Σειρά ρυθμίσεων για κρίσιμα θέματα περιλαμβάνονται στο ογκώδες
πολυνομοσχέδιο με τα προαπαιτούμενα για την ολοκλήρωση της γ’ αξιολόγησης, που κατατέθηκε στη Βουλή και ψηφίζεται τη Δευτέρα.
Μεταξύ άλλων αναμορφώνεται το καθεστώς που διέπει τα υφιστάµενα οικογενειακά επιδόµατα, µε σκοπό τον εξορθολογισµό τους και την αντικατάστασή τους από ένα ενιαίο επίδομα παιδιού, το οποίο χορηγείται, λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό των εξαρτώμενων τέκνων, το ισοδύναμο οικογενειακό εισόδημα και την εισοδηματική κατηγορία κάθε οικογένειας.
Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση, αυτή η αναμόρφωση απαιτεί την ενίσχυση του συστήματος με επιπλέον 260 εκατομμύρια ευρώ, ώστε να καλυφθούν κενά των προηγούμενων ρυθμίσεων και η ανισότιμη μεταχείριση των οικογενειών με διαφορετικό αριθμό εξαρτώμενων τέκνων.
Το επίδομα παιδιού θα καταβάλλεται στοχευµένα στις οικογένειες με παιδιά και θα υπολογίζεται, βάσει κλιµακούµενου εισοδηµατικού κριτηρίου για την ενίσχυση των ασθενέστερων οικονοµικά δικαιούχων.
Με τις προτεινόµενες διατάξεις, επιτυγχάνεται «ο εξορθολογισµός της πολιτικής που αφορά στην παροχή επιδοµάτων για την κάλυψη των αναγκών των παιδιών, καθώς εφαρμόζονται αφενός μεν ίδια αντικειμενικά κριτήρια για όλα τα παιδιά, βάσει οικογενειακού εισοδήματος αφετέρου δε, με τη λελογισμένη κλιμάκωση του ποσού του επιδόματος, ανάλογα με αριθμό των εξαρτώμενων παιδιών, διασφαλίζεται μία σαφώς πιο στοχευµένη πολιτική, η οποία λαμβάνει υπόψη της και την πραγµατική οικονομική αδυναµία και τις πραγματικές ανάγκες κάθε οικογένειας».
Ως κλίµακα ισοδυναµίας ορίζεται το σταθµισµένο άθροισµα των µελών της οικογένειας. Ο πρώτος γονέας έχει στάθµιση 1, ο δεύτερος γονέας έχει στάθµιση 1/2 και κάθε εξαρτώµενο τέκνο έχει στάθµιση 1/4, γεγονός που συνιστά ευνοϊκή για τον ωφελούμενο τροποποίηση σε σχέση με τις αντίστοιχες σταθμίσεις των καταργούμενων διατάξεων της παραγράφου ΙΑ, υποπαράγραφος ΙΑ2 του ν. 4093/2012.
Οι οικογένειες που δικαιούνται το επίδοµα παιδιού, διαιρούνται αναλόγως του ισοδύναµου εισοδήµατος, σε τρεις κατηγορίες ισοδύναμου οικογενειακού εισοδήματος ως εξής:
έως έξι χιλιάδες (6.000) ευρώ,
από έξι χιλιάδες και ένα (6.001) ευρώ έως δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ,
και από δέκα χιλιάδες και ένα (10.001) ευρώ έως δεκαπέντε χιλιάδες 15.000) ευρώ.
Το ποσό του επιδόματος, ανάλογα με τον αριθμό των εξαρτώμενων τέκνων και την κατηγορία ισοδύναμου οικογενειακού εισοδήματος, προσδιορίζεται ως εξής:
Για την πρώτη κατηγορία:
α) εβδομήντα (70) ευρώ ανά μήνα για το πρώτο εξαρτώμενο τέκνο,
β) επιπλέον εβδομήντα (70) ευρώ ανά μήνα για το δεύτερο εξαρτώμενο τέκνο,
γ) επιπλέον εκατόν σαράντα (140) ευρώ ανά μήνα για το τρίτο και κάθε εξαρτώμενο τέκνο πέραν του τρίτου.
