Πως επηρεάζει η άσκηση χοληστερίνη, πίεση & καρδιαγγειακό σύστημα

Του Χαράλαμπου Μηλιώνη
Η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας αναγνωρίζεται ως σημαντικός και ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση στεφανιαίας νόσου, αλλά έχει τεκμηριωθεί πως η έλλειψη αυτή επηρεάζει αρνητικά και τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα.

Δεδομένα μελετών στις ΗΠΑ εκτιμούν ότι περίπου 12% των θανάτων συσχετίζονται με την έλλειψη τακτικής σωματικής δραστηριότητας, ενώ ο κίνδυνος στεφανιαίων συμβαμάτων είναι διπλάσιος μεταξύ εκείνων που ακολουθούνκαθιστικό τρόπο ζωής.

Τα τελευταία χρόνια γίνεται μια προσπάθεια ενημέρωσης που αποσκοπεί στην ευαισθητοποίηση τόσο της ιατρικής κοινότητας όσο και του κοινού σχετικά με τα οφέλη από την εφαρμογή τακτικών προγραμμάτων σωματικής άσκησης στην πρόληψη της καρδιαγγειακής νόσου.

Ο όρος «άσκηση» χρησιμοποιείται για να ορίσει τη σωματική δραστηριότητα που είναι προγραμματισμένη, επαναληπτική και με στόχο τη βελτίωση και τη διατήρηση της φυσικής κατάστασης.

Οι πρώτες σύγχρονες επιδημιολογικές μελέτες εστιάστηκαν στη σωματική δραστηριότητα στον χώρο εργασίας. Έτσι, το 1953 δημοσιεύθηκε στην ιατρική επιθεώρηση The Lancet μια μελέτη που συνέκρινε τον κίνδυνο να υποστούνέμφραγμα του μυοκαρδίου οι οδηγοί τον λεωφορείων σε σύγκριση με τους εισπράκτορες.

Τα μικρότερα ποσοστά εμφράγματος στους εισπράκτορες (μόλις το ένα τρίτο σε σχέση με τους οδηγούς) αποδόθηκαν στη μεγαλύτερη ενεργειακή κατανάλωση σε αυτή την ομάδα σε σύγκριση με τον καθιστικό τρόπο ζωής των οδηγών κατά τη διάρκεια της εργασίας τους.

Μια άλλη μελέτη στην οποία συμμετείχαν 44.500 άνδρες, ηλικίας 40 έως 75 ετών, οι οποίοι ασχολούνταν με επαγγέλματα Υγιείας, έδειξε ότι το τρέξιμο για μια ώρα τουλάχιστον την εβδομάδα μείωσε τον κίνδυνο εμφάνισης πρώτου εμφράγματος του μυοκαρδίου κατά 48%, ενώ η κωπηλασία κατά 18%, η άρση βαρών για 30 τουλάχιστον λεπτά την εβδομάδα κατά 23% και το βάδισμα με γρήγορο βήμα κατά 18%.

Παρόμοια, η καλή φυσική κατάσταση, όπως εκτιμάται με τα δοκιμασία κόπωσης, σε ασθενείς με εγκατεστημένη στεφανιαία νόσο συσχετίζεται με μείωση του κινδύνου μελλοντικών συμβαμάτων, θανατηφόρων και μη.

«Τροφή»: Ακόμη και το απλό περπάτημα, σε σημείο να λαχανιάζουμε, αλλά να μην μας κόβεται η ανάσα, είναι εξαιρετικά ευεργετικό. Και αν έχει τα παραπάνω αποτελέσματα με ΜΟΝΟ μία φορά την εβδομάδα, σκεφτείτε τι γίνεται με τις τρεις που συνιστάται: Το περπάτημα μπορεί και προλαμβάνει σωρεία ασθενειών

Αν και δεν είναι πλήρως αποσαφηνισμένο πώς η σωματική άσκηση προστατεύει ενάντια στη στεφανιαία νόσο, θεωρείται ότι εν μέρει αυτό το όφελος μπορεί να αποδοθεί στις ευμενείς επιδράσεις της στο μεταβολισμό των λιπιδίων.

