Ασθμα, βήχας και συριγμός

Το άσθμα είναι η μοναδική χρόνια ασθένεια στον ανεπτυγμένο κόσμο που σημειώνει σταθερή αύξηση. Έρευνες που πραγματοποιήθηκαν σε μαθητές σχολείου έδειξαν ότι το ποσοστό των ατόμων που πάσχουν από άσθμα έχει τετραπλασιαστεί μέσα στα τελευταία 20 χρόνια.

Στις ημέρες μας, το άσθμα είναι ο πιο συνήθης λόγος εισαγωγής παιδιών στο νοσοκομείο και σε πολλές περιοχές ένας από τους πιο συνηθισμένους λόγους εισαγωγής στο νοσοκομείο και των ενηλίκων.

Το τραγικό είναι ότι το άσθμα σκοτώνει κάθε χρόνο περίπου 2.000 πάσχοντες στη Μεγάλη Βρετανία, πολλοί εκ των οποίων είναι κάτω των 35 ετών. Το βασικότερο αίτιο εκδήλωσης άσθματος είναι οι αλλεργίες, που παίζουν ρόλο στο 90% των περιπτώσεων άσθματος σε παιδιά και στο 50% των περιπτώσεων σε ενηλίκους.

Βασικά Σημείαπου αξίζει να θυμάστε

• Το άσθμα γίνεται όλο και πιο συχνό στις ανεπτυγμένες χώρες.
• Τα συμπτώματα του άσθματος είναι η δύσπνοια, ο συριγμός, το σφίξιμο στο στήθος και ο βήχας.
• Συνήθεις εκλυτικοί παράγοντες των ασθματικών κρίσεων είναι τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, τα κατοικίδια ζώα και οι μύκητες.
• Είναι σημαντικό να μειώσετε στο ελάχιστο την έκθεσή σας στα γνωστά αλλεργιογόνα.
• Υπάρχουν αρκετά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την πρόληψη και την καταπολέμηση του άσθματος

Τι είναι το άσθμα;
Η λέξη άσθμα είναι ελληνική και σημαίνει δύσκολη αναπνοή, αλλά ο σύγχρονος ορισμός του περιλαμβάνει περιγραφή των συμπτωμάτων του, των υποκείμενων μηχανισμών που προκαλούν την ασθένεια και των επιπτώσεών του στη λειτουργία και στην ευαισθησία των πνευμόνων και των αεροφόρων οδών τους. Τα συμπτώματα του άσθματος είναι ο βήχας, ο συριγμός (συρίττουσα αναπνοή) και η δύσπνοια, αλλά η πάθηση χαρακτηρίζεται από μία ιδιαίτερη μορφή φλεγμονής των τοιχωμάτων των αεραγωγών των πνευμόνων. Τα βασικά κύτταρα που συμμετέχουν, όπως και στις υπόλοιπες αλλεργικές παθήσεις, είναι τα σιτευτικά κύτταρα και τα ηωσινόφιλα.

Αυτή η φλεγμονή των πνευμόνων προκαλεί τη στένωση των αεραγωγών, με αποτέλεσμα τη μείωση της ποσότητας αέρα που μπορεί να εξέλθει από τους πνεύμονες σε μία δεδομένη στιγμή, αλλά και του ρυθμού με τον οποίο μπορεί να εκδιωχθεί ο αέρας από τους πνεύμονες. Αυτή η παρεμπόδιση του εκπνεόμενου αέρα μπορεί να αναστραφεί – εν μέρει ή και απόλυτα – μέσω της εισπνοής ενός βρογχοδιασταλτικού. Επιπλέον, η φλεγμονή των αεραγωγών τούς κάνει υπερευαίσθητους σε πολλές ερεθιστικές ουσίες· έτσι, η εισπνοή κρύου αέρα, καυσαερίων, αερολυμάτων, απορρυπαντικών και απολυμαντικών ουσιών καθώς και έντονων οσμών μπορεί να προκαλέσει στένωση των ερεθισμένων αεραγωγών και να επιφέρει κρίσεις άσθματος.

Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα συμπτώματα του άσθματος περιλαμβάνουν τη δύσπνοια, το σφίξιμο στο στήθος, τον συριγμό και τον βήχα. Η σοβαρότητα αυτών των συμπτωμάτων ποικίλλει από ημέρα σε ημέρα. Κατά τη διάρκεια μιας σοβαρής κρίσης, η αναπνοή μπορεί να γίνει πολύ δύσκολη.