Για τη δεύτερη κατηγορία:
α) σαράντα δύο (42) ευρώ ανά μήνα για το πρώτο εξαρτώμενο τέκνο,
β) επιπλέον σαράντα δύο (42) ευρώ ανά μήνα για το δεύτερο εξαρτώμενο τέκνο,
γ) επιπλέον ογδόντα τέσσερα (84) ευρώ ανά μήνα για το τρίτο και κάθε εξαρτώμενο τέκνο πέραν του τρίτου.
Για την τρίτη κατηγορία:
α) είκοσι οκτώ (28) ευρώ ανά μήνα για το πρώτο εξαρτώμενο τέκνο,
β) επιπλέον είκοσι οκτώ (28) ευρώ ανά μήνα για το δεύτερο εξαρτώμενο τέκνο,
γ) επιπλέον πενήντα έξι (56) ευρώ ανά μήνα για το τρίτο και κάθε εξαρτώμενο τέκνο πέραν του τρίτου.
Ορίζεται ακόμη ότι το επίδομα παιδιού απαλλάσσεται από κάθε φόρο, τέλος, εισφορά ή κράτηση υπέρ του Δημοσίου ή τρίτου, συμπεριλαμβανομένης και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης.
Απαραίτητες προϋποθέσεις
Απαραίτητη προϋπόθεση για τη χορήγηση του επιδόματος είναι η υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος κάθε έτος. Για τον υπολογισμό της κατηγορίας ισοδύναμου οικογενειακού εισοδήματος λαμβάνεται υπόψη το εισόδημα που αναφέρεται στο εκκαθαριστικό του τρέχοντος οικονομικού έτους.
Ως εξαρτώμενα τέκνα για την καταβολή του επιδόματος παιδιού νοούνται τα τέκνα προερχόμενα από γάμο, φυσικά, θετά ή αναγνωρισμένα, εφόσον είναι άγαμα και δεν υπερβαίνουν το 18ο έτος της ηλικίας τους ή το 19ο έτος, αν φοιτούν στη μέση εκπαίδευση. Ειδικά, για τα τέκνα που φοιτούν στην ανώτερη ή ανώτατη εκπαίδευση, στο «Μεταλυκειακό έτος-Τάξη Μαθητείας» των Επαγγελματικών Λυκείων (ΕΠΑ.Λ.), καθώς και σε Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι.Ε.Κν.), το επίδομα καταβάλλεται κατά τη διάρκεια φοίτησής τους και σε καμία περίπτωση, μετά τη συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας τους. Επιπλέον, ως εξαρτώμενα τέκνα, για θεμελίωση του δικαιώματος λήψης του επιδόματος, λαμβάνονται υπόψη τα τέκνα με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, καθώς και το ορφανό τέκνο ή τα ορφανά τέκνα, που αποτελούν ιδία οικογένεια, όταν έχει επέλθει θάνατος και των δύο γονέων.
Σε περίπτωση θανάτου του δικαιούχου γονέα ή υπαίτιας εγκατάλειψης των τέκνων του και οριστικής διακοπής της συγκατοίκησης ή διαζυγίου, το επίδομα καταβάλλεται σε όποιον έχει ανατεθεί με δικαστική απόφαση η άσκηση της επιμέλειας των τέκνων, προκειμένου δε για ενήλικα τέκνα, σε όποιον έχει την κύρια ευθύνη διατροφής. Μέχρι την έκδοση δικαστικής απόφασης επιμέλειας, το επίδομα χορηγείται στο γονέα που έχει την κύρια ευθύνη διατροφής, όπως αυτό προκύπτει από κοινή υπεύθυνη δήλωση των γονέων.
Το επίδομα παιδιού χορηγείται από τον Οργανισμό Γεωργικών Ασφαλίσεων, κατόπιν αίτησης και το δικαίωμα αναγνωρίζεται, (α) από την 1η Ιανουαρίου του έτους υποβολής της αίτησης, για τέκνα γεννημένα, μέχρι 31η Δεκεμβρίου του προηγούμενου έτους υποβολής της αίτησης (β) από την 1η του επόμενου μήνα εκείνου της γέννησής τους για τέκνα γεννημένα εντός του έτους υποβολής της αίτησης, (γ) από την 1η Ιανουαρίου του επόμενου έτους εγγραφής τους σε σχολή της παρ. 8 του παρόντος, για φοιτητές ή σπουδαστές.
