Ο κρόκος Κοζάνης, το «χρυσάφι της ελληνικής γης», όπως ονομάζεται, συγκαταλέγεται στα πιο
εκλεκτά, προσφιλή και πολύτιμα μπαχαρικά των αρχαίων πολιτισμών, για το άρωμα, το χρώμα, τις φαρμακευτικές και αφροδισιακές του ιδιότητες. Για το «εκλεκτό», θα πρέπει να ανατρέξουμε στο παρελθόν, όπου, πολλούς αιώνες πριν αρχίσει η συστηματική του καλλιέργεια, ήταν φάρμακο και άρτυμα, είδος πολυτελείας και συναλλαγής. Μάλιστα, το αντάλλασσαν με χρυσαφικά και κοσμήματα. Η Κλεοπάτρα τον χρησιμοποιούσε για την παρασκευή των καλλυντικών της, οι αρχαίοι Φοίνικες στις προσφορές τους στη θεά Αστάρτη, ο Όμηρος τον αναφέρει στα έργα του και στην Παλαιά Διαθήκη γίνεται ιδιαίτερη μνεία σ’ αυτόν.
Η ιστορία του στη νεότερη Ελλάδα αρχίζει όταν κοζανίτες έμποροι τον μεταφέρουν από την Αυστρία, τον 17ο αιώνα. Επί 300 χρόνια, ο κρόκος καλλιεργείται και αναπτύσσεται κάτω από τον ήλιο της Μακεδονίας, σε μια περιοχή που περιλαμβάνει πολλά μικρά χωριά του νομού Κοζάνης. Οι κάτοικοι της εν λόγω περιοχής φυτεύουν τον κρόκο κάθε καλοκαίρι. Όταν έρθει το φθινόπωρο, αφαιρούν με το χέρι τα πολύτιμα στίγματα του πανέμορφου λουλουδιού και τα αποξηραίνουν προσεκτικά, για να δημιουργηθούν τα βαθυκόκκινα λεπτά νήματα. Για να καταλάβετε γιατί το σαφράν είναι τόσο ακριβό, αρκεί να σας πω ότι χρειάζονται περίπου 150.000 λουλούδια για να μαζευτεί 1 κιλό σαφράν, αφού από κάθε λουλούδι κρατάμε τους τρεις στήμονες που έχουν όλες τις ουσίες (κροκίνη, πικροκροκίνη και σαφρανόλη) και μας δίνουν το χρώμα, το άρωμα και τη γεύση. Ο κρόκος ή η ελληνική ζαφορά (saffron), όπως συνήθως λέγεται, ανήκει στην καλύτερη ποιότητα σαφράν σε ολόκληρο τον κόσμο.
.
Χρήσεις του κρόκου Κοζάνης στη μαγειρική
Ο κρόκος Κοζάνης, σαν μπαχαρικό, προσθέτει στα φαγητά το λεπτό άρωμά του, την πικάντικη γεύση και το πανέμορφο κίτρινο χρώμα του. Ταιριάζει ιδιαίτερα με το ρύζι, τα ζυμαρικά, τις σάλτσες, το κοτόπουλο, τις ψαρόσουπες, το αρνί, τις πατάτες, τα όσπρια, τα τσουρέκια, το κέικ και το παγωτό. Ο κρόκος είναι, τρόπον τινά, σαν ένα πανάκριβο άρωμα (χρησιμοποιείται στην ποσότητα που αναφέρεται κάθε φορά στη συνταγή, γιατί διαφορετικά αλλοιώνεται η γεύση του φαγητού).
Ο κρόκος Κοζάνης, σαν μπαχαρικό, προσθέτει στα φαγητά το λεπτό άρωμά του, την πικάντικη γεύση και το πανέμορφο κίτρινο χρώμα του. Ταιριάζει ιδιαίτερα με το ρύζι, τα ζυμαρικά, τις σάλτσες, το κοτόπουλο, τις ψαρόσουπες, το αρνί, τις πατάτες, τα όσπρια, τα τσουρέκια, το κέικ και το παγωτό. Ο κρόκος είναι, τρόπον τινά, σαν ένα πανάκριβο άρωμα (χρησιμοποιείται στην ποσότητα που αναφέρεται κάθε φορά στη συνταγή, γιατί διαφορετικά αλλοιώνεται η γεύση του φαγητού).
