Έως ποιο βαθμό οι αντιλήψεις
και οι αποφάσεις στην καθημερινή ζωή είναι δικές μας και όχι αποτέλεσμα επιρροής από τους ανθρώπους γύρω μας; Κι όμως πειράματα έχουν δείξει ότι τελικά δεν είμαστε τόσο ελεύθεροι όσο θέλουμε να πιστεύουμε. Η κοινωνική ομάδα στην οποία έχουμε ενταχθεί καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα. Μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση ήταν το πείραμα του ψυχολόγου Solomon Asch.
Όταν ο Asch ζήτησε από μια ομάδα εθελοντών να υπολογίσουν μια κάθετη μαύρη γραμμή σε ένα λευκό φύλλο, παρατήρησε ότι οι απόψεις ήταν διαφορετικές. Για παράδειγμα όταν ο εθελοντής βρισκόταν με ανθρώπους που υπερεκτιμούσαν το μήκος της γραμμής, το υπερεκτίμησε και ο ίδιος και το ντίθετο. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Το 1951 ο ψυχολόγος Solomon Asch ζήτησε από 120 φοιτητές να πάρουν μέρος σε ένα τεστ. Ο κάθε συμμετέχων τοποθετούνταν σε μια ομάδα η οποία είχε σκοπό να ταιριάξει τις γραμμές που είχαν σχεδόν το ίδιο μήκος. Στους συμμετέχοντες έδωσαν μια κάρτα με μια γραμμή και άλλη μια κάρτα με 3 γραμμές και τους ζητήθηκε να πουν ποια γραμμή ταίριαζε σε μήκος με αυτή στην πρώτη κάρτα.
Το πιο σημαντικό όμως στο συγκεκριμένο πείραμα ήταν ότι ο κάθε συμμετέχων δεν γνώριζε πως ανήκε σε μια ομάδα ηθοποιών, οι οποίοι είχαν συνεννοηθεί να δώσουν στην αρχή τη σωστή απάντηση και μετά να δώσουν λάθος απάντηση. Ο σκοπός ήταν να ερευνηθεί εάν ο πραγματικός συμμετέχων θα άλλαζε την απάντησή του ανάλογα με την ομάδα. Και το αποτέλεσμα ήταν ότι οι περισσότεροι είδαν τη γραμμή διαφορετικά ανάλογα με το ποιος ήταν γύρω τους.
Με του που ολοκληρώθηκε το πείραμα ο Solomon Asch διαπίστωσε ότι η κοινωνική πίεση παίζει σημαντικό ρόλο στη λήψη αποφάσεων ακόμα και εάν οι απαντήσεις είναι εσφαλμένες.
Όμως τι πραγματικά συμβαίνει;
Όταν έχετε μια γνώμη, μια ιδέα ή μια επιθυμία που ταιριάζει με αυτή των ανθρώπων γύρω σας, ο εγκέφαλος δίνει σήμα και νιώθετε καλά, αφού αυξάνεται το αίσθημα της ανταμοιβής. Εάν, από την άλλη πλευρά, η γνώμη, η ιδέα ή η επιθυμία είναι διαφορετική από αυτή των γύρω σας, ενεργοποιείται ένα μέρος του εγκεφάλου που σας κάνει να νιώθετε άσχημα.
Τι σημαίνει αυτό για εσάς;
Ακόμα και εάν έχετε μια λαμπρή, πρωτοποριακή, καινοτόμο ιδέα κινδυνεύετε να την εγκαταλείψετε εάν κάνετε παρέα με ανθρώπους που είναι πιο μέτριοι από εσάς. Αντιθέτως εάν κάνετε παρέα με ανθρώπους πιο έξυπνους και πιο αισιόδοξους από εσάς είναι πιο πιθανό να πετύχετε τόσο στην επαγγελματική όσο και στην προσωπική σας ζωή. Όταν επιλέγετε άτομα που θέλετε να είναι γύρω σας, επιλέγετε το άτομο που θέλετε να γίνετε.
