Δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι
που εξαντλούν κάθε φορά όλα τα χρονικά περιθώρια προκειμένου να ολοκληρώσουν μια υποχρέωση που έχουν αναλάβει. Σε σημαντικό ποσοστό αυτών των περιπτώσεων ανακαλύπτει κανείς ότι το άτομο δεν έχει κίνητρο για τη συγκεκριμένη δραστηριότητα που έχει αναλάβει ή είχε κίνητρο και το έχει χάσει ή έχει χάσει τη σύνδεση ανάμεσα σε αυτό που πρέπει να κάνει και το κίνητρό του. Έτσι, ουσιαστικά, σε ψυχικό επίπεδο, είναι ασαφής ο λόγος για τον οποίο πορεύεται προς μια συγκεκριμένη πράξη και δραστηριότητα και εύκολα χάνει την πορεία του μέχρι να αναγκαστεί να πιεστεί χρονικά, την τελευταία στιγμή…
Υπάρχει βέβαια και η περίπτωση ανθρώπων που κατά βάθος δεν τους αρέσει αυτό που κάνουν και η τάση αναβολής και καθυστέρησης είναι ο δικός τους έμμεσος τρόπος έκφρασης του θυμού και της καταπίεσης που βιώνουν. Έτσι κάνουν και τους άλλους να υποφέρουν μαζί τους και να μην μπορούν να χαρούν αυτό που κάνουν… Είναι οι άνθρωποι που μπορούν να σε «σκάσουν» κυριολεκτικά με την αναβλητικότητά τους, την αργοπορία τους, τις ακυρώσεις τους και ουσιαστικά μεταφέρουν άγχος και χάος γύρω τους κάνοντας και τους άλλους να ταλαιπωρούνται. Αυτός ο τρόπος αντίδρασης στην πίεση και τον έλεγχο μαθαίνεται συνήθως από πολύ νεαρή ηλικία, μεγαλώνοντας με καταπιεστικούς και αυταρχικούς γονείς οι οποίοι δεν άφηναν άλλα «φανερά» περιθώρια αντίδρασης και έκφρασης του θυμού.
Σε άλλες περιπτώσεις, η αργοπορία και η καθυστέρηση μπορεί να οφείλονται και στο φόβο της αποτυχίας. Γιατί το να αφήνει κανείς τα πάντα για την τελευταία στιγμή αποτελεί και μια δικαιολογία σε περίπτωση αποτυχίας. Πολλοί άνθρωποι όταν τους αγχώνει κάτι, έχουν την τάση να το αναβάλλουν, χωρίς βέβαια να συνειδητοποιούν ότι, έτσι, το άγχος γιγαντώνεται και αποκτά ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Το άγχος και ο φόβος επιφέρουν αρνητικές σκέψεις και φαντασιώσεις αποτυχίας που εμποδίζουν το άτομο να συγκεντρωθεί και να προσπαθήσει για το στόχο που έχει θέσει. Οι υπερβολικές απαιτήσεις και οι τάσεις τελειομανίας δημιουργούν υψηλές προσδοκίες που μπορεί να φοβίζουν και να οδηγούν σε συνεχείς αναβολές και φόβο προσέγγισης του στόχου μας.
Τέλος, είναι σημαντικό να προσθέσουμε ότι η πιεστική και ψυχοφθόρα «τακτική της τελευταίας στιγμής» μπορεί να γίνεται και συνήθεια και, σε ορισμένες περιπτώσεις, να είναι η αίσθηση της πίεσης που γεμίζει το άτομο συναισθηματικά και το κάνει να ξεχνά άλλα προβλήματα που το απασχολούν, παρά το κίνητρο ολοκλήρωσης της εργασίας του. Σαν μια «δόση αδρεναλίνης» που θέτει το άτομο σε ενεργοποίηση και, έτσι, αποφεύγει δυσάρεστα συναισθήματα που βιώνει ή γενικότερα την καταθλιπτική του διάθεση.
Σε όλες τις περιπτώσεις, όμως, το άτομο που διαρκώς αναβάλλει και τα αφήνει όλα για την τελευταία στιγμή δεν νιώθει καλά με αυτό που του συμβαίνει και κατά βάθος βιώνει ντροπή και αίσθημα αποτυχίας. Σε ψυχικό επίπεδο επικρατεί η αίσθηση ότι είναι ένας ανίκανος και άχρηστος άνθρωπος και οι αμφιβολίες για τον εαυτό του και την πορεία του στη ζωή επικρατούν. Οι αντιδράσεις των άλλων, που είναι διαρκώς δυσαρεστημένοι μαζί του και αγχωμένοι για το αν θα μπορέσει να οργανωθεί και να προλάβει ή όχι κάθε φορά αυτό που έχει προγραμματίσει, δεν βοηθούν στο να νιώσει ότι είναι ένας οργανωμένος και συγκροτημένος άνθρωπος.
Μπορεί αρχικά να τραβά την προσοχή όλων με τον τρόπο που λειτουργεί αλλά η εικόνα του δεν τον ικανοποιεί και παραπέμπει περισσότερο σε μικρό παιδί σε κατάσταση πανικού. Γι’ αυτό και είναι σημαντική η αναζήτηση ψυχολογικής υποστήριξης προκειμένου να μπορέσει κανείς να επαναπροσδιορίσει το κίνητρο και τους στόχους του.
Να κατανοήσει ποιοι μηχανισμοί ακριβώς τον αποδιοργανώνουν καθημερινά προκειμένου να μάθει να τους διαχειρίζεται συνειδητά και με πιο αποτελεσματικό τρόπο. Σίγουρα, πάντως, πρόκειται για έναν τρόπο διαχείρισης των καταστάσεων και συμπεριφοράς που μπορεί να συνειδητοποιηθεί, να τροποποιηθεί και να αλλάξει για να νιώσει κανείς καλύτερα με τον εαυτό του αλλά και με τους άλλους που ζουν γύρω του!
Ειρήνη Τζελέπη
Συμβουλευτική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια Pg.Dipl., MSc.
Πηγή: www.ygeiaonline.gr