Χρήσεις του κρόκου Κοζάνης στα ροφήματα
Όταν ο κρόκος είναι σε στίγματα, υπολογίζουμε 10-12 στίγματα για κάθε φλιτζάνι του τσαγιού. Όταν ο κρόκος είναι σε σκόνη, χρησιμοποιούμε μισό από το φακελάκι των 0,25 γραμμαρίων για κάθε φλιτζάνι του τσαγιού. Η σκόνη δεν χρειάζεται μούλιασμα, προστίθεται κατ’ ευθείαν στα ροφήματα ή στο νερό. Η συνιστώμενη ημερήσια δόση είναι 10-12 στίγματα ή μισό φακελάκι των 0,25 γραμμαρίων σε σκόνη. Εκτός από τα ροφήματα, ο κρόκος μπορεί να καταναλωθεί σε μία κουταλιά μέλι.
Όταν ο κρόκος είναι σε στίγματα, υπολογίζουμε 10-12 στίγματα για κάθε φλιτζάνι του τσαγιού. Όταν ο κρόκος είναι σε σκόνη, χρησιμοποιούμε μισό από το φακελάκι των 0,25 γραμμαρίων για κάθε φλιτζάνι του τσαγιού. Η σκόνη δεν χρειάζεται μούλιασμα, προστίθεται κατ’ ευθείαν στα ροφήματα ή στο νερό. Η συνιστώμενη ημερήσια δόση είναι 10-12 στίγματα ή μισό φακελάκι των 0,25 γραμμαρίων σε σκόνη. Εκτός από τα ροφήματα, ο κρόκος μπορεί να καταναλωθεί σε μία κουταλιά μέλι.
Οι φαρμακευτικές του ιδιότητες
Οι φαρμακευτικές ιδιότητες του κρόκου είναι αξιοσημείωτες. Αρκεί να επισημάνουμε, μεταξύ άλλων, τις αντιοξειδωτικές και αντικαρκινικές του ιδιότητες, την επίδρασή του στα λευχαιμικά κύτταρα, την αντιγηραντική του δράση, τη θετική επίδρασή του στη νευροπροστασία και στην καταπολέμηση του άγχους, τη συμβολή του στην ενίσχυση της μάθησης και της μνήμης.
Οι θεραπευτικές ιδιότητες του κρόκου είναι γνωστές από τα πολύ παλιά χρόνια (αρκεί να ανατρέξουμε, για να το διαπιστώσουμε, και σ’ έναν αιγυπτιακό πάπυρο από το 1550 π.Χ.). Εκτός από τη μείωση της χοληστερίνης, ανάλογα με τη δόση, βοηθάει στην πέψη και χαλαρώνει τον ανθρώπινο οργανισμό όταν σοβεί κρίση άσθματος, ναυτία ή πρήξιμο της νεογιλής οδοντοφυΐας. Επίσης, χρησιμοποιείται συχνά ως εμμηναγωγό και αντιπυρετικό.
Οι φαρμακευτικές ιδιότητες του κρόκου είναι αξιοσημείωτες. Αρκεί να επισημάνουμε, μεταξύ άλλων, τις αντιοξειδωτικές και αντικαρκινικές του ιδιότητες, την επίδρασή του στα λευχαιμικά κύτταρα, την αντιγηραντική του δράση, τη θετική επίδρασή του στη νευροπροστασία και στην καταπολέμηση του άγχους, τη συμβολή του στην ενίσχυση της μάθησης και της μνήμης.
Οι θεραπευτικές ιδιότητες του κρόκου είναι γνωστές από τα πολύ παλιά χρόνια (αρκεί να ανατρέξουμε, για να το διαπιστώσουμε, και σ’ έναν αιγυπτιακό πάπυρο από το 1550 π.Χ.). Εκτός από τη μείωση της χοληστερίνης, ανάλογα με τη δόση, βοηθάει στην πέψη και χαλαρώνει τον ανθρώπινο οργανισμό όταν σοβεί κρίση άσθματος, ναυτία ή πρήξιμο της νεογιλής οδοντοφυΐας. Επίσης, χρησιμοποιείται συχνά ως εμμηναγωγό και αντιπυρετικό.
- Αντικαρκινικό
- Τονωτικό
- Αντιθρομβωτικό
- Αντιοξειδωτικό
Στις μέρες μας, που ψάχνουμε εναλλακτικούς, πιο υγιεινούς τρόπους διατροφής, αξίζει τον κόπο να πειραματιστούμε και να βάλουμε στις κουζίνες μας τον κρόκο, σε πιο τακτική βάση. Ο λόγος είναι απλός: εκτός από το χρώμα, τη γεύση και το άρωμά του, ο κρόκος είναι πρώτης τάξης αντιοξειδωτικό και δεν θ’ αργήσει να έρθει η μέρα που θ’ ανακαλύψουμε ότι πρόκειται για ένα από τα ισχυρότερα φυσικά φάρμακα.
https://www.diatrofi.gr/food/food-food/307-κρόκος-κοζάνης/