Μελέτες έδειξαν ότι η αερόβια άσκηση έχει ευεργετική επίδραση στα επίπεδα των λιποπρωτεϊνών του ορού: συγκεκριμένα μειώνει την LDL (κακή) χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια, και αυξάνει την HDL (καλή) χοληστερόλη, ενώ έχει ευνοϊκές δράσεις σε ορισμένους παράγοντες που αυξάνουν την πηκτικότητα του αίματοςκαι την τάση για θρομβώσεις.

Στους δρομείς (μέσης ηλικίας) τα επίπεδα των αθηρογόνων λιποπρωτεϊνών έχει βρεθεί ότι είναι σημαντικά χαμηλότερα και τα επίπεδα των προστατευτικών αντιαθηρογόνων λιποπρωτεϊνών υψηλότερα σε σύγκριση με μέσης ηλικίας άνδρες που κάνουν καθιστική ζωή.

Κάθε επίπεδο σωματικής άσκησης έχει δυνητικά ευνοϊκή επίδραση στο προφίλ των λιπιδίων σε σύγκριση με την έλλειψη δραστηριότητας και προκαλεί όχι μόνο ποσοτικές αλλά και ποιοτικές μεταβολές των αθηρογόνων λιποπρωτεινών (αύξηση του μεγέθους των χαμηλής και των υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνών).

Η «ποσότητα» της άσκησης φαίνεται ότι έχει μεγαλύτερη σημασία από την «ένταση». Παρά τα αντιφατικά ευρήματα ορισμένων μελετών η ευεργετική επίδραση της άσκησης αφορά τόσο τους άνδρες όσο και τις γυναίκες. Η διαφορετική ανταπόκριση όσον αφορά τις αλλαγές στο λιπιδαιμικό προφίλ έχει συσχετισθεί με ορισμένους γενετικούς παράγοντες (όπως η παρουσία διαφορετικών ισοτύπων της απολιποπρωτεΐνης Ε).

Εκτός από την πρωτογενή πρόληψη, η εφαρμογή ενός τακτικού προγράμματος άσκησης (τρεις φορές την εβδομάδα, 30-45 λεπτά την ημέρα) από ασθενείς που έχουν υποστεί ένα στεφανιαίο επεισόδιο (δευτερογενής πρόληψη) οδηγεί σε σαφή βελτίωση των λιπιδίων του ορού: μείωση της ολικής χοληστερόλης, της LDL χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων και αύξηση της HDL χοληστερόλης.

Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι η σωματική άσκηση ενισχύει την ευεργετική επίδραση που έχουν τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία της υπερλιπιδαιμίας (όπως οι στατίνες) στο ενδοθήλιο των αγγείων.

«Τροφή»: Η άσκηση έχει έτσι και αλλιώς θετική επίδραση σε ολόκληρο τον οργανισμό, σε αντίθεση με τις στατίνες που μόνο ωφέλιμες δεν θα μπορούσε να τις πει κανείς με τόσες παρενέργειες: Στατίνες Vioxx και… πολιτεία… 
Στατίνες δια πάσαν νόσον και πάσαν… ηλικίαν; 
Βέβαια, μπορεί να μην έχουν οφέλη στην υγιεία μας, αλλά σε… άλλους τομείς, αποδεδειγμένα: Η Συντεχνία των Ελλήνων Ιατρών

Επιπλέον, η μακροχρόνια άσκηση μειώνει την αρτηριακή πίεση (τρέξιμο απόστασης δύο μιλίων ή 45 λεπτά ποδηλασίας μπορούν να μειώσουν την αρτηριακή πίεση κατά 5-15 mmHg σε ασθενείς με ιδιοπαθή υπέρταση), διευκολύνει τον έλεγχο του σακχάρου στους διαβητικούς, ενώ αυξάνει την ευαισθησία των περιφερικών ιστών στη δράση της ινσουλίνης και μπορεί να προλάβει την εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 σε άτομα υψηλού κινδύνου.

Σε συνδυασμό με μία δίαιτα που παρέχει λίγες θερμίδες (υποθερμιδική δίαιτα), η συστηματική άσκηση και η άσκηση ενδυνάμωσης οδηγεί σε μεγαλύτερη μείωση του σωματικού λίπους και στη διατήρηση του σωματικού βάρους.

Έχει, επίσης, βρεθεί ότι η έντονη άσκηση διευκολύνει τη διακοπή του καπνίσματοςιδιαίτερα στις γυναίκες και καθυστερεί την αύξηση του σωματικού βάρους που παρατηρείται μετά τη διακοπή του τσιγάρου στους καπνιστές.