Δύσπνοια
Η δύσπνοια και το σφίξιμο στο στήθος είναι τα βασικότερα χαρακτηριστικά του άσθματος. Η σοβαρότητά τους μπορεί να κυμαίνεται από ένα βραχυχρόνιο αίσθημα έντονης δύσπνοιας ύστερα από κάποια άσκηση ή το χάιδεμα του οικογενειακού κατοικίδιου, έως την οξεία και σοβαρή δύσπνοια, που δεν επιτρέπει στον πάσχοντα να περπατήσει ή να ολοκληρώσει μία πρόταση. Το σήμα κατατεθέν του άσθματος είναι οι διακυμάνσεις στην ένταση των συμπτωμάτων, με αποτέλεσμα ο πάσχων κάποιες ημέρες να αισθάνεται αρκετά καλά και άλλες να χρειάζεται επείγουσα θεραπεία.

Συριγμός
O συριστικός ήχος είναι το αποτέλεσμα της βεβιασμένης διέλευσης αέρα μέσω των διογκωμένων και μερικώς αποφραγμένων αεραγωγών στους πνεύμονές σας, η οποία προκαλεί συριγμούς διαφόρων ειδών και εντάσεων. Η συρίττουσα αναπνοή αναγνωρίζεται εύκολα, αλλά μπορεί να μην παρουσιαστεί όταν το άσθμα είναι σοβαρό. Κι αυτό, γιατί ο αέρας που εξέρχεται μέσω των αεραγωγών δεν είναι αρκετός για να παράγει τον ήχο.

Βήχας
O βήχας, κυρίως τη νύχτα, είναι ένα άλλο χαρακτηριστικό του άσθματος, όπως και πολλών άλλων πνευμονικών νόσων, ιδιαίτερα της βρογχίτιδας που προκαλείται από το κάπνισμα ή σχετίζεται με κάποια φλεγμονή του θώρακα. Μπορεί να είναι δύσκολο για έναν γιατρό να διαγνώσει αν ο βήχας είναι πράγματι αποτέλεσμα άσθματος ή κάποιας άλλης πνευμονικής νόσου.

Η φλεγμονή των αεραγωγών των πνευμόνων στα μωρά και στα νήπια οφείλεται συχνά σε ιογενείς λοιμώξεις. Η λοίμωξη από τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό προκαλεί μία ενοχλητική και ενίοτε σοβαρή πάθηση που ονομάζεται βρογχιολίτιδα και η οποία κάνει τους αεραγωγούς των πνευμόνων να διογκώνονται. Το παιδί παρουσιάζει συριγμό και δύσπνοια, καθώς και πυρετό. Συχνά, έχει βήχα για αρκετό καιρό ύστερα από μία τέτοια ιογενή λοίμωξη και, αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό άσθματος, αυτό μπορεί να είναι η πρώτη ένδειξη ότι το παιδί αναπτύσσει άσθμα. Δεν είναι παράξενο που οι γιατροί χορηγούν συχνά στα μικρά παιδιά αντιβιοτικά πριν διαγνωσθεί άσθμα και ξεκινήσει η κατάλληλη αγωγή με βρογχοδιασταλτικά, αντιαλλεργικά και αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Oμοίως, μπορεί να είναι πολύ δύσκολο για τον γιατρό να καταλάβει αν πρόκειται για βρογχίτιδα ή άσθμα, ιδιαίτερα στους ενηλίκους που καπνίζουν και που υποφέρουν από παρατεταμένες κρίσεις βήχα. Είναι σημαντικό να γίνει η σωστή διάγνωση, διότι η βρογχίτιδα πρέπει να καταπολεμηθεί με αντιβιοτικά ενώ, από την άλλη πλευρά, ο ασθματικός βήχας θα ανταποκριθεί στην κατάλληλη αντιασθματική αγωγή. Σε κάθε περίπτωση, όμως, είναι εξαιρετικά σημαντικό να σταματήσει ο ασθενής να καπνίζει.

