλογα με το νόσημα του.
Τι θα συμβουλεύατε τους ασθενείς?
Θα πρέπει να αποφεύγουν κάθε άσκοπη δραστηριότητα σε εξωτερικούς χώρους και οπωσδήποτε την άσκηση τις μέρες αυτές όσοι
1. πάσχουν από αναπνευστικά νοσήματα και κυρίως από άσθμα και ΧΑΠ
2. οι ασθενείς με καρδιολογικά προβλήματα
3. οι ηλικιωμένοι
.
Να παραμένουν σε κλιματιζόμενους χώρους οπού τα κλιματιστικά να έχουν σωστά συντηρηθεί
Να λαμβάνουν κανονικά την φαρμακευτική τους αγωγή (όσοι πάσχουν από καρδιοαναπνευστικά νοσήματα)
Να ενημερώσουν αμέσως τον πνευμονολόγο ή τον καρδιολόγο τους εάν εμφανίσουν συμπτώματα όπως δύσπνοια, βήχας, βάρος στο στήθος ή προκάρδιο άλγος.
Αποφυγή άσκοπων μετακινήσεων με αυτοκίνητα καθώς, όπως αναφέραμε, οι ρύποι των οχημάτων συμβάλουν στο να γίνεται πιο τοξική και ερεθιστική η σκόνη από την Αφρική, ενώ παράλληλα η έκθεση σε αυτές αυξάνεται.
Δρ. Στυλιανός Βιττοράκης – Πνευμολόγος, φυματιολόγος