Για τη διακοπή του επιδόματος, λόγω συμπλήρωσης των οριζομένων στην παράγραφο 8, κατά περίπτωση, ορίων, ως ημέρα γέννησης των τέκνων θεωρείται η 31η Δεκεμβρίου τους έτους γέννησής τους και, προκειμένου περί φοιτητών ή σπουδαστών, η λήξη του ακαδημαϊκού ή σπουδαστικού έτους.
Το επίδομα παιδιού χορηγείται στις ακόλουθες κατηγορίες προσώπων, εφόσον διαμένουν νόμιμα και μόνιμα στην ελληνική επικράτεια τα τελευταία πέντε έτη, πριν από το έτος υποβολής της αίτησης, όπως αυτό προκύπτει από την υποβολή δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος των ιδίων ή των συζύγων τους/ή των γονέων τους, (εφόσον οι ίδιοι δεν ήταν υπόχρεοι φορολογικής δήλωσης) και τα εξαρτώμενα τέκνα τους βρίσκονται στην Ελλάδα:
α) Έλληνες πολίτες που διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα,
β) ομογενείς αλλοδαπούς που διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα και διαθέτουν δελτίο ομογενούς,
γ) πολίτες κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα,
δ) πολίτες των χωρών που ανήκουν στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (Νορβηγία, Ισλανδία και Λιχτενστάιν) και Ελβετούς πολίτες που διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα,
ε) αναγνωρισμένους πρόσφυγες που διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα, των οποίων το καθεστώς παραμονής στην Ελλάδα διέπεται από τις διατάξεις της Σύμβασης του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων (ν.δ. 3989/1959, Α’ 201), όπως τροποποιήθηκε από το Πρωτόκολλο της Νέας Υόρκης του 1967 για το Καθεστώς των Προσφύγων (α.ν. 389/1968, Α’ 125),
στ) ανιθαγενείς, των οποίων το καθεστώς παραμονής στην Ελλάδα διέπεται από τις διατάξεις της Σύμβασης του 1954 για το Καθεστώς των Ανιθαγενών (ν. 139/1975, Α’ 176),
ζ) δικαιούχους του ανθρωπιστικού καθεστώτος,
(η) πολίτες άλλων κρατών που διαμένουν νόμιμα και μόνιμα στην Ελλάδα.
Το επίδομα παιδιού απαλλάσσεται από κάθε φόρο, τέλος, εισφορά ή κράτηση υπέρ του Δημοσίου ή τρίτου, συμπεριλαμβανομένης και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης του άρθρου 29 του ν. 3986/2011 (Α΄ 152) και δεν προσμετράται στο συνολικό, πραγματικό ή τεκμαρτό, οικογενειακό εισόδημα, παρά μόνον εάν ρητά προβλέπεται από το νομοθετικό πλαίσιο οικονομικών ενισχύσεων κοινωνικής προστασίας.
Με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, ρυθμίζονται τα θέματα διαδικασίας χορήγησης και καταβολής του επιδόματος, οι αρμόδιες υπηρεσίες και κάθε άλλο θέμα σχετικό με την εφαρμογή του παρόντος.
Οι σχετικές πιστώσεις εγγράφονται στον προϋπολογισμό του υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και, για το σκοπό αυτό, επιχορηγείται ο Οργανισμός Γεωργικών Ασφαλίσεων.
Οι διατάξεις της παραγράφου ΙΑ, υποπαράγραφος ΙΑ2 του ν.4093/2012 (Α΄ 222) και το άρθρο 40 του ν.4141/2013 (Α΄ 81) παύουν να ισχύουν από την έναρξη ισχύος του παρόντος, όσον αφορά στη χορήγηση και καταβολή των προϋφιστάμενων επιδομάτων. Οι κατ` εξουσιοδότηση των ανωτέρω υπουργικές αποφάσεις και κάθε άλλη απόφαση με την οποία ρυθμίζεται η καταβολή των επιδομάτων που αντικαθίστανται με το επίδομα παιδιού του παρόντος, καταργούνται με τη δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης της κοινής υπουργικής απόφασης της παραγράφου 13.