Εντονότερα νυχτερινά συμπτώματα
Όλα τα συμπτώματα του άσθματος επιδεινώνονται κατά τη διάρκεια της νύχτας, διαταράσσοντας τον ύπνο σας και κάνοντάς σας να αισθάνεστε κουρασμένοι την επόμενη ημέρα. O λόγος είναι ότι η πνευμονική λειτουργία όλων των ανθρώπων βρίσκεται στο κατώτερο σημείο της στις τέσσερις τα ξημερώματα και στο υψηλότερο στις τέσσερις το απόγευμα. Αυτό οφείλεται στις διαφοροποιήσεις των επιπέδων κυκλοφορίας της ορμόνης αδρεναλίνη, που βρίσκονται στο χαμηλότερο σημείο τους στη μέση της νύχτας. Η αδρεναλίνη συμβάλλει στη χαλάρωση των μυών των βρόγχων, διατηρώντας τους ανοιχτούς. Καθώς το σώμα αναστέλλει τις λειτουργίες του κατά τη διάρκεια του ύπνου, η νευρική διέγερση επιβραδύνει την καρδιακή λειτουργία και τη δραστηριότητα των εντέρων, αλλά συγχρόνως προκαλεί μία πάρα πολύ μικρή στένωση των βρόγχων. Επιπλέον, τα επίπεδα κυκλοφορίας των κορτικοστεροειδών, που είναι τόσο σημαντικά για την καταπολέμηση οποιασδήποτε διαδικασίας φλεγμονής στο σώμα, είναι χαμηλά κατά τις πρώτες πρωινές ώρες. Παρόλο που δεν θα προσέξετε ποτέ αυτές τις επιδράσεις αν δεν έχετε άσθμα, οι επιπτώσεις τους στα άτομα που έχουν ήδη παρουσιάσει φλεγμονή των αεραγωγών είναι πάρα πολύ μεγάλες, επιδεινώνοντας, έτσι, τη νύχτα, τόσο τα συμπτώματα όσο και την πνευμονική τους λειτουργία.
Επιπτώσεις της χειμερινής άσκησης

Όταν ασκείστε και αναπνέετε από το στόμα, ο ψυχρός, ξηρός αέρας που εισπνέετε οδηγεί σε αλλαγές του υγρού που καλύπτει τα εσωτερικά τοιχώματα των βρόγχων. Αυτό μπορεί να «πυροδοτήσει» την απελευθέρωση ισταμίνης και άλλων ισχυρών χημικών ουσιών, περιλαμβανομένων των λευκοτριένιων, από τα σιτευτικά κύτταρα και θα οδηγήσει σε μία σύντομη κρίση άσθματος που μπορεί να διαρκέσει από 10-20 λεπτά και να έχει ολέθρια επίπτωση στην ικανότητα ενός παιδιού να συμμετάσχει σε παιχνίδια στην παιδική χαρά ή στο γήπεδο, διαταράσσοντας την κοινωνική και σωματική του ανάπτυξη.

Πώς πραγματοποιείται η διάγνωση;
Προκειμένου να αποφανθεί σχετικά με το αν έχετε άσθμα ή όχι, ο γιατρός πρέπει να διαπιστώσει αν ο βαθμός παρεμπόδισης της ροής του αέρα μέσα από τους αεραγωγούς των πνευμόνων σας ποικίλλει σε διαφορετικές ώρες. Το έργο αυτό έχει διευκολυνθεί χάρη στα απλά φορητά ροόμετρα που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και μόνοι σας προκειμένου να καταγράψετε την ανώτερη ταχύτητα με την οποία εκπνέετε αέρα σε διαφορετικές ώρες της ημέρας. Φυσάτε, λοιπόν, όσο πιο δυνατά μπορείτε μέσα από το ροόμετρο και καταγράφετε τη μέγιστη εκπνευστική ροή (PEFR). Η μέγιστη αυτή ροή εξαρτάται από την ηλικία σας, το φύλο και το ύψος σας και κυμαίνεται από περίπου 600 λίτρα το λεπτό σε έναν υγιή νεαρό άνδρα μετρίου αναστήματος έως περίπου 300 λίτρα το λεπτό σε μία μεγαλύτερη γυναίκα. Oι ενδείξεις στα άτομα με άσθμα δείχνουν μία μειωμένη μέγιστη ταχύτητα εκπνευστικής ροής την ώρα που ξυπνάνε, σε σύγκριση με τη μέγιστη ροή που μετράται νωρίς το απόγευμα. Αυτό το μοντέλο διακύμανσης επαναλαμβάνεται κάθε ημέρα. Μία ημερήσια διακύμανση μεγαλύτερη του 15% επιβεβαιώνει τη διάγνωση του άσθματος.