Στις οδηγίες των μεγάλων Ιατρικών Εταιρειών (όπως η Αμερικανική Εταιρεία Καρδιολογίας, American Heart Association) συνιστάται η εφαρμογή τακτικών προγραμμάτων άσκησης ήδη από την πρώτη σχολική ηλικία, ενώ ο ιατρικός κόσμος προτρέπεται να υπενθυμίζει συνεχώς στους ασθενείς να ασκούνται ακόμη και στα επαγγελματικά τους ταξίδια ή στις διακοπές.

Τα προγράμματα άσκησης δεν πρέπει να αποσυνδέονται από τον συστηματικό έλεγχο και των άλλων παραγόντων κινδύνου, όπως το κάπνισμα, η παχυσαρκίακαι η υπέρταση.

Για παράδειγμα ο διαχωρισμός μεταξύ των ατόμων με αυξημένο σωματικό βάρος και εκείνων με κακή φυσική κατάσταση είναι μάλλον «ακαδημαϊκού» ενδιαφέροντος, καθώς ο τρόπος αντιμετώπισης είναι ο ίδιος:

άσκηση διάρκειας 30 λεπτών τις περισσότερες ημέρες την εβδομάδα για να βελτιώσουμε το επίπεδο της φυσικής κατάστασης και να διατηρήσουμε τα αποτελέσματα των «επίπ(μ)ονων» προσπαθειών απώλειας βάρους.

Τα 30 λεπτά σωματικής άσκησης που προτείνονται γενικά στο μέσο άτομο μπορούν να επιτευχθούν αθροιστικά μέσα στη διάρκεια της ημέρας και δεν είναι ανάγκη να έχουν μόνο τη μορφή ενός δομημένου προγράμματος.

Η απλή μεταβολή ορισμένων καθημερινών συνηθειών, όπως ο περιορισμός της χρήσης του αυτοκινήτου, η αποφυγή χρήση του ανελκυστήρα, ενσωματώνουν στην καθημερινότητά μας την αύξηση της σωματικής δραστηριότητας.

Ωστόσο, για να επιτευχθούν σημαντικά οφέλη (απώλεια βάρους και διατήρηση) η διάρκεια της άσκησης συνιστάται να είναι τουλάχιστον 45 λεπτά καθημερινά εάν αυτό είναι εφικτό.

Επιτέλους, μην περιμένετε να πάθετε πρώτα κάτι και μετά να ξεκινήσετε μία μορφή άσκησης από τον φόβο, διότι είναι αδύνατον να επανακτήσετε την προηγούμενη κατάσταση όταν ήσασταν υγιείς. Ο μόνος τρόπος να παραμείνετε σε καλή και υγιή κατάσταση είναι η ΠΡΟΛΗΨΗ! 

Η λύση με τα ωμέγα 3 είναι πράγματι πολύ καλή, όχι όμως για όλες τις περιπτώσεις όπως είδαμε παραπάνω. Έτσι όσοι θέλετε να ξεφύγετε από τις στατίνες που έχουν ένα σωρό παρενέργειες και προβλήματα και να αγοράσετε μια πραγματικά ΕΓΓΥΗΜΈΝΗ** ΦΥΣΙΚΉ αγωγή που θα εξαλείψει αποτελεσματικότατα τον κίνδυνο ΧΩΡΙΣ παρενέργειες, καθώς δεν σταματά την παραγωγή της πολύ ωφέλιμης χοληστερίνης, αλλά απλώς την εξισορροπεί, μπορείτε να επικοινωνήσετε στο μέιλ life@proionta-tis-fisis.com 

** Πρόκειται για προϊόν μελέτης του τομέα της Κλινικής Φαρμακολογίας της Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Αθηνών σε ασθενείς με υπερχοληστεριναιμία. 

Ταυτόχρονα, στο ίδιο μέιλ, ρωτήστε με για το ισχυρότατο προϊόν με πυκνογενόλη που ΚΑΘΑΡΙΖΕΙ φυσικά και αποτελεσματικότατα τις αρτηρίες από την αθηρωματική πλάκα, με συνέπεια να προστατεύει για ένα 24ωρο μετά την λήψη του από καρδιακά και εγκεφαλικά επεισόδια!!

Ο Χαράλαμπος Μηλιώνης είναι λέκτορας Παθολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
ygeia.tanea.gr