Το ροόμετρο είναι χρήσιμο και για την παρακολούθηση της θεραπείας, που μειώνει τη διακύμανση και βελτιώνει τη μέγιστη εκπνευστική ροή συνολικά, καθώς όσο πιο σοβαρό είναι το άσθμα τόσο χαμηλότερη είναι η PEFR. Oι ειδικές πνευμονολογικές μονάδες των νοσοκομείων και των κλινικών έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιούν και πιο εξειδικευμένες εξετάσεις. Αυτές περιλαμβάνουν τη μέτρηση της ποσότητας του αέρα που μπορείτε να εκπνεύσετε σε ένα δευτερόλεπτο (βιαίως εκπνεόμενος όγκος σε ένα δευτερόλεπτο ή FEV1). Πρόκειται για μία εξέταση ακριβείας, διότι το αποτέλεσμα είναι μειωμένο στα άτομα που πάσχουν από άσθμα. Μία βελτίωση του FEV1 της τάξεως του 15% ή περισσότερο ύστερα από εισπνοή κάποιου βρογχοδιασταλτικού επιβεβαιώνει τη διάγνωση του άσθματος. Η άσκηση ή οι εισπνοές διαλυμάτων ισταμίνης μπορεί να ασκήσουν πίεση στους πνεύμονες, προκαλώντας μία σύντομη, βραχυχρόνια μείωση της πνευμονικής λειτουργίας στα άτομα που πάσχουν από άσθμα.

Ποια είναι τα αλλεργιογόνα;
Είναι σημαντικό να εντοπίσετε το αλλεργιογόνο που σας προκαλεί τις κρίσεις άσθματος ώστε να μπορέσετε να λάβετε πρακτικά μέτρα για τη μεγαλύτερη δυνατή αποφυγή της ερεθιστικής ουσίας.

Ακάρεα της οικιακής σκόνης
Το άκαρι της οικιακής σκόνης είναι το κυριότερο αλλεργιογόνο που προκαλεί άσθμα. Πρόκειται για ένα εκ των 50 ειδών ακάρεων και έχει προσαρμοσθεί με μεγάλη επιτυχία στη ζωή μέσα στο σπίτι. Πρόκειται στην ουσία για ένα άκαρι του κρεβατιού, καθώς τρέφεται με τα πιτυρώδη λέπια του ανθρώπινου δέρματος που αποβάλλονται στα κλινοσκεπάσματα κατά τη διάρκεια του ύπνου. Δεν τους λείπει ποτέ η τροφή, καθώς κάθε άτομο αποβάλλει 0,5-1 γραμμάριο πιτυρωδών λεπιών κάθε ημέρα, ποσότητα επαρκής για να θρέψει χιλιάδες ακάρεα για μήνες. Επειδή η διατροφή τους με λέπια του δέρματος είναι ουσιαστικά ξηρή, τα ακάρεα χρειάζεται να προσλαμβάνουν υγρά από τον αέρα. Για τον λόγο αυτό η υγρασία στην ατμόσφαιρα είναι συνήθως ο αποφασιστικός παράγοντας που καθορίζει το μέγεθος του πληθυσμού των ακάρεων. Συνθήκες που περιλαμβάνουν περίπου 80% υγρασία και 25°C θερμότητα συνιστούν ένα ιδεώδες περιβάλλον για τα ακάρεα. Στις ορεινές περιοχές, ιδίως πάνω από τα 1.400 μέτρα, τα ακάρεα απαντώνται σε πολύ μικρούς αριθμούς, λόγω, κατά πάσα πιθανότητα, της χαμηλής υγρασίας και των χαμηλών θερμοκρασιών. O αριθμός των ακάρεων στη σκόνη που συλλέγεται από τα στρώματα των κρεβατιών ποικίλλει, αλλά μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 5.000 ακάρεα ανά γραμμάριο σκόνης.

Τα ακάρεα είναι πολύ μικρά, μεγέθους σχεδόν 0,3 χιλιοστών του μέτρου, και το γυμνό μάτι δεν μπορεί να τα ξεχωρίσει από τους κόκκους της σκόνης. Στο μικροσκόπιο, όμως, φαίνονται αρκετά αποκρουστικά. Παρά το μικρό τους μέγεθος, τα ακάρεα της οικιακής σκόνης είναι υπερβολικά μεγάλα για να εισχωρήσουν βαθιά μέσα στη μύτη ή τους πνεύμονες μέσω της αναπνοής και οι έρευνες έχουν δείξει ότι το αλλεργιογόνο που προκαλεί το άσθμα εντοπίζεται στα περιττώματα του ακάρεου. Πρόκειται για μία πρωτεΐνη που εκκρίνεται από το έντερο των ακάρεων και χρησιμοποιείται για την πέψη των λεπιών των ανθρώπινου δέρματος που έχουν καταναλώσει. Oι σβώλοι των περιττωμάτων τους έχουν μέγεθος περίπου 20 μικρόμετρα, ήτοι 20 εκατομμυριοστά του μέτρου. Μπορεί να εισχωρήσουν εύκολα στη μύτη μέσω της αναπνοής προκαλώντας χρόνια ρινίτιδα και τρίμματά τους φτάνουν εύκολα έως τους πνεύμονες προκαλώντας την αλλεργική αντίδραση που οδηγεί στο άσθμα. Η χημική φύση του αλλεργιογόνου των ακάρεων της οικιακής σκόνης έχει αναλυθεί πλήρως και ονομάζεται Der p1.

Μετά τα υπνοδωμάτια, ο πιο αγαπημένος χώρος των ακάρεων της οικιακής σκόνης είναι το καθιστικό. Τα χαλιά και τα ντυμένα έπιπλα μπορεί να περιέχουν μεγάλες ποσότητες ακάρεων (πάνω από 1.000 ανά γραμμάριο σκόνης) και εξαιρετικά μεγάλες ποσότητες αλλεργιογόνου. Κάθε φορά που ξεσκονίζετε ή σκουπίζετε, εισπνέετε αλλεργιογόνα από τα ακάρεα· το ίδιο συμβαίνει και κατά τη διάρκεια της νύχτας από τα κλινοσκεπάσματα, καθώς, ενόσω κοιμάστε, αλλάζετε συχνά θέση. Κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους της ζωής του, το μωρό που γεννιέται με προδιάθεση για αλλεργία μπορεί να ευαισθητοποιηθεί στα ακάρεα της οικιακής σκόνης αν εκτεθεί σε 100 ακάρεα ανά γραμμάριο σκόνης από τα στρώματα και τα χαλιά. Σοβαρές κρίσεις μπορεί να «πυροδοτηθούν» σε επίπεδα 500 ακάρεων ανά γραμμάριο σκόνης.

Κατοικίδια
Τα κατοικίδια ζώα είναι στις ημέρες μας ένα από τα κυριότερα αίτια πρόκλησης αλλεργικών παθήσεων, το δεύτερο μετά τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, με το 40% των ασθματικών παιδιών να είναι ευαισθητοποιημένα στα αλλεργιογόνα των γάτων και/ή των σκύλων. Δεν είναι ανάγκη να έλθει κανείς σε άμεση επαφή με μία γάτα ή έναν σκύλο για να εκδηλώσει κρίση άσθματος. Τα αλλεργιογόνα των ζώων βρίσκονται στον αέρα και τη σκόνη του σπιτιού, και τα άτομα που υποφέρουν από αλλεργίες μπορεί να εκδηλώσουν άσθμα μόλις μπουν σε κάποιο σπίτι όπου ζει ένα κατοικίδιο. Τα αλλεργιογόνα συναντώνται στα πιτυρώδη λέπια του δέρματος, στις τρίχες, στη σίελο και στα ούρα και μεταφέρονται παντού μέσα στο σπίτι όπου ζει το ζώο. Τα αλλεργιογόνα της γάτας απαντώνται κυρίως στη σίελο και στους πόρους του ιδρώτα και των δακρύων. Η γούνα της καλύπτεται με το αλλεργιογόνο όταν η γάτα καθαρίζεται με τη γλώσσα της. Η γούνα της γάτας από μόνη της δεν είναι εγγενώς αλλεργιογόνος. Μία γάτα μπορεί να αποβάλει έως και 0,2 γραμμάρια τριχών και πιτυρωδών λεπιών κάθε ημέρα, οδηγώντας σε υψηλή συγκέντρωση αυτού του ισχυρού αλλεργιογόνου μέσα στο σπίτι.

Τα αλλεργιογόνα του σκύλου μέσα στο σπίτι προέρχονται κυρίως από τα πιτυρώδη λέπια, το τρίχωμα και τη σίελο. Πολύ συχνά, ένα άτομο που πάσχει από άσθμα έχει πρόβλημα με ορισμένες μόνο ράτσες σκύλων. Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι το ενοχλητικό αλλεργιογόνο είναι το ίδιο σε όλες τις ράτσες και ότι μόνο η συγκέντρωσή του ποικίλλει. Τα κουνέλια, τα μικρόσωμα τρωκτικά και τα πουλιά σε κλουβί είναι πολύ δημοφιλή κατοικίδια. Τα κουνέλια και τα ινδικά χοιρίδια στεγάζονται συνήθως στον εξωτερικό χώρο, ενώ τα χάμστερ, τα ποντίκια, οι αρουραίοι και τα πουλιά ζουν συνήθως στο καθιστικό ή ακόμα και στο υπνοδωμάτιο. Τα πλάσματα αυτά, και ιδιαίτερα τα παπαγαλάκια και τα χάμστερ, συσχετίζονται έντονα με το αλλεργικό άσθμα. Στα μικρά θηλαστικά, η πιο ισχυρή πηγή αλλεργιογόνων είναι τα ούρα και τα υλικά με τα οποία επενδύονται τα κλουβιά μπορεί να είναι ιδιαίτερα «μολυσμένα». Τα αλλεργιογόνα απελευθερώνονται στον αέρα καθώς το ζώο κινείται μέσα στο κλουβί του.

Μύκητες
Εκτός από τον Alternaria, που μπορεί να προκαλέσει άσθμα το φθινόπωρο, ένα άλλος σημαντικός εκλυτικός παράγοντας σοβαρού άσθματος είναι τα σπόρια του Aspergillus fumigatus. O Aspergillus fumigatus είναι ιδιαίτερα διαδεδομένος και απαντάται συχνά στη βλάστηση που αποσυντίθεται.

Επαγγελματικά αλλεργιογόνα
Oι αντιδραστικές χημικές ουσίες και τα αλλεργιογόνα που απαντώνται στους χώρους εργασίας είναι ένα σημαντικό αίτιο εκδήλωσης άσθματος, ιδιαίτερα στους ενηλίκους που καπνίζουν. Είναι πολύ σημαντικό να συνειδητοποιήσετε ότι το άσθμα σας μπορεί να οφείλεται στις σκόνες, τους ατμούς ή τους καπνούς που συναντάτε στη δουλειά σας και ότι η αποφυγή του ευαισθητοποιητικού παράγοντα μπορεί να σας απαλλάξει εντελώς από αυτό. Από την άλλη πλευρά, αν εκτίθεστε διαρκώς στο αλλεργιογόνο για μία μακρά χρονική περίοδο τα συμπτώματά σας μπορεί να επιμείνουν ή ακόμα και να γίνουν μόνιμα.

Το πιο κοινό αίτιο εκδήλωσης επαγγελματικού άσθματος είναι η επαφή με το χημικό διιζοκυανικό τολουένιο που χρησιμοποιείται στα βερνίκια και τις μπογιές. Σημαντικά αίτια είναι επίσης οι κρέμες συγκόλλησης που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία ηλεκτρονικών και τα άλατα του λευκόχρυσου που χρησιμοποιούνται για την επεξεργασία των μετάλλων. Oι αρτοποιοί μπορεί να γίνουν αλλεργικοί στο αλεύρι και οι αγρότες στα σιτηρά και μάλιστα στα ακάρεα των σιτηρών που ευδοκιμούν στα σιτηρά με υψηλή περιεκτικότητα σε νερό. Oι ξυλουργοί και οι εργάτες των πριονιστηρίων μπορεί να γίνουν αλλεργικοί στα ροκανίδια και τα άτομα που εργάζονται στη φαρμακευτική βιομηχανία σε ορισμένα από τα φάρμακα που παρασκευάζονται. Η αυξανόμενη συνειδητοποίηση του προβλήματος, καθώς και η βελτίωση του εξαερισμού και των συνθηκών υγιεινής θα μπορούσαν να μειώσουν σημαντικά τον αριθμό των ατόμων που πάσχουν από επαγγελματικό άσθμα. Το χαρακτηριστικό του επαγγελματικού άσθματος είναι ότι τα συμπτώματα τείνουν να εμφανίζονται λίγο μετά την έναρξη της εργασίας, αλλά υποχωρούν τα Σαββατοκύριακα και μπορεί να εξαφανιστούν κατά τη διάρκεια των διακοπών.

Ατμοσφαιρική ρύπανση
Υπάρχουν, αναμφίβολα, πολλά άτομα που παθαίνουν κρίσεις δύσπνοιας και βήχα «είτε έχουν άσθμα είτε όχι» τις ημέρες που σημειώνονται υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης, λόγω των εκπομπών των βενζινομηχανών και των μηχανών εσωτερικής καύσης, καθώς και της καύσης άνθρακα και αερίου στους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Όταν πάσχετε από άσθμα, οι επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης μειώνουν την ποσότητα του αλλεργιογόνου που χρειάζεται για να προκληθεί μία κρίση. Επιπλέον, η ρύπανση μπορεί να προκαλέσει κρίσεις άσθματος σε άτομα που υπέφεραν προηγουμένως μόνο από αλλεργική ρινίτιδα.

Το μείγμα των ρυπογόνων αερίων, του διοξειδίου του θείου, του όζοντος και των οξειδίων του αζώτου, σε συνδυασμό με τα μικρά σωματίδια, με διάμετρο μικρότερη από 10 μικρόμετρα, που εκπέμπονται από τις μηχανές εσωτερικής καύσης, μπορεί να είναι ιδιαζόντως επικίνδυνο και να οδηγήσει σε θανάτους ατόμων με σοβαρές μορφές άσθματος και άλλες ασθένειες του αναπνευστικού. Το αν τα ρυπογόνα αέρια είναι ένας σημαντικός αιτιολογικός παράγοντας για την αύξηση που σημειώνει το άσθμα, είναι ένα ερώτημα που δεν έχει ακόμα απαντηθεί πλήρως.

Αλλοι εκλυτικοί παράγοντες
Oι ιογενείς λοιμώξεις, και ιδιαίτερα ο κοινός ιός του κρυολογήματος (γνωστός ως ρινοϊός), «πυροδοτεί» εύκολα κρίσεις άσθματος, οι οποίες ακολουθούνται από μία παρατεταμένη περίοδο βήχα. Αν έχετε άσθμα, αξίζει να κάνετε ό,τι μπορείτε για να αποφύγετε την επαφή με άτομα που έχουν κρυολογήσει και να είστε έτοιμοι να διπλασιάσετε τη δόση της αγωγής που ακολουθείτε για να ελέγχετε τα συμπτώματά σας. Όπως και τα άτομα με αλλεργική ρινίτιδα, μπορεί να ανήκετε στο 5% των ατόμων που πάσχουν από άσθμα και παθαίνουν σοβαρές κρίσεις μόλις πάρουν ασπιρίνη ή κάποιο άλλο μη στεροειδές αντιφλεγμονώδες φάρμακο όπως η ιβουπροφαίνη (Nurofen). Μία επιπλέον πηγή ανησυχίας για τους πάσχοντες από άσθμα είναι η λήψη των δισκίων που χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση της υπέρτασης. Δεν πρέπει να παίρνετε ποτέ κάποιο φάρμακο που ανήκει στην κατηγορία των βήτα-αναστολέων – και τα οποία είναι ιδιαίτερα δημοφιλή –, διότι αναστέλλουν τα ευεργετικά αποτελέσματα της αδρεναλίνης που εκκρίνεται φυσιολογικά στο σώμα και η οποία βοηθά να παραμένουν ανοιχτοί οι αεραγωγοί των πνευμόνων. Έχουν σημειωθεί περιπτώσεις θανάτων ασθματικών που είχαν λάβει τέτοια φάρμακα.

Δέκα βήματα για να μειώσετε στο ελάχιστο την έκθεσή σας στα αλλεργιογόνα

1. Μειώστε την υγρασία. Ανοίξτε ένα παράθυρο ή μία πόρτα για να αερίσετε το υπνοδωμάτιο και την κουζίνα σας κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά το μαγείρεμα, το πλύσιμο και το μπάνιο. Για να εμποδίσετε την υγρασία να εξαπλωθεί στο υπόλοιπο σπίτι, κρατήστε τις εσωτερικές πόρτες κλειστές. Μη στεγνώνετε τα ρούχα μέσα στο σπίτι, εκτός αν ο εξαεριστήρας του στεγνωτηρίου βρίσκεται έξω από το σπίτι. Να αερίζετε τα κλινοσκεπάσματα πριν στρώσετε το κρεβάτι και να διατηρείτε τον εξαερισμό των υπνοδωματίων ανοίγοντας ένα παράθυρο, όποτε αυτό είναι δυνατό.
2. Να εμποδίζετε τη συσσώρευση της σκόνης. Μειώστε τον αριθμό των εκτεθειμένων επιφανειών πάνω στις οποίες συσσωρεύεται η σκόνη, ιδίως αν το καθάρισμά τους είναι δύσκολο. Καθαρίστε τις επιφάνειες με ένα υγρό πανί. Να περνάτε με μία σωστά συντηρημένη ηλεκτρική σκούπα τα μαλακά έπιπλα και τις κουρτίνες, καθώς και τα χαλιά και τα πατώματα. Κάντε το ίδιο με τα στρώματα κάθε δύο εβδομάδες. Αν είναι δυνατόν, να αντικαθιστάτε τα μαξιλάρια και να αγοράζετε καινούργια κάθε τρεις μήνες.
3. Να πλένετε τα σεντόνια σε υψηλή θερμοκρασία (60°C) για να σκοτώνετε τα ακάρεα της οικιακής σκόνης.
4. Να φυλάτε τα κλινοσκεπάσματα σε κλειστό χώρο και να πλένετε τα λούτρινα παιχνίδια. Καλύψτε όλα τα στρώματα, τα παπλώματα και τα μαξιλάρια στο δωμάτιο του πάσχοντος με ειδικά μεμβρανοειδή καλύμματα με μικροπόρους. Στην αγορά κυκλοφορούν σήμερα πολλά διαφορετικά είδη και η τιμή τους ποικίλλει. Τα καλύμματα αυτά πρέπει να καθαρίζονται με ένα υγρό πανί και να στεγνώνονται τελείως κάθε φορά που αλλάζετε τα σεντόνια. Τα λούτρινα παιχνίδια μπορεί να περιέχουν μεγάλες ποσότητες ακάρεων της οικιακής σκόνης· διαλέξτε, λοιπόν, εκείνα που μπορεί να πλυθούν στους 60°C και άλλα παιχνίδια που μπορεί να καθαριστούν. Κρατήστε τα λούτρινα μακριά από τα κρεβάτια των παιδιών.
5. Απαλλαγείτε από τα χαλιά. Αντικαταστήστε τα, όποτε είναι δυνατό, με πατώματα από μουσαμά ή βινύλιο ή με κάποιο στεγανοποιημένο φυσικό υλικό όπως ο φελλός ή το ξύλο, με όσο το δυνατόν λιγότερες χαραγματιές, διότι αυτές συγκρατούν τη σκόνη.
6. Όταν αντικαθιστάτε την παλιά σας ηλεκτρική σκούπα με μία καινούργια, επιλέξτε ένα μοντέλο με φίλτρο μεγάλης αποτελεσματικότητας.
7. Αντικαταστήστε τα έπιπλα. Απαλλαγείτε από τις καρέκλες ή τους καναπέδες που είναι ντυμένα με υφαντά υφάσματα και προτιμήστε αντ’ αυτών έπιπλα από ψάθα, καναβάτσο, δέρμα ή απομίμηση δέρματος, που είναι εύκολο να καθαριστούν και δεν υποθάλπουν ακάρεα της οικιακής σκόνης.
8. Τροποποιήστε το περιβάλλον του σπιτιού σας. Παρόλο που δεν έχει ακόμα αποδειχθεί, ένα διαφορετικό σύστημα θέρμανσης που επιτρέπει την ανανέωση του αέρα θα μειώσει, κατά πάσα πιθανότητα, την υγρασία και την ποσότητα των ακάρεων της οικιακής σκόνης. Oι ιονιστές, οι εφυγραντές και οι ηλεκτροστατικοί κατακρημνιστές βρίσκονται σε στάδιο δοκιμών.
9. Βρείτε, αν είναι δυνατόν, ένα καινούργιο σπίτι για τη γάτα και/ή τον σκύλο σας. Αποτελεσματικά μπορεί να αποδειχθούν και τα συχνά μπάνια του κατοικίδιου ζώου σας. Αν πλένετε τη γάτα σας μία φορά την εβδομάδα, μπορείτε να μειώσετε τα αλλεργιογόνα που υπάρχουν στο σπίτι κατά 90%. Το να περιορίσετε τη γάτα σε ένα τμήμα του σπιτιού, μάλλον δεν θα φέρει ιδιαίτερα αποτελέσματα, διότι οι άνθρωποι μεταφέρουν τα αλλεργιογόνα της γάτας πάνω στα ρούχα τους. Δυστυχώς, στις αλλεργικές οικογένειες τα κατοικίδια πρέπει να απαγορευτούν. Ακόμα και αφού φύγει το ζώο, μπορεί να χρειαστούν πολλοί μήνες μέχρι να μειωθούν τα επίπεδα των αλλεργιογόνων στη σκόνη και για να εξαφανιστούν εντελώς τα αλλεργιογόνα, πρέπει να αντικατασταθούν όλα τα πατώματα και οι ταπετσαρίες και να καθαριστεί πολύ καλά το σπίτι.
10. Να ελαττώσετε την υγρασία μέσα στο σπίτι σας. Έτσι θα εμποδίσετε την ανάπτυξη των μυκήτων που μπορεί να προκαλέσουν άσθμα και άλλες αλλεργίες. Η συνειδητοποίηση και η αναγνώριση των κυριότερων επαγγελματικών παραγόντων του άσθματος μπορεί να οδηγήσουν τις βιομηχανίες στη λήψη αποτελεσματικών μέτρων υγιεινής και να περιορίσουν συνολικά το πρόβλημα.